اطلاعات نوشت: درگیری مداوم بین اسرائیل و حزبالله، همراه با جنگ ظاهری علیه حماس در غزه، میدان نبرد پیچیدهای را ایجاد کرده است که در آن پیروزیهای تاکتیکی اسرائیل، نقاط ضعف استراتژیک فزاینده این رژیم را پنهان میکند.
در حالی که اسرائیل به موفقیتهای نظامی کلیدی مانند ترور رهبران برجسته حزبالله و حماس و نابودی زیرساختهای حیاتی دست یافته است، این دستاوردها به امنیت بلندمدت این رژیم منجر نشده است. در عوض، اسرائیل به نظر میرسد که به سمت یک خلأ بزرگ امنیتی میرود؛ جایی که تسلط نظامی آن به واسطه بیثباتی داخلی، فشارهای اقتصادی و فرسایش اجتماعی تضعیف میشود.
استراتژی کنونی اسرائیل به شدت بر نیروی نظامی متمرکز است، بهویژه بر وارد کردن تلفات سنگین به غیرنظامیان، با این امید که حمایت مردمی از حزبالله در لبنان و حماس در غزه شکسته شود. در جنوب لبنان، حملات هوایی اسرائیل که در چند دهه گذشته بیسابقه بوده است، تخریب زیادی به زیرساختهای نظامی حزبالله و مناطق غیرنظامی وارد کرده است.
این رویکرد به منظور تضعیف پایگاه حمایتی حزبالله و برگرداندن مردم لبنان علیه این گروه طراحی شده است. با این حال، به نظر میرسد این استراتژی نتیجه معکوس داشته است.اکنون به جای تضعیف جایگاه حزبالله، حملات اسرائیل با محکومیت گسترده آن مواجه شده و بسیاری از لبنانیها فارغ از علایق سیاسی یا مذهبی خود نسبت به حزبالله علیه تجاوزات اسرائیل موضع گرفتهاند.جنگ لبنان در سال ۲۰۰۶ که در آن نیز بمبارانهای سنگین اسرائیل انجام شد، نتوانست حزبالله را نابود کند.
در عوض، این جنبش از نظر سیاسی قویتر شد، در حالی که اسرائیل به دلیل هدفگیری بیملاحظه غیرنظامیان مورد انتقاد بینالمللی قرار گرفت. امروزه وضعیت حتی بحرانیتر هم شده ، زیرا اوضاع سیاسی و اقتصادی لبنان به شدت آسیبپذیرتر شده است. به جای ایجاد نفاق در داخل لبنان، حملات هوایی اسرائیل باعث اتحاد مردم لبنان علیه دشمن مشترک شده است.
معضل استراتژیک اسرائیل با وجود برتری فناوری نظامی با ناتوانی این رژیم در دستیابی به پیروزیهای قاطع پیچیدهتر میشود و مفهوم خلأ امنیتی نشاندهنده پارادوکسی است که در آن اسرائیل میتواند در نبردهای هوایی پیروز شود، اما در بازی استراتژیک وسیعتر شکست میخورد.
حزبالله، با وجود تلاشهای اسرائیل برای خنثی کردن تواناییهای نظامی این جنبش، همچنان به حملات موشکی به شهرهای اسرائیل، حتی تا تلآویو ادامه میدهد. استفاده محدود حزبالله از زرادخانه موشکهای پیشرفته خود بسیاری از ناظران را شگفتزده کرده است. این خویشتنداری احتمالاً ناشی از یک توازن دقیق است. حزبالله به خوبی از حجم ویرانی که یک جنگ طولانی میتواند بر لبنان تحمیل کند، آگاه است، همانطور که در جنگ ۲۰۰۶ دیده شد، جنگی که با وجود برخی پیروزیهای حزبالله، خسارتهای فاجعهباری به زیرساختهای غیرنظامی لبنان وارد کرد.
با این حال، اگر اسرائیل به استراتژی کشتار جمعی خود ادامه دهد،رویکرد محتاطانه حزبالله نمیتواند برای مدت طولانی ادامه یابد.جامعه لبنان که سالها تحت فشار بیثباتی سیاسی و فروپاشی اقتصادی بوده، ممکن است نتواند عواقب یک درگیری تمامعیار با اسرائیل را تحمل کند. رهبران حزبالله به احتمال زیاد به خوبی از محدودیتهای حمایت داخلی آگاه هستند و اقدامات نظامی خود را با دقت تنظیم میکنند تا از برانگیختن نارضایتی گسترده جلوگیری کنند.
علاوه بر این، تصمیم حزبالله برای خودداری از استفاده از تسلیحات پیشرفته خود احتمالاً تحت تأثیر حامی اصلی آن، یعنی ایران است. تهران که به حزبالله کمکهای مالی و نظامی میکند، همچنین درگیر مذاکرات حساس درباره برنامه هستهای خود و اهداف ژئوپلیتیکی گستردهتر است. تشدید درگیریها میتواند تلاشهای ایران را برای متعادلسازی اهداف منطقهای خود با تمایل به جلوگیری از درگیری مستقیم با ایالات متحده و اسرائیل پیچیده کند.حملات موشکی مداوم حزبالله، با وجود ویرانیهای ناشی از حملات هوایی اسرائیل در لبنان، حس عمیقی از ناامنی در جامعه اسرائیل ایجاد کرده است.
تأثیر روانی این حملات قابل توجه است، زیرا زندگی روزمره را مختل کرده و احساس امنیتی که شهروندان اسرائیلی از دولت و ارتش خود انتظار دارند را تضعیف میکند. این حس مداوم آسیبپذیری با قطببندی سیاسی در داخل اسرائیل تشدید میشود، جایی که جناحهای مختلف دولت و جامعه بر سر بهترین روش برخورد با حزبالله و حماس اختلاف نظر دارند.از نظر اقتصادی نیز این درگیری هزینههایی در پی دارد. هزینههای نظامی اسرائیل به شدت افزایش یافته است، در حالی که تأثیرات اقتصادی گستردهتر جنگ به تدریج بیشتر نمایان میشود.
بخشهای کلیدی اقتصاد اسرائیل، از جمله صنعت گردشگری و فناوری پیشرفته، تحت تأثیر این بیثباتی قرار گرفتهاند. هزینه حفظ آمادگی نظامی مداوم بسیار زیاد است و هرچه این درگیری طولانیتر شود، منابع اسرائیل بیشتر تحت فشار قرار میگیرند. اثرات اقتصادی همچنین در جابهجایی شهروندان اسرائیلی از مناطقی که تحت حملات موشکی قرار گرفتهاند و همچنین در اختلالات گستردهتر در زندگی روزمره احساس میشود.استراتژی خویشتنداری حزبالله ممکن است بخشی از یک محاسبه گستردهتر باشد که هدف آن فرسایش اسرائیل در یک جنگ فرسایشی است.
با زنده نگه داشتن «حلقه آتش» در اطراف اسرائیل، محور مقاومت به دنبال این است که به تدریج جامعه و نیروهای نظامی اسرائیل را تضعیف کند. در حالی که این استراتژی هزینههای سنگینی برای حزبالله و متحدانش به همراه داشته ،اما هدف آن دستیابی به دستاوردهای بلندمدت است. هدف، شکست دادن اسرائیل به صورت نظامی در کوتاهمدت نیست، بلکه وارد کردن فشاری کافی در طول زمان است تا اسرائیل مجبور شود موضع استراتژیک خود را بازنگری کند.
با وجود موفقیتهای تاکتیکی اسرائیل، چشمانداز استراتژیک بلندمدت همچنان تاریک است. ترور فرماندهان کلیدی حزبالله و نابودی زیرساختهای نظامی این گروه دستاوردهای مهمی هستند، اما به فروپاشی این جنبش منجر نشدهاند. در عوض، حزبالله همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد و مقاومت آن به منبعی از ناامیدی برای اسرائیل تبدیل شده است. همین امر در مورد حماس در غزه نیز صادق است. تکیه اسرائیل بر نیروی نظامی برای دستیابی به اهداف خود منجر به تلفات سنگین غیرنظامیان شده است که به نوبه خود اعتبار اسرائیل را در عرصه بینالمللی تضعیف کرده است. سازمانهای حقوق بشری و دولتهای خارجی اقدامات اسرائیل را محکوم کرده و کشور را بهطور فزایندهای در سطح دیپلماتیک منزوی کردهاند.
در حالی که اسرائیل میتواند در نبردهای تاکتیکی پیروز شود و چهرههای کلیدی در حزبالله و حماس را از بین ببرد، اما قادر به تأمین صلح یا ثبات پایدار نیست. حزبالله و حماس همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند و محور مقاومت در سطح وسیعتری همچنان پا بر جا است. ناتوانی در دستیابی به پیروزی قاطع، امنیت بلندمدت اسرائیل را به خطر میاندازد، زیرا وضعیت دائمی درگیری جامعه و اقتصاد آن را تحلیل میبرد.
این تصور که اسرائیل در یک "خلأ امنیتی" گیر کرده است، ممکن است دشمنان آن را جسورتر کند، زیرا آنها ممکن است باور کنند که میتوانند در یک جنگ طولانی اسرائیل را فرسوده کنند.در نهایت، اسرائیل با یک انتخاب جدی مواجه است: ادامه مسیر رویارویی نظامی، با تمام هزینهها و خطرات آن، یا جستجوی رویکردی متفاوت برای چالشهای امنیتی. در حال حاضر، دستاوردهای تاکتیکی بهدستآمده در میدان نبرد تحتالشعاع خسارات استراتژیک فزایندهای قرار گرفتهاند که آینده اسرائیل را تهدید میکنند.
نویسنده:حمید بهرامی / منبع:میدل ایست مانیتور /مترجم:آرش میریخانی