جماران نوشت: آماده باش در خاورمیانه به یک امر عادی بدل شده و البته از 7 اکتبر 2023 و آغاز دور جدیدی از تنش میان گروه های مقاومت فلسطینی به هدایت حماس و رژیم اسرائیل، توجه و نگرانی بین المللی بیشتری را هم به خود جلب کرده است. بمباران بی امان اسرائیل در غزه تاکنون بیش از 40 هزار قربانی به جا گذاشته و دیگر به سختی می توان از نشانه های حیات سالم و حداقلی در این منطقه محصور و ویران شده سخن گفت.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل که حیات و بقای سیاسی خود را در ادامه نبرد می بیند علیرغم فشارهای داخلی و بین المللی همچنان از خاموش کردن ماشین جنگ به راه انداخته در غزه خودداری می کند و البته تلاش دو چندانی را برای توسعه دامنه این جنگ به فراتر از غزه هم به کار گرفته است. از هدف قراردادن مقام های ارشد نظامی ایران در سوریه و چهره های نامدار حزب الله لبنان در بیروت تا ترور اسماعیل هنیه ، رئیس فقید دفتر سیاسی حماس در تهران را باید در راستای سیاست نتانیاهو برای توسعه دامنه جنگ و تداوم تنش دید. جمهوری اسلامی ایران و دیگر اعضای محور مقاومت وعده خونخواهی اسماعیل هنیه را داده اند، اما به نظر می رسد که همانطور که سیدحسن نصرالله در آخرین سخنرانی خود گفت این وعده یواش یواش محقق خواهدشد. مبهم ماندن زمان و نحوه پاسخ اعضای محور مقاومت به ترور هنیه در تهران و فواد شکر در بیروت، ایالات متحده، کشورهای اروپایی و بازیگران مهم عربی منطقه را برآن داشته تا همزمان از درخواست از ایران برای خویشتن داری حداکثری، برقراری آتش بس در غزه را به شکل جدی تری پیگیری کنند تا شاید در سایه آن از جنگی گسترده تر که پای تمام بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در این پرونده را به میدان باز خواهدکرد، بگیرند.
در بیست و چهار ساعت اخیر، رسانه های آمریکایی و برخی خبرنگاران اسرائیلی از قریب الوقوع بودن پاسخ ایران به اسرائیل خبر دادند. اخبار ضد و نقیضی که مقام های آمریکایی و اروپایی را به تکاپو دیپلماتیک برای کنترل دامنه تنش در منطقه واداشت.
سی ان ان در گزارشی در این باره می نویسد: اسرائیل و ایالات متحده خود را برای حمله احتمالی ایران به اسرائیل آماده می کنند، همزمان تلاش ها برای تضمین آتش بس در غزه قبل از از سرگیری مذاکرات رسمی در هفته جاری تشدید شده است. میانجی‌ها از اسرائیل و حماس خواسته‌اند تا در یک تلاش مجدد برای دستیابی به یک توافق آتش‌بس به میز مذاکره بازگردند، این فضا در حالی شکل گرفته که مذاکرات آتش بس در غزه با ترورهای اخیر رهبران حزب‌الله و حماس که ایران و سید حسن نصرالله متعهد به خونخواهی آن‌ها شده‌اند، به خطر افتاد. قرار است مذاکرات روز پنجشنبه در قاهره پایتخت مصر یا دوحه پایتخت قطر از سر گرفته شود. هفته گذشته، ایالات متحده، مصر و قطر - میانجی‌گران کلیدی در مذاکرات بین اسرائیل و حماس - گفتند که از این نشست برای ارائه پیشنهاد نهایی استفاده خواهند کرد و از هر دو طرف خواستند در آن شرکت کنند.
حمله تلافی جویانه بزرگ ایران به اسرائیل می تواند مذاکرات آتش بس را که مقامات آمریکایی گفته اند در مرحله پیشرفته قبل از ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در تهران بوده، مختل کند. فرانسه، آلمان و بریتانیا عصر یکشنبه در بیانیه مشترکی از درخواست‌های طرف‌های متخاصم برای دستیابی به توافق حمایت کردند و گفتند با توجه به تهدید جنگ وسیع تر در منطقه‌ای، «هیچ تأخیر بیشتری جایز نیست.»
کاخ سفید روز دوشنبه اعلام کرد که نگران وضعیت جاری در منطقه و احتمال حمله تلافی جویانه ایران است و البته همزمان برای دفاع از اسرائیل نیروها و تجهیزات امریکایی بیشتری در منطقه مستقر شده است.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، گفت: «در این زمان خاص، تعیین اینکه آیا حمله ای از سوی ایران و نیروهای نیابتی آن انجام خواهد شد و این حمله به چه شکل خواهد بود، دشوار است.»
اما ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه در یک نشست خبری جداگانه گفت: ما کاملاً انتظار داریم که این گفت و گوها برای برقراری آتش بس به پیش برود. پاتل صراحتاً اشاره نکرد که ایالات متحده چه کسی را بزرگترین مانع برای دستیابی به توافق می داند، اما گفت که مسئولیت موافقت با آتش بس بر عهده حماس است. اسرائیل گفته که هیئتی را به مذاکرات پنجشنبه می‌فرستد، اما حماس حضور خود را تأیید نکرده است، حتی اگر نشان داده باشد که هنوز خواهان توافق است. در پی ترور هنیه، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، گفت که(شهادت) هنیه بی پاسخ نخواهد ماند و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز هشدار داد که انتقام خون او را بی شک خواهیم گرفت.
به گزارش ایرنا، خبرگزاری دولتی ایران گزارش داد، مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران روز دوشنبه به این تهدیدها ادامه داد و در تماسی تلفنی به یک مقام واتیکان گفت که این ترور حق ایران برای دفاع از خود و پاسخ به متجاوز را مشروع کرده است.
هرچند نشانه هایی وجود دارد مبنی بر اینکه در صورت دستیابی به توافق آتش بس، ایران ممکن است از طرح های حمله به اسرائیل دست بکشد. اما دفتر نمایندگی این کشور در سازمان ملل روز شنبه گفت که انتقام‌جویی تهران در ترور مشکوک هنیه توسط اسرائیل «کاملاً با آتش‌بس غزه ارتباطی ندارد» و افزود که این کشور حق دارد از خود دفاع کند.
ایالات متحده و اسرائیل در آخر هفته به آماده سازی برای آن سناریو ادامه دادند. پنتاگون شامگاه یکشنبه اعلام کرد، لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، دستور داد تا یک زیردریایی موشک هدایت شونده به نام یو اس اس جورجیا به خاورمیانه برسد و ورود یک گروه حمله ناو هواپیمابر به منطقه را تسریع بخشید. ایالات متحده همچنین 3.5 میلیارد دلار را در اختیار اسرائیل قرار داد تا برای تسلیحات و تجهیزات نظامی ایالات متحده هزینه کند. روز دوشنبه، ارتش اسرائیل مرخصی پرسنل دائمی را در انتظار حمله به حالت تعلیق درآورد.
نمایندگی ایران در سازمان ملل گفت امیدوار است که حمله این کشور به اسرائیل «به‌موقع و به‌گونه‌ای انجام شود که به آتش‌بس احتمالی لطمه نزند.»
کانال‌های رسمی مستقیم و واسطه‌ای برای تبادل پیام همیشه بین ایران و آمریکا وجود داشته است که هر دو طرف ترجیح می‌دهند جزئیات آن ناگفته بماند. در همین حال، حزب الله، یکشنبه شب رگباری حدود 30 موشک به سمت شمال اسرائیل شلیک کرد. اگرچه شلیک موشک از لبنان به سمت اسرائیل از زمان شروع جنگ در غزه تقریباً هر روزه شده است، مقامات اسرائیل از واکنش گسترده‌تر حزب‌الله پس از ترور فؤاد شکر، فرمانده ارشد نظامی این گروه در حومه بیروت در ماه گذشته بیمناک هستند.
در حالی که جهان به حریم هوایی ایران و و مرز اسرائیل و لبنان چشم دوخته، بدترین جنگ آخر هفته دوباره به نوار غزه محدود شد زیرا حمله اسرائیل به یک مسجد و مدرسه در شهر غزه در روز شنبه دست‌کم 93 فلسطینی را به کشتن داد.
با نزدیک شدن به 40000 نفر تعداد فلسطینی‌های کشته شده در طول 10 ماه جنگ، حمله اسرائیل محکومیت جهانی را برانگیخت. قطر و مصر این حمله را محکوم کردند و آن را نقض قوانین بین‌المللی خواندند و شورای امنیت ملی آمریکا گفت که کاخ سفید عمیقا نگران گزارش‌های مربوط به تلفات غیرنظامیان است. پس از آن، سه میانجی درخواست خود را از طرف های درگیر برای موافقت با یک توافق آتش بس تجدید کردند.
اگرچه نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) اعلام کردند که یک پاسگاه فرماندهی حماس را هدف قرار داده و چندین عضو حماس را کشته اند، اما این حمله یادآور این بود که علیرغم ادعاهای قبلی مبنی بر متلاشی کردن حماس در شمال نوار غزه ، این گروه باز هم در این منطقه خود را احیا کرده است.
پس از ترور هنیه، حماس یحیی سنوار -رهبر خود در غزه و یکی از طراحان حمله 7 اکتبر به اسرائی -را به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی خود معرفی کرد که نشان می‌دهد افراطی‌ترین جناح حماس قدرت را به دست گرفته و امیدها برای اتش بس را بیش از پیش کمرنگ کرده است. با این همه به دنبال درخواست میانجی‌ها در هفته گذشته برای بازگشت به مذاکرات، حماس به جای پیگیری مذاکرات بیشتر، درخواست طرحی برای اجرای پیشنهاد موجود پیشنهادی جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در ماه ژوئیه کرد.
یک منبع منطقه ای مطلع از مذاکرات روز دوشنبه به سی ان ان گفت که حماس قصد دارد در مذاکرات دیپلماتیک شرکت کند. یک منبع اسرائیلی آگاه به سی ان ان گفت، میانجی های مصری و قطری به اسرائیل گفته اند که سنوار خواهان توافق است. این منبع گفت که مقامات آمریکایی به همتایان اسرائیلی خود به صراحت گفته اند که زمان دستیابی به توافق برای جلوگیری از جنگ منطقه ای فرا رسیده است. علیرغم افزایش فشار در داخل برای کمک به بازگرداندن اسرای اسرائیلی به خانه، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، بارها تلاش ها برای دستیابی به توافق را متوقف کرده است. یک منبع اسرائیلی در این باره گفت: «هیچکس نمی داند بی بی چه می خواهد.»
همزمان نتانیاهو، وزیر دفاع خود، یوآو گالانت را به اتخاذ «روایت ضد اسرائیلی» متهم کرد که در پی گزارش‌هایی در رسانه‌های اسرائیلی درباره نشست غیرعلنی گالانت با پارلمان این کشور منتشر شد. گویا گالانت به قانونگذاران گفته که اکتبر گذشته پیشنهاد حمله پیشگیرانه به حزب الله لبنان را داده بود، که نتانیاهو از این حمله حمایت نکرده است و شرایط فعلی برای چنین حمله ای اکنون تغییر کرده است. او همچنین خط پیروزی مطلق نتانیاهو در غزه را، شعاری که به طور مرتب توسط نخست وزیر استفاده می شود، بیهوده و بی مبنا خوانده است.
افشای این سخنان نتانیاهو را عصبانی کرد و او را بر آن داشت تا بیانیه ای در انتقاد از وزیر دفاع اسرائیل صادر کند. نتانیاهو در بیانیه‌ای نوشت: او باید به سنوار حمله می‌کرد که از اعزام هیئتی به مذاکرات امتناع می‌کند و تنها مانع معامله و توافق اتش بس بوده و هست.
گالانت به انتقادات بی بی در شبکه ایکس پاسخ داد و گفت: من مصمم هستم که به اهداف مشخص شده برای این جنگ دست پیدا کنم و تا زمانی که حماس برچیده شود و گروگان ها برگردند، به جنگ ادامه می دهم.
گالانت، اگرچه مستقیماً به اظهارات افشا شده خود اشاره نکرد، اما گفت افشای اطلاعات از مجموعه های حساس و محرمانه یکی از نقاط ضعیفی بود که در طول جنگ دیده شد و ما باید با تمام شدت در برابر آن اقدام کنیم.
