ضمیمه دانش امروز روزنامه اطلاعات نوشت: اگر در فصل تابستان مگس‌ ریزه‌ها را در حال پرواز در بیرون از پنجره خانه ببینیم باید بدانیم که این حشرات کوچک بی‌ضرر نیستند بلکه برخی از انواع آن‌هاناقل نوعی ویروس به نام ویروس زبان آبی هستند که به‌طور عمده گوسفندان یا جانوران دیگر را به یک بیماری غیرواگیر با همین نام یعنی بیماری زبان آبی مبتلا می‌کند. اگر چه مگس ریزه‌ها ما انسان‌ها را بیمار نمی‌کنند اما به دام و دامداری صدمه می‌زنند.

بیماری زبان آبی در بسیاری از کشورها یک مشکل محسوب می‌شود و در این سال‌ها که با تغییرات آب و هوایی رو‌به‌رو هستیم، این بیماری بیشتر شیوع پیدا می‌کند؛ به‌ویژه در مرکز آفریقا، ایالات‌متحده و غرب روسیه.

بیماری زبان آبی یکی از بیماری‌های عفونی است که احتمال داده می‌شود تغییرات اقلیمی بر آن‌ها تاثیر بگذارند.

بیشتر مدل‌های ریاضیاتی به تأثیر تغییرات اقلیمی بر میزان سرایت بعضی از بیماری‌ها مانند مالاریا و تب دنگی که توسط پشه‌ها منتقل می‌شوند اشاره دارند. در مورد انگل‌های (پارازیت) دیگر شواهد یا اندک هستند یا هیچ شواهدی وجود ندارد.

گرمایش جهانی در اثر تغییرات اقلیمی بدین معنا است که ناقل‌های بیماری‌هایی مثل مالاریا و تب دِنگی می‌توانند در نواحی بیشتری برای خود محیط مناسب بیابند و شیوع این بیماری‌ها در مناطقی که ایمنی بدنی مردمان و سیستم‌های بهداشتی آن‌ها آمادگی کافی ندارند محتمل‌تر است.

یکی از مسائل عمده درباره تغییرات اقلیمی این است که این دگرگونی ها در پیش ‌بینی این‌که بیماری‌های انگلی در کجا و چه وقت شیوع پیدا می‌کنند ابهام بزرگی ایجاد می‌کنند. تجسم ما از تغییرات آب و هوایی، تغییرات بزرگ در سطح سیاره زمین از قبیل ذوب شدن ورقه‌های یخ، سیلاب‌های مهیب و آتش‌سوزی ‌های گسترده است اما حقیقت این است که با وقوع تغییرات اقلیمی همه‌چیز از کوچک و بزرگ دستخوش دگرگونی می‌شود.

تغییرات اقلیمی می‌توانند بر هر کدام از مگس‌ریزه‌هایی که ممکن است در هوا ببینیم یا هر موجود زنده دیگری تأثیر داشته‌باشند. این رخداد یک پدیده‌ جهانی است و پیامدهای وسیع و محلی دارد. نکته مهم این است که این پدیده بر هر موجود زنده‌ای به شکلی متفاوت اثر می‌گذارد.

آن‌چه که برای یک مگس‌ریزه اهمیت دارد بسیار متفاوت از چیزی است که برای یک گاو یا یک انسان مهم است. موجودات زنده به دلایل عدیده‌ای هم ممکن است تحت‌تاثیر تغییر اقلیمی خاص محلی با موفقیت به رشد و تکثیر ادامه دهند و هم ممکن است مغلوب آن شوند؛ این بستگی به فیزیولوژی و تاریخ طبیعی آن‌ها دارد. تأثیر تغییرات اقلیمی در مقیاس بسیار کوچک پیش‌بینی اتفاقی که در آینده برای اکوسیستم‌های محلی خواهد افتاد را دشوارتر می‌کند. متعاقب آن پیش‌بینی آن‌چه در مقیاس‌های بزرگ‌تر رخ خواهد داد نیز دشوار خواهد شد.

تقویت دوباره و بازسازی اکوسیستم‌های سالم در مواجهه با تغییرات اقلیمی امری حیاتی است. یک محیط متنوع دارای ارگانیسم‌های بسیاری است: گیاهان، جانوران، قارچ‌ها و البته انگل‌ها. همه این جانداران در یک شبکه غذایی با هم در تعامل هستند. یک شبکه غذایی مجموعه‌ای از زنجیره‌های غذایی مختلف در یک اکوسیستم است.

تصور کنیم یک برکه به باغ اضافه کرده‌ایم تا حشرات به آنجا جذب شوند. سپس تعدادی ماهی و گیاه نیز در آن بگذاریم. در مرحله بعد، با نصب یک دستگاه گرم‌کننده آب گرمایش جهانی را در اکوسیستمی که به وجود آورده‌ایم شبیه‌سازی کنیم. هر تغییری که به برکه وارد می‌کنیم، کنام‌های جدیدی را ایجاد یا حذف می‌کند و باعث دگرگون شدن ساختار شبکه غذایی می‌شود.

وقتی مگس‌ریزه‌ها، پشه‌ها، کنه‌ها و دیگر حشرات ناقل بیماری به منطقه دیگری می‌روند، باید یک کنام جدید در آنجا برایشان وجود داشته باشد. اقدامات حفاظتی مثل بازگردانی طبیعت وحشی، دار کشت‌ورزی ، روش‌های مختلف کشاورزی و دامداری و ایجاد پارک‌های شهری بیشتر از همه تنوع زیستی را افزایش می‌دهند و کنام های بیشتری به وجود می‌آورند. یک نمونه اخیر، بازسازی زیستگاهی در ایتالیا است که موجب بازگشت دوباره پشه‌های مالاریا برای نخستین‌بار پس از 60 سال شد.

پشه‌های مالاریا درختزارها و برکه‌ها را ترجیح می‌دهند و در شب به تغذیه می‌پردازند. پشه‌های دنگی محیط‌های شهری و ظرف‌های کوچک آب را می‌پسندند و در طول روز به گزش مشغول می‌شوند. اگر نیازهای این دو انگل در یک کنام تأمین شود، به آن کنام می‌روند و در آن زندگی می‌کنند.
بنابراین افزایش تنوع زیستی می‌تواند یک شمشیر دولبه باشد؛ از یک‌ سو برقراری سلامت سیاره را تسهیل می‌کند و توسعه پایدار را ارتقاء می‌دهد اما از سوی دیگر، بازسازی زیستگاه‌ها در کنار گرمایش جهانی می‌تواند شرایط را برای ورود گونه‌های مهاجم به زیستگاه‌های دیگر و انتقال بیماری‌های انگلی فراهم کند.

شاید انجام هر اقدامی برای جلوگیری از انتشار عفونت‌هایی مثل تب دنگی و تب نیل غربی در مناطق جدید بیش‌از‌حد پیچیده به نظر برسد اما در واقعیت این‌گونه نیست. کافی است عموم مردم، سازمان‌ها و دولت‌ها با هم اتحاد و تشریک مساعی داشته‌باشند تا مقاومت لازم را ایجاد کنند. این امر با اطلاع‌رسانی بیشتر، جمع‌آوری داده‌های بیشتر، تصمیم‌گیری‌های به‌موقع و ایجاد سیستم‌های سلامت پایدار در برابر تغییرات اقلیمی میسر می‌شود.