اقتصاد۲۴ نوشت: بازار ارز روز‌های سرنوشت سازی را پیش روی خود دارد. پس از شهادت سید ابراهیم رییسی، رئیس دولت سیزدهم طبق قانون ظرف ۵۰ روز باید رئیس جمهور بعدی مشخص شود. بعد از این اتفاق دلار غیر از شوکی که ۲۴ ساعت هم دوام نیاورد، روز‌های نسبتا آرامی را سپری می‌کند و حتی تصویب قطعنامه سه کشور اروپایی در نشست اخیر شورای حکام علیه ایران در روز‌های گذشته نیز باعث التهاب بازار نشد. اما انتخابات هشتم تیر ماه و روی کار آمدن فرد جدیدی در قامت رئیس‌جمهور می‌تواند گرا‌های متضادی را به بازار ارز و سرمایه‌های هوشمند آن مخابره کند.

پس از آن که در روز شنبه لیست نهایی نامزد‌های تایید صلاحیت شده منتشر شد، با توجه به نگرش سیاسی و عقبه هر یک از کاندیدا‌ها می‌‍توان سه سناریو را برای آینده قیمت دلار متصور شد. در دو مورد از این سناریو‌ها دلار با شدت و ضعف‌های مختلف همچنان بر مدار افزایشی می‌ماند، اما در یک مورد آن شانسی برای توقف رشد فزاینده دلار وجود دارد. انتخاب مسعود پزشکیان، نامزدی از جبهه اصلاح‌طلبان آن طور که «مرتضی افقه» اقتصاددان می‌گوید مثبت‌ترین اثر را بر بازار ارز دارد و در صورت موفقیت، دلار حتی می‌تواند رو به کاهش بگذارد.

بررسی واکنش‌های احتمالی دلار بعد از هشتم تیر

مرتضی افقه عنوان می‌کند: اگر دو طیف سیاسی را از لحاظ اثرگذاری مقابل هم بگذاریم، منفی‌ترین اثر را آقای جلیلی اگر احتمال پیروزیش باشد، بر بازار ارز خواهد گذاشت و در مقابل در صورت انتخاب آقای پزشکیان مثبت‌ترین اثر را دارد؛ بنابراین همه چیز بستگی به این دارد که گرایش نظرسنجی‌ها به کدام سمت برود و به نظرم بازار ارز هم تحت تاثیر این گرایش‌ها نوساناتی را بروز خواهد داد.

به گفته او اثر روانی انتخاب سعید جلیلی سبب خواهد شد دلار افزایش یابد. در ادامه هم، چون تیمش ضد مذاکره و خود او نیز طرفدار تنش است، احتمالا این روند ادامه پیدا کند تا زمانی که ببینیم انتخابات آمریکا چه می‌شود. در دسته سوم غیر از جلیلی در جمع نامزد‌های تایید صلاحیت شده، اصولگرایان دیگری هم هستند که خیلی تند نیستند و نگرششان در مورد روابط خارجی و رفع تحریم، مبهم است و اگر روی کار بیایند اثر خیلی فوری بر بازار ارز نخواهد داشت.

سعید جلیلی، نامزد جبهه پایداری مخالفت با تصویب اف‌ ای تی اف را در کارنامه خود دارد. او در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ برای مدیریت بازار ارز این ایده را داشت که همه دستگاه‌های دولتی باید ارزآوری داشته باشند. در مقابل، اما مسعود پزشکیان، نامزد جبهه اصلاحات باورمند به برجام است و مواضعی در مخالفت با اقتصاد دستوری داشته است. او پیش‌تر از رانت‌زا بودن ارز ۴۲۰۰ تومانی گفته بود.

حرکت به سمت تک نرخی کردن ارز فعلا به صلاح نیست

انتقاد از رانت‌زا بودن ارز ترجیحی می‌تواند به معنای حرکت به سمت تک نرخی کردن ارز باشد. آیا کشور آمادگی رویارویی با این روند را دارد؟ مرتضی افقه در پاسخ به این سوال می‌گوید: تک نرخی کردن ارز الان میسر نیست و اگر دولتی هم زیر فشار اقتصاددانان طرفدار بازار آزاد به این سمت برود، فقط بازار را با تلاطم مواجه می‌کند. اگرچه ایده آل این است که ارز تک نرخی باشد، ولی شرایط فعلا مناسب نیست و ما در حالی که در تنگنای ارز هستیم اصلا نمی‌شود، که تک نرخی شود. اگر این اتفاق بیفتد مثل حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی شوک دیگری به بازار وارد می‌شود.

او می‌افزاید: طرفداران تک نرخی کردن می‌گویند دولت دلار ۲۸۵۰۰ را حذف کرد و به سمت ۵۰ هزار تومان بازار آزاد حرکت کرد. اگرچه حرکت به این سمت خوب است، اما لازمه آن مثبت شدن روابط بین الملل و رفع تحریم‌ها و توانایی فروش نفت و کالا‌های دیگر است تا عرضه ارز و ذخایر ارزی افزایش یابد و آن وقت دولت بتواند روی نرخ واحد مدیریت کند. فشار آوردن برای این هدف در چنین شرایطی به جز اینکه به مردم لطمه دیگری مثل جراحی اقتصادی دولت سیزدهم وارد می‌کند، اثری ندارد.

اقتصاد ایران هنوز هم به انتخابات آمریکا حساس است

اعمال تحریم‌های حداکثری علیه ایران این تصور را به وجود آورده که انتخابات آمریکا خیلی هم تهدید شدیدی برای اقتصاد ایران و بروز یک جهش ارزی دیگر نخواهد بود. افقه، اما بر این باور است هنوز هم اقتصاد ایران حساسیت بالایی در این مورد دارد.

به باور وی در حال حاضر به نظر می‌رسد که بایدن طبق یک توافق نانوشته یا به دلیل ملاحظات و منافع خودشان در انتخابات بعدی، چشمش را به روی فروش نفت ما بسته و سختگیری نکرده است، چیزی که ما اسم آن را گذاشتیم دور زدن. همانطور که در کنگره هم به او فشار می‌آورند که چرا اجازه می‌دهید به چین نفت بفروشد؛ بنابراین این باور دقیق نیست و اگر ترامپ بیاید و همان روحیه قبلی را داشته باشد، همین میزان نفتی هم که با دور زدن می‌فروشیم، به شدت کشور را دچار بحران می‌کند؛ بنابراین اقتصاد ایران هنوز به این انتخابات حساس است.

پیش بینی قیمت دلار

آن طور که این اقتصاددان می‌گوید فعلا پیش بینی دقیقی نمی‌توان برای دلار داشت تا زمانی که ببینیم چه کسی روی کار می‌آید. البته تا زمان آغاز مناظرات می‌شود سناریو‌های احتمالی را در نظر گرفت اما تا انتخابات انجام نشود و ما متوجه نشویم کدام یک از این تفکرات روی کار می‌آید اصلا قابل پیش بینی نیست.

به گفته او فقط می‌توان گفت که قیمت دلار در مجموع رو به بالاست. این که روند افزایشی با چه شدتی کم و زیاد می‌شود بستگی به رئیس جمهور بعدی دارد. به نظرم اگر پزشکیان موفق شود، حتما بلافاصله بعد از اعلام نتیجه یک شوک مثبت خواهیم داشت و دلار کاهشی می‌شود.