یک پیش‌بینی‌ از آینده نرخ ارز خبرساز شد

فارس نوشت: اردیبهشت امسال بود که موسسه تحقیقات و توسعه اقتصادی دانشگاه تهران مطالبی از قول ۴۱۰ اقتصاددان پیرامون آینده اقتصاد ایران منتشر کرد؛ هدف از ارائه این گزارش، پیش‌بینی شرایط اقتصادی ایران برای فعالان اقتصادی عنوان شد.

این مطالب شامل پیش‌بینی اقتصاددانان از ۱۶ مولفه اقتصاد کشور شامل نرخ رشد اقتصادی، نرخ تورم، نرخ بیکری، نرخ ارز و سکه و قیمت نفت بود.

با گذشت ۹ ماه از سال، مقایسه پیش‌بینی‌های ۴۱۰ اقتصاددان با شرایط تحقق یافته، از صحت و سقم این پیش‌بینی‌ها پرده‌برداری می‌کند.

پیش‌بینی رشد منفی ۲.۶ درصد در عمل به رشد مثبت ۷.۵ درصد رسید

در این پیش‌بینی، اعلام شده بود رشد اقتصادی نزولی خواهد بود به‌طوری که رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۲ بدون احتساب نفت منفی ۳.۹ درصد و با احتساب نفت منفی ۲.۶ درصد خواهد بود. باتوجه به اینکه حدود چهار ماه به پایان سال باقی مانده است، امکان محاسبه رشد اقتصادی فصول پاییز و زمستان نیست اما گزارش دو فصل اول سال ۱۴۰۲ منتشر شده که نشان‌دهنده حرکت معکوس اقتصاد ایران نسبت به پیش‌بینی منتشر شده است.

طبق گزارش بانک مرکزی، نرخ رشد اقتصادی در بهار ۱۴۰۲ با احتساب نفت معادل ۶.۲ درصد و بدون احتساب نفت ۵.۳ درصد بوده است. همچنین طبق گزارش مرکز آمار ایران رشد اقتصادی در بهار ۱۴۰۲ بدون احتساب نفت ۷.۹ و بدون احتساب نفت ۶.۱ درصد بوده است.

بانک مرکزی اواخر آذر گزارش رشد اقتصادی تابستان را منتشر می‌کند، اما چند روز پیش مرکز آمار ایران گزارش رشد اقتصادی تابستان را منتشر کرد. طبق گزارش مرکز آمار، اقتصاد ایران در پایان تابستان ۱۴۰۲ رشد اقتصادی ۷.۱ درصد (با احتساب نفت) و ۴.۲ درصد (بدون احتساب نفت) را تجربه کرده است. 

بنابراین متوسط رشد اقتصادی ۶ ماه اول امسال، حدود ۷.۵ درصد و بدون احتساب نفت حدود ۵.۱ درصد بوده است که این نشان‌دهنده یک انحراف عجیب در پیش‌بینی و نرخ رشد اقتصادی محقق شده است.

همچنین‌ موسسه تحقیقات و توسعه اقتصادی دانشگاه تهران، نرخ رشد نقدینگی در سال ۱۴۰۲ را صعودی پیش‌بینی کرده بود اما رشد نقدینگی براساس آخرین آمارهای بانک مرکزی در پایان مهر به ۲۶.۴ درصد کاهش یافته است در حالی که نرخ رشد نقدینگی در پایان سال ۱۴۰۱ معادل ۳۱.۱ درصد بوده است. 

شاخص مهم دیگری که توسط  موسسه تحقیقات و توسعه اقتصادی دانشگاه تهران منتشر شده نرخ بیکاری است، این موسسه نرخ بیکاری در سال ۱۴۰۲ را معادل ۱۶ درصد برآورد کرده بود در حالی که بر اساس گزارش مرکز آمار در پایان تابستان امسال با یک درصد کاهش نسبت به فصل مشابه سال قبل به ۷.۹ درصد رسیده است.

براساس گزارش مرکز آمار، در تابستان ۱۴۰۲ حدود ۹۰۷ هزار نفر به جمعیت شاغل کشور افزوده شده است، به نظر می‌رسد اگر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی شناخت درستی از روند تغییرات نرخ بیکاری در دو دهه اخیر داشتند، پیش‌بینی افزایش ۲ برابری نرخ بیکاری در یک سال را مطرح نمی‌کردند.

شاخص مهم دیگری که توسط  موسسه تحقیقات و توسعه اقتصادی دانشگاه تهران منتشر شده، تورم است، این موسسه پیش‌بینی کرده بود در سال ۱۴۰۲ نرخ تورم بسیار صعودی شود به‌طوری که تا پایان سال ۱۴۰۲ نرخ تورم به ۵۵ درصد برسد در حالی که بررسی‌های دقیق و آمارهای رسمی نشان‌دهنده کاهشی نرخ تورم به سمت پایین است. براساس آخرین آمارهای مرکز آمار ایران نرخ تورم سالانه در پایان آبان ماه به ۴۴ و تورم نقطه به نقه به ۳۹.۲ درصد کاهش یافته است.

با توجه به ثبات نرخ ارز و کاهش قابل توجه حجم نقدینگی و همچنین روند کاهنده تورم نرخ رشد تورم ماهانه، استمرار کاهش نرخ تورم تا پایان سال، کاملا امکان‌پذیر است.

اختلاف ۵۲ درصدی پیش‌بینی‌ نرخ ارز با واقعیت

اما مهمترین بخش پیش‌بینی این موسسه که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت، نرخ ارز بود. آخرین نرخ معاملاتی دلار در بازار آزاد در پایان سال گذشته، حدود ۵۳ هزار تومان بود و این پیش‌بینی عنوان می‌کرد، نرخ ارز کشور تا پایان سال ۱۴۰۲ به ۷۷.۸ هزار تومان می‌رسد. اما باوجود گذشت ۸ ماه و ۸ روز از سال جاری، قیمت ارز در بازار آزاد (بیشترین تعرفه ارز) تا تاریخ ۸ آذر با کاهش ۵.۶ درصدی نسبت به آخرین قیمت سال گذشته به ۵۰ هزار تومان رسیده است، به معنای دیگر، پیش‌بینی اقتصادانان ۵۲ درصد با واقعیت تفاوت داشته است.

طبق جدول بالا، این موسسه تحقیقاتی پیش‌بینی کرده بود که قیمت سکه در سال ۱۴۰۲ به ۵۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان برسد، اما امروز نهم آذر ماه ۱۴۰۲ قیمت سکه در دامنه ۲۹ میلیون تومان قرار دارد.