لعیا نورانی زنوز - روزنامه اطلاعات| در نظام سلامت هر کشور، پزشکی که با تلاش و اختصاص وقت خود به درمان بیماران می‌پردازد، شایسته دریافت حق‌الزحمه‌ای منصفانه و عادلانه است اما در سال‌های گذشته، پدیده‌ای نگران‌کننده تحت عنوان دریافت پول‌های غیررسمی در میان شماری از پزشکان رواج یافته است که نوعی تخلف از اصول اخلاقی پزشکی و همچنین قوانین حاکم بر نظام سلامت است که تأثیرات منفی بر کیفیت خدمات پزشکی، اعتماد عمومی، کارکرد سیستم سلامت و حتی روحیه افراد جامعه دارد.
زیرمیزی پزشکان نه فقط یک مسأله اقتصادی، بلکه یک بحران انسانی است که حل آن نیازمند توجه و اقدام‌های فوری است. فقط با تغییرات ساختاری در سیستم بهداشتی، افزایش آگاهی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی است که می‌توان به حذف این پدیده کمک کرد.
در برخی از مطب‌های پزشکان آذربایجان غربی و به ویژه در ارومیه هم صحنه‌هایی که پیش از این در نظر بسیاری از مردم پنهان بود، اکنون به یک واقعیت تلخ بدل شده است؛ پدیده‌ای که در آن پزشکان از بیماران مبلغی اضافی تحت عنوان «حق‌الزحمه» دریافت می‌کنند.
بدون تردید این واقعیت تلخ در دل قشرهای کم‌درآمد جامعه، احساس یاس و ناامیدی عمیقی را ایجاد کرده است. بیماران به‌خوبی می‌دانند جایی که حق درمان به پول گره خورده است و اگر روزگاری حرفه پزشکی به عنوان یک شغل مقدس شناخته می‌شد، حالا به تدریج به شغلی با هدف کسب درآمد بدل شده است.
یکی از این بیماران زنی است که برای درمان تومور زانوی خود به فلوشیپ جراحی زانو در ارومیه مراجعه کرده است او به خبرنگار ما می‌گوید: برای من، درمان زانو یعنی از دست دادن ۳ ماه حقوق ماهانه چراکه پزشک معالج برای عمل جراحی، یک سکه طلا پیشنهاد داده است که باید قبل از عمل به منشی‌اش تحویل دهم.
مرد میانسال دیگری که آرام و قرار ندارد و به نظر می‌رسد درد کمر اجازه نشستن طولانی مدت را هم به وی نمی‌دهد، می‌گوید،: تنگی کانال نخاع و ضرورت انجام جراحی اورژانسی ، من را آواره مطب پزشکان کرده است.
محمد ۶۰ ساله با اشاره به این که متخصصان جراحی مغز و ستون فقرات ارومیه هر کدام یک درخواست نامعقول دارند، می‌گوید: یکی تحت عنوان حق‌الزحمه ۷۰ میلیون تومان پیشنهاد داده، دیگری درخواست ۲ عدد سکه داده است و دیگری ۲۵ میلیون تومان اضافه دریافت می‌کند!
علیسان دانشجوی ترم آخر پزشکی با اشاره به این که پزشکان حافظ سلامت جامعه هستند و از این رو منطقی نیست که حرکات اشتباه برخی از آنان را به همه این طیف تعمیم دهیم، می‌گوید: نمی‌خواهم تخلفات پزشکی را توجیه کنم چرا که نشات گرفته از زیاده‌خواهی برخی از آنهاست! اما به دلیل معدود بودن تعدادشان نباید قداست حرفه پزشکی را لکه‌دار کنیم.
وی ادامه می‌دهد: تعرفه‌ها و حقوق‌های پزشکان پایین است، پس ابتدا باید نیازهای اولیه پزشکان را برآورده کرد و بعد از آنها انتظار داشت که همه هم‌وغم خود را برای درمان بیماران صرف کنند.
تشکیل ستاد تعرفه در آذربایجان‌غربی
مدیر نظارت و اعتبار بخشی دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی، اظهار می‌دارد: در دانشگاه علوم پزشکی ستاد تعرفه داریم که چنین مواردی در آن طرح و بررسی می‌شود.
دکتر سیدابراهیم صالحی می‌افزاید: ستاد تعرفه با حضور رئیس دانشگاه علوم پزشکی، معاون درمان، مدیر نظارت و اعتباربخشی، نمایندگان نیروهای مسلح، بیمه خدمات درمانی، تامین اجتماعی و نظام پزشکی با هدف بررسی شکایت‌ها تشکیل شده است که بعد از تایید در ستاد، پرونده‌های متخلفان آن به تعزیرات حکومتی ارسال می‌شود .
وی ادامه می‌دهد: امسال ۵۵ پرونده که مستندات آنها کامل بود، بررسی و همه آنها مشمول جریمه شدند. هر دریافتی خارج از تعرفه، غیرقانونی است و در صورت شکایت بیماران، ارائه مستندات و اثبات آن، پزشک خاطی علاوه بر برگرداندن مبلغ اصلی به بیمار ۱۰برابر میزان تخلف جریمه می‌شود، با تکرار این تخلف جریمه‌اش ۵۰برابر خواهد شد و با ادامه این روند، فرد خاطی به‌صورت موقت و حتی دائم از داشتن مطب محروم می‌شود.
صالحی به تغییر شگرد پزشکان و جراحان برای دریافت حق‌الزحمه اشاره و تأکید می‌کند: تعداد پرونده‌ها به دلیل تغییر شگردها کاهش یافته است و یکی از مشکلات اثبات تخلفات پزشکان زیرمیزبگیر همین موضوع است؛ زیرا عمدتاً متخلفان از بیمار درخواست وجه نقد، ارز و سکه دارند که این موضوع باعث می‌شود اثبات وقوع تخلفاتی مانند دریافت وجوه اضافه سخت باشد، از این رو یا بیماران تمکین نکنند و اگر مجبور به پرداخت وجوه اضافی می‌شوند، با حضور ۲ نفر شاهد این کار را انجام دهند تا بتوانند طرح شکایت کنند.
صالحی به علل دریافت زیرمیزی یا مبالغ خارج از تعرفه اشاره می‌کند و می‌گوید: تعرفه‌های درمانی غیرواقعی است و این تعرفه‌ها باید از سوی دانشگاه علوم پزشکی و نظام پزشکی تعیین شود که اکنون شورای عالی بیمه سلامت کشور مکلف است تعرفه خدمات سلامت را برای تمامی ارائه دهندگان خدمات بهداشت درمان و تشخیص تعیین کند.
وی با اشاره به تاخیر در پرداخت مطالبات پزشکان، می‌گوید: اگر مطالبات پزشکان بموقع پرداخت نشود پدیده مشمئزکننده زیرمیزی که مورد تایید ما هم نیست، رواج می‌یابد.
دکتر ناصر عبایی رئیس سازمان نظام پزشکی آذربایجان غربی هم پدیده دریافت غیرقانونی پزشکان را تهدیدی جدی برای نظام سلامت و اعتماد مردم به سیستم بهداشتی می‌داند و می‌گوید: براساس ماده ۱۱ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی، با پزشکان متخلف برخورد قانونی می‌شود.
