اطلاعات نوشت: زاینده‌رود به طول بیش از ۴۰۰کیلومتر در دهه‌های اخیر به سبب برداشت‌های بیش از حد برای کشاورزی سنتی و کاشت محصولات آب‌بر و بارگذاری‌های خارج از توان این رودخانه در زمینه صنعت، انتقال آب به حوضه‌های دیگر و تراکم جمعیت به یک رودخانه دوره‌ای بدل شده است همچنین تالاب گاوخونی در پایین دست و پایاب زاینده‌رود هم با خشکی ۹۸درصد مواجه شده‌اند.
تالاب گاوخونی سال‌ها محل انباشت رسوبات رودخانه زاینده رود، سموم و کودهای مورد استفاده در کشاورزی بوده و آلوده به فلزات سنگین است؛ علاوه بر این فلزات سنگین از طریق ذرات معلق ۲.۵میکرون(pm) تولید شده در هوای کلانشهر اصفهان ، با بارندگی‌ها و جریان آب، وارد بستر زاینده رود و در نهایت این تالاب می‌شوند؛ جایی که بر اثر خشکی و نرسیدن حقابه‌های محیط زیستی، به شدت فرسایش پذیر شده و با افزایش وزش باد، خیزش گرد و غبار سطح آن در حالی که آلوده به فلزات سنگین است، شدت بیشتری گرفته است.این تالاب طی ۲۰سال گذشته جز مواردی جزئی از حقابه محیط زیستی‌اش محروم مانده و طبق آخرین اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست، ۹۸درصد از وسعت ۴۷۶کیلومترمربعی آن خشک است.
اکنون در میانه تابستان هستیم و گرمای بی‌سابقه هوا بیداد می‌کند؛ با این وصف، سطح تبخیر افزایش بیشتری دارد و به مراتب رطوبت ۲درصدی وسعت تالاب گاوخونی کمتر شده است و از سوی دیگر امسال وزش باد در شمال و شرق اصفهان که عمده کانون‌های گرد و غبار این استان هم در همین مناطق قرار دارند، نسبت به سال گذشته شدت بیشتری گرفته و به دلیل خشکسالی سال‌های اخیر که منجر به خشک شدن سطح اراضی و افزایش قدرت خیزش ذرات خاک شده است، توفان‌های گرد و خاک از مناطقی نظیر تالاب گاوخونی، دشت سجزی، خور و بیابانک و اردستان به سمت مرکز استان و کلانشهر اصفهان شکل گرفته است و این موضوع یک زنگ خطر جدی است که در صورا عدم رفع این معضل،مخاطرات فراوانی رقم خواهد خورد.
گرد و غبارهای سمی از شرق به اصفهان می‌آیند
یعقوب حاجی‌زاده پژوهشگر مرکز تحقیقات محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این باره در گفتگو با ایرنا می‌گوید: فلزات سنگین می‌تواند از منابع مختلف وارد بستر رودخانه شود و در تالاب گاوخونی رسوب کنند؛ بخشی از آن بر اثر تخلیه فاضلاب‌های صنعتی و بخشی از طریق رسوباتی است که از هوا و بر اثر بارندگی وارد بستر زاینده رود و تالاب می‌شوند.
وی تاکید کرد: حجم هوای تنفسی زیاد است و هر انسان حدود ۱۵هزار لیتر هوا در روز وارد ریه‌ها می‌کند؛ این رقم بزرگی است و آلودگی هوا به این دلیل خطرناک محسوب می‌شود که میزان دریافت آن از طریق هوای تنفسی زیاد است و اگر فلزات سنگین در قالب ذرات معلق ۲.۵میکرون(pm) و از طریق هوا وارد ریه‌ها شوند، در بافت‌های بدن انباشت می‌شوند چرا که خاصیت تجمعی دارند و نهایتاً اثرات سمی خودشان را نشان می‌دهند.
وی با بیان این که اثرات فلزات سنگینی نظیر سرب، جیوه و کادمیم بر سلامت کاملاً محرز است، می افزاید: این فلزات عوارض ناگواری را بر سلامتی جنین و نوزادان دارند و علاوه بر این تماس با این فلزات و تنفس آن‌ها با بیماری‌هایی مثل «اوتیسم»، « اسکیزوفرنی »، «زوال عقل» و انواع سرطان‌ها مانند سرطان خون ارتباط معناداری دارد.
