اطلاعات نوشت: خشکسالی پدیده پیچیده‌ای است که می‌تواند سال‌ها ادامه داشته باشد که پیامدهای گسترده‌ای برای جمعیت‌های انسانی و اقتصاد کشورهای گوناگون به همراه دارد و اکنون این پدیده ناخوشایند روز به روز در مازندران باپیوست تهدید امنیت غذایی در حال گسترش است.

خشکسالی به دوره‌ای از شرایط خشک‌تر از حد معمول ناشی از کمبود بارندگی‌‌ها گفته می شود و بر خلاف سایر رویدادهای شدید مانند آتش سوزی و سیل، خشکسالی به آرامی رخ می‌دهد و خسارات بسیاری را از روی پنهان خود ایجاد می‌کند، به‌گونه ای که تشدید خشکسالی در مازندران سرسبزی که قطب تامین کننده مواد غذایی در کشور است می تواند ضربات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

کشورمان اکنون در خشکسالی سر می‌کند وسال آبی گذشته هم با خشکسالی تمام شد. ضمن این که آن طور که رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی می‌گوید، سال آبی پیش رو هم کشور با خشکسالی دست و پنجه نرم خواهد کرد. بر اساس تحقیقات انجام گرفته، تا پایان دهه میلادی ایران با خشکسالی‌های شدید مواجه می‌شود، تحقیقاتی که نشان می‌دهد خشکسالی در ایران ۸۵درصد افزایش می‌یابد و به عبارتی ایران در 8 سال آینده با خشکسالی‌های بسیار گسترده‌تر از آنچه می‌بینیم، مواجه می‌شود.

این تنها هشداری نیست که محققان و کارشناسان نسبت به خشکسالی در ایران داده‌اند. آن هم در زمانی که کره زمین با شرایط اقلیمی هشدار‌دهنده و گرمایش جهانی مواجه است.میانگین بارندگی در ایران یک سوم میانگین بارندگی جهانی است. در همین حال اما سرانه مصرف آب در ایران هم شرایط مناسبی ندارد. سرانه مصرف آب در کشورمان ۲۵۰لیتر نفر در روز و در جهان 150 لیتر در روز است.

طبق تحقیقات انجام گرفته، ایران تا سال ۱۴۱۵ خورشیدی با خشکسالی جدی مواجه است، در حالی که منابع آب‌های تجدیدپذیر ایران هم روند کاهشی دارد. پیش‌تر، منابع آب تجدیدپذیر در ایران حدود ۱۳۰میلیارد متر مکعب بود اما حالا به ۱۰۰میلیارد مترمکعب کاهش یافته است و در حالی که کشورمان یک درصد جمعیت جهان را داردو منابع آب‌های تجدیدپذیر آن 3 درصد است که بیانگر وضعیت نامناسب منابع آبی کشورمان است.

مجمع جهانی اقتصاد هم در گزارش ۲۰۲۲، بحران منابع طبیعی را یکی از 5 خطر اصلی اقتصاد ایران می‌داند و در این باره و به گفته مقامات سازمان محیط زیست کشور، برآورد اولیه خسارت خشکسالی در ایران 3 هزار میلیارد تومان در سال است.

اگرچه ایران از اواخر دهه ۷۰، وارد تنش آب شده، اما مدیریت منابع آب چندان به نتایج خوبی نرسیده است. قطعی زنجیره‌ای آب در ایران می‌تواند نشانه روشنی از این موضوع باشد. سدسازی‌های بی‌رویه از یک سو و انتقال آب و فعالیت‌های صنایع از سوی دیگر، مدیریت منابع آب در ایران را زیر سوال می‌برد. ناگفته پیداست که آثار خشکسالی و نبود مدیریت مناسب در چند سال گذشته صرفاً به قطعی آب محدود نمی‌شود بلکه زنجیره ای از بحران‌ها به دنبال بحران آب در کشور رخ می‌دهد. فرونشست زمین، گسترش بیابان‌ها، تشدید آتش‌سوزی‌ها و مهاجرت فقط بخشی از آثار این بحران است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در پی کاهش بارندگی‌ها در سال آبی و خشکسالی‌های اخیر، تنش آبی در ۱۰استان کشور شدت گرفته است. طبق بررسی‌های صورت گرفته استان‌های مازندران، فارس، اصفهان، خوزستان، همدان، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان‌رضوی، هرمزگان و یزد در معرض بیشترین تنش‌های آبی در کشور قرار دارند که در این میان قرارگرفتن استانی مانند مازندران در کنار اصفهان و یزد در نگاه اول جای تعجب و بحث دارد. نکاتی که به‌عنوان دلایل این معضل مطرح شده، از نظر علمی و با توجه به جغرافیای کشور قابل توجه است.

در این پیوند استاندار مازندران با بیان این که این استان مکان مناسبی برای طرح های تحقیقاتی کشاورزی است، گفته است: همه طرح های تحقیقاتی باید زمینه رونق تولید در بخش های مختلف کشاورزی و دامپروری را در این خطه از شمال کشور فراهم کند.

 یوسف نوری در بازدید از ایستگاه ملی تحقیق و توسعه مرکز تحقیقات گاودشت بابل به خبرگزاری ایرنا گفت: ایستگاه تحقیقاتی مانند گاودشت بابل، باید دام های مولد را در اختیار تولیدکنندگان روستایی قرار دهند.

وی اظهار داشت: باید با برنامه‌ریزی‌های اصولی برای مدیریت منابع آبی تدبیر کرد و برنامه هدفمند برای مقابله با خشکسالی داشت. استاندار مازندران تاکید کرد: به هیچ عنوان نباید مازندران به عنوان لنگرگاه امنیت غذایی کشور با مشکل کمبود آب مواجه باشد و دولت برای رفع این چالش برنامه ریزی کرده است. تخصیص اعتبار 1500 میلیارد ریالی برای رفع تنش آبی و تکمیل ساخت سد هراز از جمله تدابیر دولت برای عبور از خشکسالی در استان است.

وی گفت: ایستگاه ملی تحقیقات گاودشت باید محل رجوع مردم برای دست یابی به دام های مولد اصلاح نژاد شده باشد، تا میزان تولید شیر و گوشت افزایش یابد.

استاندار مازندران با بیان این که بهره مندی از دانش روز و فناوری های نوین باید در کشاورزی مازندران به کار گرفته شود، افزود: پرتو درمانی و بهره مندی از ظرفیت دانش بنیان ها از ضرورت های کشاورزی مازندران است.  محصولات تولیدی استان صادرات محور است و پرتودهی این محصولات کیفیت و ماندگاری شان را افزایش می‌دهد.