اطلاعات نوشت: تالاب‌ها به عنوان سرمایه‌های گرانبها با فراهم کردن بستر تجمیع آب و قابلیت زادآوری اولیه، به بقای گونه‌های جانوری و گیاهی روی زمین کمک می کنند  و همچنین سبب حفاظت در مقابل توفان و کاهش تخریب سیلاب‌ها، تثبیت خطوط ساحلی ، مهار فرسایش خاک‌ و تزریق مجدد آب‌های زیرزمینی می‌شوند.

 به گفته کارشناسان ارزش اکولوژیکی تالاب‌ها برای کشورها، 10 برابر جنگل‌ها و 200 برابر زمین‌های زراعی است اما در سال‌های گذشته این منابع طبیعی مورد بی مهری قرار گرفته‌اند.

 برداشت های بی‌رویه از آب های زیرزمینی و حفر چاه‌های ژرف (مجاز یا غیر مجاز)، احداث سدهای فراوان و همچنین ورود فاضلاب های شهری به برخی تالاب‌ها، اکثر آن ها را در شرایط بحرانی قرار داده  است .همایش ملی روز جهانی تالاب‌ها به رغم اسم دهان پرکن آن در حد یک جلسه معمولی با سخنرانی‌های کلیشه‌ای و بدون راهبرد و راهکار اساسی برگزار شد و این مساله هم داغ تالاب‌ها را در روزی که به نام آن ها نامگذاری شده است، تازه‌تر کرد.

شبنم دلفان آذری دکتری علوم محیط زیست و محقق بین‌المللی با بیان این که تالاب‌ها از اجتماعات انبوه گونه‌های پستانداران، پرندگان، ماهیان، خزندگان، دوزیستان، و بی مهرگان حمایت می‌کنند و از بین ۲۰هزار گونه مختلف ماهی در سطح جهان، بیش از ۴۰درصد آن ها در تالاب‌ها  زندگی می‌کنند، افزود: این نشان دهنده اهمیت مضاعف تالاب‌ها در حفظ و نگهداری چرخه اکوسیستم، و تعامل و تأثیر آن با زندگی انسان‌هاست.

وی در گفتگو با مهر با اشاره به این که تالاب‌ها کمک شایانی به حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری، تأمین آب منطقه‌ای، آبزی پروری، تولید محصولات کشاورزی، تولید چوب، تأمین انرژی، تولیدات مواد لجنی و گیاهی، حمل و نقل و کاربردهای طبیعت گردی، تفریحی و گردشگری می‌کنند، تاکید کرد: تالاب‌های بین المللی آلما گل، آجی گل، آلاگل، گمیشان، میانکاله، انزلی و خلیج گرگان از گنجینه‌های ارزشمند استان‌های گلستان، مازندران وگیلان هستند که نقش مهم و مؤثری در حفظ محیط زیست، اقتصاد مردم بومی، حیات وحش و گردشگری منطقه دارند . این تالاب‌ها به غیر از میانکاله و انزلی در بهمن ماه ۱۴۰۱به طور کلی خشک شدند و عاری از هرگونه آب، پرنده و آبزیان شده‌اند ولی به برکت بارش‌های گهگاه امسال تالاب‌های آلما گل، آجی گل و آلاگل کمی حالشان بهتر شده است.

کم کاری‌ها و نقش سازمان حفاظت محیط زیست

این محقق بین المللی ادامه داد: اخیراً رئیس سازمان حفاظت محیط زیست پس از جلسه هیأت دولت و همزمان با هفته محیط زیست در گفتگو با رسانه‌ها، وضع تالاب‌های کشور را اینگونه تشریح کرد که بسیاری از تالاب‌های کشور باتوجه‌به اعمال مدیریت جامع و طرح‌های احیایی از آبگیری مناسبی برخوردارند.

اما در تحلیل و نظر به این مطلب، ابتدا باید به این نکته مهم اشاره کنم که در 2 دهه گذشته ، اعمال مدیریت و بررسی جامع تالاب‌ها فقط برای ۴۴تالاب از مجموع ۱۵۴تالاب کشور در دستورکار قرار گرفته است. ضمن این‌که، تاکنون مراحل تصویب و ابلاغ برنامۀ مدیریت تالاب‌ها، صرفاً برای کمتر از 3/2 از ۴۴تالاب‌ها تکمیل شده است.

وی افزود: جای بسی تعجب است که این مطلب در شرایطی بیان می‌شود که بیش از ۶۰درصد وسعت تالاب‌های کشور در سال‌های گذشته به کانون‌های انتشار گردوغبار بدل شده‌اند و بسیاری از آن ها برای مدتی مدید خشک شده یا این که ازتالاب دائمی به تالابی فصلی، تغییر وضع داده اند.

دلفان آذری ادامه داد: تعداد معدودی از این تالاب‌های تحت مدیریت جامع، صرفاً حقابه‌ای حدود یک‌دهه حداقل نیاز آبی خود، آن‌هم عمدتاً از محل سیلاب‌های فصلی، زهاب‌ها یا پساب‌ها، دریافت کرده‌اند که همین موارد هم نیاز به بررسی دارد، علاوه بر این، تالاب‌های انزلی، شادگان، یادگارلو، هامون و بختگان با وجود اعمال مدیریت جامع، برای حدود 2 دهه در لیست تالاب‌های تخریب‌شده کنوانسیون رامسر قرار گرفته‌اند و امیدی چندان نیست که در کوتاه‌مدت بتوانند از این فهرست خارج شوند!

وی افزود: بنابراین سئوال اینجاست که رئیس سازمان محیط زیست چرا در بزرگداشت روز تالاب‌ها در رامسر، هیچ گونه برنامه مدونی برای احیا و حفظ تالاب‌های کشور اعلام نکرد، گرچه امید می‌رفت که با گردهمایی در سالروز کنوانسیون رامسر، بتوانند به نتیجه علمی و خروجی مثبت برای نجات تالاب‌های کشور و مخصوصاً استان‌های شمالی برسند چرا که همانطور ذکر کردم تا به حال از طرف سازمان مدیریت محیط زیست درخواستی برای «بحرانی بودن وضعیت تالاب‌های مهم» ذکر شده به کنوانسیون رامسر برای احیا و حفاظت و خروج از وضع بحرانی آنها داده نشده است.