اطلاعات نوشت: اکنون مدتی است به جمع استان‌های دچار چالش ریزگردها هم اضافه شده است تا جایی که اوایل امسال پروازهای فرودگاه دشت ناز متوقف شد و حتی هواپیمای حامل وزیر کشور هم که عازم ساری بود به دلیل کاهش شعاع دید موفق به فرود نشد و به تهران بازگشت.
طی چند وقت گذشته در گمانه‌زنی‌های عمومی درباره منبع این ریزگردها هم از میانکاله به عنوان کانون این ریزگردها یاد شده و هم از برخی مناطق خشک داخلی؛ اما مهم‌ترین نام در این بین به کشور ترکمنستان ارتباط دارد؛ صحرای «قره‌قوم». یکی از بزرگ‌ترین کویرهای شنی جهان که ۳۵۰هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و نواحی غربی، مرکزی و شمالی ترکمنستان را در بر می‌گیرد و به قزاقستان هم می‌رسد. صحرایی خشک و کم‌باران که گفته می‌شود در برخی مناطق آن ممکن است هر چند سال یک بار اندکی باران ببارد.
هرچند بنا به گفته مسئولان، اکنون کانون ریزگردها از جای دیگر و خارج از مازندران است اما ورود چنین پدیده ناخوشایندی در استان که همواره به نقظه خوش آب و هوا برای فرار از آلاینده ها به شمار می رود می تواند جبران ناپذیر باشد.
ریزگرد مازندران منشا خارجی دارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در این باره در گفتگو با ایرنا می گوید: پدیده ریزگرد چندسالی است به طور جدی در مناطقی از کشورمان و حتی مازندران وجود دارد .امسال ۲مرحله شاهد هجوم ریزگرد در استان بودیم که طبق مطالعات، کشورهای اطراف و همسایه از جمله ترکمنستان منشأ و کانون ریزگرد به شمار می‌روند.
عطاالله کاویان با بیان این که رصد داده‌های ماهواره‌ای نشان داده است که صحرای قره قوم کانون ریزگردهای استان محسوب می‌شود، ادامه می دهد: وقتی شاهد پدیده ریزگرد هستیم که خشکی سطح خاک اتفاق افتاده باشد که رطوبت تالاب میانکاله و خلیج گرگان مانع از بروز ریزگرد می شود.
وی می افزاید: اگر میانکاله و خلیج گرگان آسیب ببیند می‌تواند به عنوان یکی از کانون‌های فرهنگی انتشار ریزگرد باشد ولی اکنون نگرانی بابت انتشار ریزگرد در میانکاله نداریم و در حقیقت منشأ بسیاری از ریزگردها در استان، خارجی است.
جدال با ریزگردها در شرق مازندران
همچنین معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران می گوید: ابتدا گمان می‌کردیم این ریزگردها از عرصه‌های خشک داخلی مانند تالاب میانکاله برمی‌خیزد اما نتایج بررسی‌های به عمل آمده مشخص کرد که منبع ریزگردها، ترکمنستان است.
علی‌اکبر یداللهی، افزایش سرعت روند تکویری شدن(کویری شدن) در ترکمنستان را نگران‌کننده می‌داند و می‌افزاید: این ریزگردها که تاکنون به مازندران آمده اند منبع داخلی نداشته اند و ارتباطی هم با میانکاله ندارند اما در مورد استمرار رخ دادن این پدیده در مازندران بر اثر حرکت ریزگردها از ترکمنستان نگران هستیم.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران معتقد است در صورتی که برای جلوگیری از گسترش مساحت خشک شده تالاب میانکاله و احیای ۱۵هزار هکتار از عرصه‌های این تالاب که طی سال‌های اخیر خشک شدند اقدامی از سوی دستگاه‌های مرتبط مانند وزارت نیرو و جهاد کشاورزی انجام نشود، برخاستن ریزگردها از میانکاله در آینده نزدیک هم دور از ذهن نخواهد بود.
بنا به این گزارش تالاب میانکاله که از دهستان میانکاله در شهرستان بهشهر تا آشوراده در استان گلستان وسعت دارد، به دلیل داشتن پهنه آبی مناسب با ذخایر غذایی غنی و آبزیان همه ساله پذیرای بیش از ۳۰تا ۴۰گونه از پرندگان مهاجر زمستان گذران و بیش از ۱۰۰گونه از پرندگان بومی آبزی و کنارآبزی است.
این تالاب با داشتن پناهگاه حیات وحش به مساحت حدود ۲۲هزار هکتار در حوزه مازندران و تنوع گیاهی از جمله درختان سازیل و انار وحشی که تغذیه برخی پرندگان را تشکیل می‌دهد، توانسته است بیش از ۵۰۰گونه جانوری را در خود جای دهد و به نوعی بهشت پرندگان استان نام بگیرد و با این تنوع زیستی جزو ذخیره گاه‌های زیست کره زمین از سوی سازمان‌های جهانی حفاظت از محیط زیست قرار بگیرد.
تالاب میانکاله را باید بهشت پرندگان و پرنده نگری نام گذاشت؛ سی و ششمین تالاب ثبت شده دنیا و نخستین تالاب ثبت شده در کنوانسیون تالاب‌های بین المللی رامسر و یکی از ۶۵۰ذخیرگاه زیست کره جهان با ۴۸هزار هکتار وسعت در شرق استان مازندران و در همجواری با استان گلستان واقع شده است و سالانه ۱۳۰گونه از پرندگان مهاجر را با جمعیت حدود ۱.۵میلیون بال میزبانی می کند.
