زنان و مردان اسپانیا بر بام اروپا؛ قهرمانی در میان حاشیه‌های وحشتناک
تیم ملی اسپانیا با وجود حواشی متعدد و فساد در ساختار مدیریتی فوتبال این کشور، به شکلی عجیب و با اقتدار قهرمان جام ملت‌های اروپا شد. این قهرمانی بار دیگر قدرت فوتبال پایه و سیستم استعدادیابی اسپانیا را به رخ جهانیان کشید.
فوتبال ۳۶۰ نوشت: تیم ملی اسپانیا توانست در دوره‌ای که بیشتر مدعیان قهرمانی با تیمی خسته به رقابت پرداختند به قهرمانی مقتدرانه در جام ملت‌های اروپا دست پیدا کند. گل‌های نیکو ویلیامز و میکل اویارسابال در فینال شب یکشنبه برلین، ماتادورها را به برتری مقابل انگلیس رساند و این آخرین پرده از ۷ پیروزی متوالی شاگردان لوئیس دلافوئنته در راه فتح اروپا به شمار می‌رفت. اوج‌گیری مجدد فوتبال ملی اسپانیا و همزمانی آن با حواشی متعدد و گسترده در ساختار مدیریت ورزشی این کشور به یک معما شبیه است.
قهرمانی قاطع تیم مردان اسپانیا در یورو ۲۰۲۴ تنها ۱۱ ماه بعد از تاج‌گذاری تاریخی تیم ملی زنان این کشور در جام جهانی رقم خورد. تیم زنان لاروخا هم بعد از پشت سر گذاشتن حواشی مختلف با پیروزی میلی‌متری مقابل انگلیس به عنوان قهرمانی دست یافته بود. آن موفقیت اما بلافاصله تحت‌الشعاع خوشحالی نامتعارف لوئیس روبیالس، رئیس فدراسیون فوتبال اسپانیا در جشن قهرمانی قرار گرفت و زمینه‌ساز زلزله بزرگی در رأس هرم مدیریتی ورزش برتر در این کشور شد. فیفا ۲ ماه بعد روبیالس را به مدت ۳ سال از هرگونه فعالیت ورزشی محروم کرد و او به زودی به اتهام آزار جنسی به دادگاه خواهد رفت. روبیالس که بعد از جام جهانی ۲۰۲۲ دلافوئنته را به سرمربیگری تیم ملی مردان انتخاب کرد، به همراه پدرو روچا به فساد مالی و دریافت رشوه هم متهم شده و نیروهای پلیس فروردین گذشته برای جمع‌آوری مدرک به محل سکونت این ۲ نفر و چند تن دیگر از مقامات بلندپایه فدراسیون یورش بردند.
این‌ها اما تنها حاشیه‌های زنده فوتبال اسپانیا نیست. بارسلونا تحت مدیریت خوان لاپورتا همچنان با بحران شدید مالی روبه‌روست و رئال مادرید به عنوان قهرمان دوگانه لیگ و لیگ قهرمانان اروپا همچنان برای بازگرداندن پروژه شکست‌خورده سوپرلیگ تلاش می‌کند. ماه مارس گذشته مشخص شد بارسلونا ۷.۳ میلیون یورو به خوسه ماریا نگریرا، رئیس سابق اتحادیه داوران پرداخت کرده و این پرونده، موضع‌گیری‌های تند از جانب بارسلونا و باشگاه‌های رقیب را به همراه داشت. مشکلات داوری با وجود VAR همچنان پای ثابت گفت‌وگوهای خبری سرمربیان، بازیکنان و سران باشگاه‌هاست و مساله نژادپرستی راه زیادی تا پایان یافتن پیش رو دارد. مواجهه وینیسیوس جونیور با شعارهای تبعیض‌آمیز در جریان جدال با والنسیا، واکنش‌های جهانی را رقم زد. تبعیض جنسیتی در پرداخت حقوق و مزایا به یک مشکل مهم دیگر تبدیل شده و بسیاری از بازیکنان مهم تیم ملی زنان بعد از اعتراض به این موضوع از ترکیب تیم برای جام جهانی گذشته کنار رفتند. ساختار مدیریتی فوتبال در اسپانیا قبل از حل یک بحران در سایه بحرانی دیگر قرار می‌گیرد اما تیم‌های ملی این کشور با اقتدار قهرمانی‌های اروپایی و جهانی را جشن می‌گیرند.
تیم ملی اسپانیا به قدری از استعدادهای کاربلد و بزرگ آکنده شده که هیچ حاشیه و اتفاق ناگواری راه این تیم را برای موفقیت سد نمی‌کند. شاید پاسخ اصلی را بتوان در سیستم استعدادیابی و نحوه کارکرد باشگاه‌های کوچک پیدا کرد. ستاره‌های نوپا اینجا و آنجا در آکادمی‌ها و باشگاه‌های کوچک پرورش داده می‌شوند و فدراسیون فوتبال اسپانیا ارتباط قدرتمند و مهمی با این نهادها ندارد. بازیکنان بدون دخالت مدیران ارشد رشد می‌کنند و کم‌کم (یا در مورد بازیکنانی مانند یامال و ویلیامز به سرعت) از باشگاه‌های بزرگ سر در می‌آورند. شاهد اصلی این موضوع موفقیت کم‌نظیر تیم‌های ملی اسپانیا در رده‌های سنی است. نسل پپ گواردیولا و لوئیس انریکه در المپیک خانگی ۱۹۹۲ به همراه تیم زیر ۲۳ سال لاروخا به مدال طلا دست یافتند و تیمی متشکل از ژاوی ارناندس و ایکر کاسیاس در سال ۱۹۹۹ به قهرمانی در جام جهانی جوانان فیفا رسید. اسپانیا در حد فاصل سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۹ مجموعاً ۸ بار فاتح جام ملت‌های زیر ۱۹ سال اروپا شد و نسل‌های طلایی مختلف لاروخا در این بازه زمانی از بازیکنانی مانند فرناندو تورس، جرارد پیکه، سرخیو راموس، داوید سیلوا، آلوارو موراتا، اونای سیمون و دنی اولمو بهره می‌برد.
تیم ملی زنان اسپانیا هم در سال ۲۰۱۸ فاتح جام جهانی زیر ۱۷ ساله‌ها شد و با ادامه درخشش سالما پارایوئلو، مهاجم بارسلونا، ۲ سال پیش قهرمانی در جام جهانی زیر ۲۰ سال را جشن گرفت. لاروخا همچنین با حضور بازیکنانی مانند الکسیا پوتیاس، ترسا آبیرا، ایوانا آندرس، اونا باتی و آیتانا بونماتی در ۱۴ سال گذشته ۵ بار به قهرمانی جام ملت‌های اروپا در رده زیر ۱۷ سال دست یافته است. این سطح از تجربه و درخشش راه را برای موفقیت تیم‌های ملی بزرگسال هموار کرده و حتی مدیرانی مانند روبیالس هم نمی‌توانند روی چنین ساز و کار منظمی اثر منفی بگذارند؛ ساز و کاری که از سرمربیان و مدیران میانی کاربلد در پرورش و استفاده از استعدادهای شایسته بهره می‌گیرد. موضوع روبیالس برای اسپانیایی‌ها تازگی ندارد و آنها احتمالاً خارج از خانواده فوتبال و ورزش هم با اخبار متعددی از فساد سیاسی و اقتصادی روبه‌رو می‌شوند اما کار بزرگی در تحول و تغییر اکو سیستم فوتبال این کشور رخ داده و بازتاب آن را در سطح فنی و حرفه‌ای بازیکنان کم سن و سال لاروخا می‌بینیم.
اسپانیا ساختار منظم و فوق‌العاده‌ای در باشگاه‌های کوچک دارد. سرمربیان کارآمد متعدد در فوتبال مردان و زنان، فضای مناسبی برای آموزش و تربیت استعدادهای فوتبال در زمینه درک بازی و رشد فراهم می‌کنند. فیزیک بدنی بازیکنان اسپانیا عمدتاً خیلی قوی نیست و به همین دلیل مدیریت بازی، یادگیری تاکتیک و کار در ساختار گروهی موضوع آموزش‌هایی است که از کودکی آغاز می‌شود. در چنین ساختار کارسازی حتی مشکلات مالی بارسلونا هم می‌تواند فرصت حضور در ترکیب تیم اصلی را به بازیکنانی مانند یامال، گاوی و لوپس بدهد. اگر مشکلات اقتصادی وجود نداشت، ممکن بود این ستاره‌های نوپا همچنان در تیم جوانان پشت سر ستاره‌های صد میلیونی باقی بمانند. ایجاد ساختار مستحکم فوتبال پایه و استعداد یابی از دهه ۸۰ میلادی و با بهره‌گیری از سرمربیان شاخص از جای‌جای جهان مانند آرژانتین، هلند، ایتالیا، انگلیس و صربستان آغاز شد.
اوج‌گیری انفجاری فوتبال اسپانیا از سال ۲۰۰۸ کلید خورد و حالا شاهد موج دوم آن هستیم. ستاره‌ها در زمین می‌درخشند و سرمربیان در لیگ‌های معتبر فوتبال اروپا خودنمایی می‌کنند. در جهان فوتبال اخبار پرسروصدا و حواشی گوناگونی به گوش می‌رسد اما در نهایت نتیجه بازی ۹۰ دقیقه‌ای بین ۲ گروه ۱۱ نفره اهمیت دارد و موفقیت در چمن سبز فوتبال می‌تواند حوادث بیرون زمین را هم متوقف کند یا تغییر دهد. تیم ملی اسپانیا از اواسط شهریور به میدان مسابقه برمی‌گردد و در دور گروهی لیگ ملت‌های اروپا با تیم‌های صربستان، سوئیس و دانمارک روبه‌رو خواهد شد.
