این تماس تلفنی به قتل غیرعمد می‌انجامد!

فارس نوشت: یک روز کاری عادی و ثانیه‌های نجات بخش دیگر. شماره‌ای آشنا تماس می‌گیرد.

کارشناس اورژانس پاسخ می‌دهد: «بازم تو؟! آخه از مزاحمت ایجاد کردن چی بهت میرسه؟ اگه این سری زنگ بزنی شمارتو میدم پیگری کنن...» مزاحم با گریه در پاسخ به کارشناس اورژانس می‌گوید: «بخدا این سری مزاحم نیستم. مادرم حالش بد شده کف اتاق افتاده. توروخدا به دادش برسید...»

مزاحمت برای سازمان اورژانس و آتش‌نشانی یکی از معضلاتی است که کارشناسان این سازمان‌ها به صورت روزانه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. اما این مزاحمت فقط برای پرسنل این مراکز نبوده و جان بسیاری از نیازمندان به خدمات امداد و نجات را به خطر می‌اندازد.

سخنگوی سازمان اورژانس کشور مزاحمت برای سازمان‌هایی مانند اورژانس را قتل غیرعمد تعبیر می‌کند و می‌گوید: امکانات سازمان اورژانس از منظر تعداد پرسنل و نیروی انسانی، آمبولانس و تجهیزات و... محدود است و افرادی که مزاحمت ایجاد می‌کنند، به نوعی قتل غیرعمد انجام می‌دهند؛ زیرا این فرد به طور رسمی امکان حیات و نجات دوباره را از یک نفر دیگر می‌گیرند و به همین دلیل باید مجازات شوند.

برای بررسی مشکلات ایجاد شده در اثر مزاحمت‌های مزاحم تلفنی‌های سازمان اورژانس و مجازات‌های در نظر گرفته برای این افراد به سراغ «بابک یکتاپرست» سخنگوی سازمان اورژانس کشور رفته‌ایم که مهم ترین محورهای این گفت‌وگو از این قرار است:

*در طول سال در سراسر کشور، نزدیک به 20 میلیون تماس با شماره 115 گرفته می‌شود که به طور میانگین 10 درصد از این تعداد «نزدیک به 200 هزار تماس در سال» مزاحم‌ تلفنی هستند. البته تعداد مزاحم‌های تلفنی از استانی به استان دیگر متفاوت است. در بعضی از استان‌ها آمار بالاتر و در برخی از استان‌ها آمار پایین‌تر است. به عنوان مثال در خراسان رضوی آمار مزاحم‌ تلفنی‌های اورژانس پایین تر است اما آمار در برخی از مناطق خوزستان بسیار بالاتر است. آمار در استان تهران هم میانگین محسوب می‌شود.

*افراد مختلف در گروه‌های سنی متفاوت با سازمان اورژانس تماس می‌گیرند اما از آنجایی که کارشناسان اورژانس به مشخصات کسانی که با سازمان تماس می‌گیرند، دسترسی ندارند؛ نمی‌توان به صورت دقیق میانگین سنی افرادی را که برای مزاحمت با سازمان تماس می‌گیرند، مشخص کرد. یک گروه از مزاحم‌های سازمان اورژانس را کودکان تشکیل می‌دهند که البته مزاحمت آنها به دلیل ناآگاهی بوده و چون این شماره را می‌شناسند، تماس می‌گیرند. در اینجا ایرادی به کودکان وارد نیست بلکه از خانواده‌ها انتظار می‌رود که بر روی آگاه‌سازی کودکان خود بیشتر کار کنند. البته در مواردی هم کودکان خردسال با سازمان اورژانس تماس گرفته‌اند و برای بزرگترهایشان که در خانه دچار اختلال هوشیاری و... شده بودند درخواست کمک کردند و خداروشکر به نجات زندگی والدینیشان منتهی شده است.گفتنی است که در برخی از مواقع کودک آدرس خانه را بلد نبوده و کارشناسان دیسپچر اورژانس کلی پیگر شده‌اند تا این بچه تلفن را به همسایه، عابر در خیابان و..دهد تا بتوانند آدرس را پیدا کنند.

*براساس قانون خطوط امدادی، سازمان اورژانس اجازه پیگیری مزاحم‌ها را ندارد. یعنی نمی‌تواند شخصی که تماس می‌گیرد و مزاحمت ایجاد می‌کند را بلاک و یا اطلاعات آن فرد را شناسایی و منتشر کند؛ زیرا فردی که با اورژانس 115 تماس می‌گیرد، تمام اطلاعات او محرمانه است و سازمان اورژانس رازدار تمام کسانی است که با آن تماس می‌گیرند. این رازداری شامل افرادی که به عنوان مزاحم با 115 تماس می‌گیرند، هم می‌شود. اگر تا به امروز مماشاتی در برخورد با این افراد انجام شده به دلیل محرمانه بودن اطلاعات آنهاست. همچنین ممکن است یک روزی همین فردی که به عنوان مزاحم با 115 تماس گرفته است، واقعا به خدمت رسانی اورژانس نیاز داشته باشد، بنابراین ما نمی‌توانیم جواب تلفن این فرد را ندهیم و یا او را بلاک کنیم. براساس قانون خطوط امدادی، ممکن است بعد از 100 تماس مزاحمت پیاپی، درخواست کمک توسط آن فرد باشد.

*مقوله مزاحم تلفنی به دو بخش تقسیم می‌شود. یک دسته از مزاحم‌ها به همین مزاحمت‌های تلفنی اکتفا می‌کنند «به صورت مکرر تماس می‌گیرند، فوت می‌کنند، قطع می‌کنند، برخی‌ها مزه پرانی می‌کنند و...» اما یک عده دیگر تماس می‌گیرند و علائم یک بیماری خطرناک مانند سکته قلبی را گزارش می‌کنند. این افراد وانمود می‌کنند که واقعا دچار مشکل شده‌اند، آدرس می‌دهند و در این راستا آمبولانس به آدرس گزارش شده، اعزام می‌شود؛ اما زمانی که کارشناسان ما به آدرس مورد نظر می‌روند، متوجه می‌شوند که چنین موردی وجود نداشته و یک آدرس پرت به ما دادند. این دسته از مزاحم‌ها با انجام این کار یک آمبولانس را از مدار خدمت خارج می‌کند. اما معضل این است که چنین فردی برای یک بار این اقدام را انجام نمی‌دهد و ما هر بار مجبور هستیم برای او آمبولانس اعزام کنیم؛ زیرا هر سری این احتمال را می‌دهیم که ممکن است یک اتفاق جدی افتاده باشد.

*یک بخش دیگر از مزاحم‌های اورژانس شامل افرادی می‌شود که با نیروهای اورژانس در بخش ارتباطات تماس می‌گیرند و در جواب سؤالات کارشناسان اورژانس فحش‌های رکیک می‌دهند. کارشناسان اورژانس روزی 12 ساعت پشت میز می‌نشیند، پشت سر هم به تماس‌ها پاسخ می‌دهند و با استرس ناشی از حوادث مختلف بمباران می‌شود؛ حال در این شرایط باید توهین‌های هم وطنان را هم بشنوند. آیا در این وضعیت روحیه‌ای برای دیسپچرهای اورژانس خواهد ماند تا تلفن‌های بعدی را پاسخ داده و ارائه خدمات کنند؟ این مسئله هم بخشی از مزاحمت‌های تلفنی سازمان اورژانس است.

*مزاحمت برای اورژانس به دو شکل آسیب زننده است. در وهله اول این مزاحمت‌ها خصوصاً از نوع هتاکی و رکیک تمرکز کارشناسان اورژانس که باید به صورت پشت سر هم پیام استرس‌زا دریافت و بیماران را راهنمایی کنند، خدشه دار کرده و پرسنل را از نظر روانی بهم می‌ریزد.همچنین امکانات سازمان اورژانس از همه نظر، پرسنل و نیروی انسانی، آمبولانس و تجهیزات و...محدود است و افرادی که مزاحمت ایجاد می‌کنند، به نوعی قتل غیرعمد انجام می‌دهند. البته نمی‌دانم که از منظر قضائی برای این عمل «مزاحمت برای اورژانس» چه اسمی می‌توان گذاشت؛ اما زمانی که این فرد از نجات جان یک نفر دیگر جلوگیری می‌کند، فرق چندانی با قتل غیرعمد ندارد. این فرد به طور رسمی امکان حیات و نجات دوباره را از یک نفر می‌گیرد.

*ما هربار در خصوص مزاحم‌های تلفنی‌های اورژانس با رسانه‌ها مصاحبه می‌کنیم و یا برنامه تلویزیونی می‌رویم، فردای آن روز تعداد مزاحم‌های تلفنی اورژانس 10 درصد افزایش پیدا می‌کند. چرا؟ به دلیل اینکه یک فرد روان پریش که تا گذشته با چهار تا شماره دیگر تماس می‌گرفت، یادش می‌افتد: «که 115 هم هست از فردا می‌تونم به 115 زنگ بزنم!» این مسئله یک معضل اجتماعی است و نیاز به فرهنگ‌سازی و یک سری عوامل بازدارنده قانونی دارد. فردی که به صورت برنامه‌ریزی شده برای سازمان اورژانس مزاحمت ایجاد می کند، ناآگاه نیست، یا این فرد بیمار روانی است و یا مشکل دیگری دارد. به عنوان مثال در شب چهارشنبه سوری سال گذشته فردی به قصد مزاحمت، 400 بار به صورت پیاپی با مرکز تلفنی سازمان اورژانس «دیسپچ» تماس گرفته است. یا فردی دیگر در نیمه دوم سال گذشته از یک خط تلفن نزدیک به 49 هزار تماس به قصد مزاحمت با سازمان اورژانس داشته است. این افراد یا باید درمان شوند و یا باید از یک چیزی بترسند تا دیگر این اقدام را انجام ندهد. 

*یک عامل بازدارنده‌ای باید وجود داشته باشد. نزدیک به یک سال و نیم است که سازمان اورژانس به صورت جدی به دنبال یک سری اهرم‌های بازدارنده است و پیگرد این افراد فقط با حکم قضائی صورت می‌گیرد. در این راستا جلسه‌ای با نماینده دادستانی کل کشور داشته‌ایم، وی از مرکز ارتباطات اورژانس استان تهران بازدید کرده، فایل‌های صوتی سازمان اورژانس را شنیده و به پیگرد قانونی این افراد نگاه مثبتی داشته است. نماینده دادستانی کل کشور برای پیگرد قانونی یک سری از مزاحم‌ تلفنی‌های سازمان اورژانس دستور قضائی صادر کردند. براساس قانون مجازات اسلامی این مزاحمت جرم محسوب شده و می‌تواند تا 3 ماه حبس داشته باشد. البته ما به دنبال حبس و زندانی کردن افراد نیستیم؛ ما می‌خواهیم که این مسئله اصلاح شده و این فشار از روی دوش کارشناسان اورژانس فعال در مرکز ارتباطات برداشته شود. همچنین اشغالی خطوط توسط مزاحم‌ها برداشته شود تا بتوانیم سرویس دهی بهتری به هم وطنان داشته باشیم. در حال حاضر مجوز گرفته‌ایم تا یک سری از شماره‌ها را با ارائه مستندات به محاکم قضائی معرفی کنیم تا از نظر قانونی وضعیت این افراد پیگیری شود.

*ما از مراجع ذیصلاح خواسته‌ایم به ما مجوز دهند تا در این زمینه کار فرهنگی و رسانه‌ای انجام دهیم تا یک سری از افراد ببیند شاید کمی به خودشان بیایند، شاید کمی بترسند و کمی اثر بازدارندگی داشته باشد. البته در یک سال گذشته اصحاب رسانه بسیار با ما همراه بودند و شاهد کاهش آمار مزاحم‌های سازمان اورژانس بوده‌ایم. گفتنی است در سازمان اورژانس تهران شاهد کاهش 50 درصدی مزام‌هایی تلفنی بوده‌ایم و این فعالیت رسانه‌ای تا حدودی تأثیر داشته است.