علی البرزی - سال‌ها پیش زمانی که طرح صدور کارت منزلت برای تکریم سالمندان و افراد بالای ۶۵ سال در کشور اجرایی شد، هیچ کس فکرش را هم نمی‌کرد که روزی نه تنها سالمندان برای ثبت نام و دریافت این کارت با مشکلات گوناگون مواجه باشند بلکه این کارت دیگر نه منزلت سابق را دارد و نه تسهیلات پیش بینی شده برای این کارت، آنطور که باید فعال است!
کارت منزلت با هدف ارج نهادن و حفظ کرامت سالمندان و افراد بالای ۶۵ سال از سوی شهرداری تهران تعبیه شد تا این قشر جامعه از ورود رایگان به ورزشگاه ها، کتابخانه‌ها و کلاس‌های ورزشی، حمل و نقل رایگان وسایل نقلیه عمومی مانند مترو و اتوبوس بهره‌مند شوند، اما گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد این قشر از جامعه برای دریافت این کارت که منزلت نام دارد این روز‌ها باید مسیر پر پیچ و خم را طی کنند!
در این گزارش خبری تلاش شده است با توجه به اهمیت موضوع و همچنین بیان دغدغه‌ها و مطالبات مردمی که در قالب پیام‌های گوناگون به سامانه روزنامه اطلاعات ارسال شده است، مشکلات و حاشیه‌های این روز‌های این کارت نقد و بررسی شود.
*تحولات کارت منزلت در گذر زمان!
کارت منزلت در سال‌های گذشته تحولات زیادی را به خود دیده است، زمانی قرار بود این طرح تنها توسط شهرداری‌ها در کلانشهر‌ها اجرایی شود، اما به موازات آن سازمان بازنشستگی کشوری هم از صدور این کارت با همان نام و تسهیلات برای بازنشستگان تحت پوشش خبر داد.
در دهه ۸۰ و ۹۰ سالمندان برای دریافت این کارت در کلانشهر‌ها و به ویژه شهر تهران باید به صورت حضوری به فرهنگسرای امید یا همان فرهنگسرای سالمندان در منطقه ۱۳ تهران مراجعه می‌کردند، اما در اواخر دهه ۹۰ با تغییر و تحولات در مدیریت شهری درخواست صدور این کارت از طریق سایت امکان پذیر شد، از سال گذشته هم دریافت آن تنها از طریق دفاتر خدمات الکترونیک شهر با احزار هویت امکان پذیر شده است.
*دو کارت با یک نام برای سالمندان
این در حالی است که از ابتدای اجرای این طرح توسط شهرداری ها، به موازت آن طرح دیگری هم ازسوی سازمان بازنشستگی کشوری با همان نام و مشخصات به نام «کارت منزلت» اینبار برای بازنشستگان کشوری اجرایی شد، طرحی که پس از چند سال اجرا این روز‌ها سرانجام آن مشخص نیست و خبری هم از آن منتشر نمی‌شود!
برای دریافت کارت منزلت کفش و عصای آهنین می خواهید
با توجه به اینکه تنها مرجع صدور این کارت‌ها در حال حاضر شهرداری‌ها و در تهران هم دفاتر خدمات الکترونیک شهر هستند، این روز‌ها سالمندان وافراد بالای ۶۵ سال متقاضی تمدید و یا دریافت کارت منزلت باید به این دفاتر مراجعه کنند که داستان مفصل دارد!
از آنجایی که دفاتر خدمات الکترونیک شهر از نظر جغرافیایی دارای پراکندگی در سطح شهر هستند، در وهله اول یافتن و مراجعه به این مراکز برای اقشار سالمند به سختی انجام می‌شود، آن هم در کلانشهری مانند تهران که با وضعیت ترافیک و آلودگی هوا و مشکلات دیگر این سختی‌ها دو چندان می‌شود.
گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد بیشتر این دفاتر که به صورت اجاره یک واحد آپارتمانی است، در طبقات بالای ساختمان ها، برج‌ها و یا در محوطه زیر زمین یک ساختمان واقع شده است که درعمل برای مرد و زن سالمند مراجعه به این مراکز با مشکلات گوناگون همراه است، فرض کنید یک سالمند بالای ۶۵ سال باید به شخصه برای دریافت کارت منزلت مراجعه و درساختمان‌هایی که شاید شرایط لازم برای تردد راحت یک فرد سالمند مانند آسانسور و بالابر را نداشته باشد.
حسین بخشی از بازنشستگان آموزش و پرورش است که برای اولین بار پس از ۶۵ سالگی برای دریافت کارت منزلت اقدام کرده است، به خبرنگار «اطلاعات آنلاین» می‌گوید: برای دریافت نشانی دفاتر خدمات الکترونیک شهر مدتی در محله و چند خیابان اصلی پرس و جو کردم تا توانستم سرانجام یکی از این مراکز را پیدا کند، اما این مرکز در یک زیر زمین ساختمان تجاری واقع شده بود و برای مراجعه باید ده‌ها پله را پایین می‌رفتم، نه از آسانسور خبری بود و نه از مسیر تردد راحت!
وی می‌افزاید: یک شخص سالمند که دارای حساسیت‌های خاصی ار نظر سلامتی است و باید بیشتر از اقشار دیگر از خود مراقبت کند، چرا باید برای دریافت یک کارت منزلت که قرار بود برای تکریم و احترام به یک عمر خدمت دریافت شود، اینگونه با سختی و مشکلات گوناگون مواجه باشد؟
این سالمند محترم تاکید می‌کند که افرادی که برای اولین بار می‌خواهند کارت منزلت دریافت کنند باید با مدارک لازم مانند شناسنامه و کارت ملی برای احراز هویت به دفاتر خدمات الکترونیک شهر مراجعه کنند، در صورتی که تا چند سال پیش بخشی از مراحل دریافت کارت به صورت اینترنتی بود.
*اخذ هزینه برای کارت مترو
زهرا نعمتی ۷۰ ساله و بازنشسته که برای دریافت کارت مترو به ایستگاه امام خمینی (ره) مراجعه کرده است، به خبرنگار «اطلاعات آنلاین» می‌گوید: تا چند سال پیش هیچ هزینه‌ای از دارندگان کارت منزلت برای بلیت مترو دریافت نمی‌شد، اما این روز‌ها برای شارژ کارت بلیت مترو و اتوبوس درصدی از مبلغ از سالمندان دریافت می‌شود که این مبلغ در تهران ۳۰ هزار تومان است!
وی می‌افزاید: مهمترین بخش استفاده از کارت منزلت همین کارت‌های مترو و اتوبوس است که در عمل برای آن هم هزینه‌ای دریافت می‌شود و این در حالی است که این کارت‌ها به میزان مبلغ ۳۰۰ شارژ می‌شود، این مبلغ شاید در سال‌های گذشته جوابگوی یک سال تردد با اتوبوس و مترو بود، اما به تدریج و با بالا رفتنِ نرخ بلیت‌ها ارزش آن کمتر شده است و باید برای جلوگیری از مراجعه چند باره یک شخص سالمند برای تمدید کارت مترو، مبلغ شارژ این افراد افزایش داشته باشد.
از سوی دیگر در حال حاضر قانونی وجود دارد که هنگام شارژ کارت بلیت، باید کل رقم صفر شود و یا اینکه پول نقد از افراد دریافت نمی‌شود!
قرار بر این بود استفاده از تمامی خدمات کارت منزلت از حمله حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس و مترو برای دارندگان این کارت به صورت رایگان و بدون دریافت هرگونه وجه انجام شود!
تعداد ایستگاه‌ها برای شارژ کارت‌های بلیت‌های مترو ویژه دارندگان منزلت هم ضروری است که افزایش پیدا کند، چرا که این روز‌ها تنها به چند ایستگاه محدود شده است!
تمامی این موارد در حالی است که چندی پیش مهدی پیرهادی رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران هم نسبت به برخی موارد کارت‌های منزلت انتقاد‌هایی را مطرح کرده بود و گفته بود: «سایت ثبت نام کارت منزلت فعال نیست و پیگیری می‌کنیم که سایت نیز راه‌اندازی شود، بنده در این خصوص از مردم عذرخواهی می‌کنم!»
*ضرورت خدمات شایسته به سالمندان
به هر روی شایسته است مدیران مرتبط، میان خدمات و تسهیلات پیش بینی شده در کارت منزلت با آنچه که در سایر کشور‌ها در راستای قدردانی و حفظ شان و جایگاه سالمندان بکار گرفته می‌شود مقایسه‌ای داشته باشند.
به راستی آیا قدردانی و جایگاه سالمندان و بازنشستگان در جامعه تنها با کارتی که بتوانند از طریق آن وارد سالن‌های ورزشی شوند و یا بدون بلیط سوار اتوبوس شوند حفظ خواهد شد، دریافت کارتی که این روز‌ها خودش دارای حاشیه‌های زیادی شده است؟!
شایسته است در کنار توجه به مطالبات این قشر از جامعه، نسبت به تکمیل خدمات ارائه شده در قالب کارت منزلت اقدام شود که این خدمات مناسب یک شخص دنیا دیده و سالمند در کشور باشد.
