فیلترینگ آرامش بازار کسب و کارهای مجازی را ربود

اطلاعات نوشت: خرید، همان خرید است اما ارزانتر واسان تر؛ هم لذتش پابرجاست وهم با هزینه کمتر، سرعت بیشتر و امکان مقایسه گسترده تر شما را به کالا یا خدماتی که می خواهید می رساند.اینهایی که گفته شد مزایای راه اندازی وگسترش کسب وکارهای خرد مستقربر بستر فضای مجازی است که این روزها هم رونق دارد وهم با چالش های خاص اقتصاد وسیاست ایران دست به گریبان است.

اقتصاد ایران متاسفانه "دلال پایه" است واز این رو، افزوده شدن حلقه های متعدد وبعضا بی خاصیت در فاصله میان تولید تا مغازه، بهای بسیاری اجناس را افزایش داده است.

همچنین به خاطر گستردگی بازار ومحدود بودن نیروها وامکانات دستگاه های نظارتی، امکان نظم دهی یا مبارزه با دلالی های متععد در جریان کالا وجود ندارد ولذ باید به دنبال راه حلی بود که به گونه ای مردمی وگسترده، عوامل زائد افزایش دهنده قیمت ها حذف شوند.

ظهور فضای مجازی؛ یعنی شبکه های اجتماعی مستقر در اینترنت،اکنون سالهاست که پتانسیل حذف دلالی های زائد درجریان تولید تا فروش بسیاری از کالاها را فراهم کرده است.

اکنون بسیاری از کسب وکارها ؛ حتی آنان که برندهای پرآوازه ای داشته واز شبکه فروش قدرتمندی برخوردارند،دریافته اند که غفلت از ظرفیت های فضای مجازی درفروش ومعرفی محصولاتشان اشتباهی بزرگ است.

بااین حال، حجم بسیار بزرگی از کسب وکارهای خرد وکوچک که معمولا خود انتظام بوده وکالاهایشان را خود تولید یا تامین می کنند بر بستر فضای مجازی مستقر شده وبه طور موثری درحال رقابت با کسب وکارهای بزرگ سنتی هستند.

براساس آمارهای منتشره درگزارش رسمی تجارت الکترونیک ایران درسال 1401، ضریب نفوذ اینترنت درکشور به 137 درصد رسیده که نسبت به سال 1400 معادل هشت درصد افزایش یافته است. همچنین ضریب نفوذ تلفن همراه درکشور به 175 درصد رسیده که نسبت به سال 1400معادل پنج درصد افزایش یافته است.

براساس این گزارش، ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیک کشور درسال گذشته به 1833 هزار میلیارد تومان رسیده که رشدی 48 درصدی را نشان می دهد.مبلغ متوسط هر خرید اینترنتی هم 614 هزار تومان برآوردشده که نشان می دهد مردم عادی بیشترین مشتریان کسب وکارهای مجازی والکترونیک بوده اند.

همچنین 44 درصد از صاحبان واحدهای تجارت الکترونیک در گروه سنی بین 30 تا 40 سال قراردارند و85 درصد از این واحدها برای تامین مالی خود از سرمایه گذاری شخصی استفاده می کنند واین یعنی اشتغال درکشور بی هیچ کمک و تسهیلات دولتی بر بستر فضای مجازی درحال انجام است.

بدین ترتیب یک چنین ویژگی هایی باعث شده که اکنون بسیاری از شهروندان پیش از هرگونه خریدی در فضای مجازی می گردند ، جستجو می کنند،مقایسه می کنند وسپس تصمیم می گیرند وتجربه هم نشان داده بسیاری اوقات درماراتن فروش بین بخش سنتی وفضای مجازی، برنده نهایی فضای مجازی است.

درکناراین، فضای مجازی فرصتی بی بدیل برای نسل جوان برای بروز وابراز وعرضه توانایی هایش فراهم کرده است. درشرایطی که راه اندازی کسب وکار سنتی هزینه بر و زمان بر است وضمنا موانع متعددی برسر راه آن وجوددارد، امکانات فضای مجازی به جوانانی که ایده دارند اما سرمایه ندارند، این امکان را می دهد که بااستفاده از یک دستگاه تلفن همراه یا تبلت، نوآوری های خودرابه جامعه عرضه کرده وبازخورد مناسبی هم دریافت کنند.

بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت که درشرایط دشوار این روزهای اقتصاد ایران، فضای مجازی فرصتی کم نظیر برای ایجاد اشتغال وضمنا کاهش قیمت ها از طریق رقابت میان کسب وکارهاست که بازهم نتیجه نهایی اش، ارتقای حقوق مصرف کننده از طریق کاهش قیمت وافزایش کیفیت خواهدبود.

چالش هایی که درکمین نشسته اند

بااین وجود،فضای مجازی درایران داستانی پرفراز ونشیب داشته ودارد، به گونه ای که کاربردهای چندگانه آن درحوزه های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی وامنیتی،باعث ایجاد اختلال در اثرگذاری موثر آن در بخش اقتصادی شده است.

تلاطمات متعدد اجتماعی- سیاسی که درسال های اخیر وبه دلایل گوناگون درکشور اتفاق افتاده، اثرش را به شکل فیلترینگ برکسب وکارهای مستقر درفضای مجازی نشان داده وبه آن آسیب زده است.

بااینکه به مرور، این فیلترینگ بی اثر شده وشهروندان معمولا موفق می شوند با استفاده از فیلترشکن، به شبکه های اجتماعی دسترسی پیداکنند اما سایه فیلترینگ همواره برسر کسب وکارهای مجازی وجوددارد وثبات را از آن سلب کرده است.

درواقع با وجود اثرات غیرقابل انکار فناوری بر زندگی روزمره مردم،اما متاسفانه هنوز این تفکر تاسف برانگیز وجود دارد که فضای مجازی درایران به طور کامل بسته شود ؛چرا که گروهی راه حل مقابله با تبعات انتشار ازاد اطلاعات در فضای مجازی- که البته حتما آسیب ها وتندروی هایی هم به دنبال دارد- را جمع کردن بساط این فناوری می دانند که خوشبختانه تاکنون موفق به اجرای این تفکرشان نشده اند.

بااین حال بررسی ها نشان می دهد رشد فناوری وضریب نفوذ فضای مجازی درکشور به حدی است که احتمال انسداد کامل آن را منتفی می سازد واین امر می تواند دلگرمی برای صاحبان کسب وکارهای مستقر دراین فضا وبخصوص جوانان باشد.

البته باید اذعان داشت که کسب وکارهای مساقر درفضای مجازی درگیر مسایل دیگری هم هستند که این بار ریشه درنوع فعالیت خود آنان دارد.
مهمترین این مسایل، موضوع اعتماد، امنیت و تطابق مجاز با واقعیت است. به این معنی که درحیطه اقتصاد مجازی آنچه اهمیت دارد این است که کیفیت ومختصات کالا یا خدماتی که نمایش داده می شود، داقعیت داشته ومشتری پس از دریافت کالا، با چیز دیگری به جز آنچه درتلفن همراهش مشاهده کرده، مواجه نشود.

همچنین ایجاد امنیت واعتماد در دریافت پول وضمانت اینکه در ازای آن پول، کالا در موقع وعده شده وبا کیفیت و ویژگی های تعهدی به دست مشتری برسد،چالش دیگری است.

البته برای رفع این چالش، مرکز  تجارت الکترونیکی وزارت صنعت که اکنون مسئول مدیریت فضای مجازی ایران دربخش اقتصادی وکسب وکاری است، از مدتها قبل اقدام به صدور "اینماد" یا نماد اعتماد تجارت الکترونیک کرده است. به گونه ای که مشتریان هنگام مراجعه به یک سایت یا صفحه ای که کالا یا خدماتی را بربستر فضای مجازی ارایه می دهد، می توانند به دنبال لوگوی مخصوص اینماد که معمولا در بالای صفحه قرارگرفته بگردند وبا کلیک برروی آن،اطلاعات ثبت وتایید شده کسب وکار را مشاهده کرده واز صحت آن اطمینان حاصل نمایند.

درعین حال این پرسش مطرح است که آیا نماد اعتماد الکترونیک یا اینماد که باید خیال ما را از خرید اینترنتی راحت کنند، قابلیت جعل دارند یا خیر؟

درپاسخ باید گفت به طور کلی نماد اعتماد دارای دو بخش مجزا است. یکی تصویری که درون سایت قرارداد و دیگری قابلیت کیلک بر روی تصویر و ورود به سایت نمایش اطلاعات و تائید آن. پس کاربر در صورت مشاهده نماد اعتماد به کسب و کار اینترنتی در هر سایتی ، باید ابتدا روی آن کلیک کند.

پس از کلیک اگر وارد وب سایت رسمی نماد اعتمادالکترونیک وزارت صنعت  شدید و مشخصات مجموعه ارائه دهنده را مشاهده کردید ، دیگر می توانید با خیالی آسوده برای خرید خود اقدام کنید. چرا که در این صورت اعتماد به کسب و کار اینترنتی اصلا کار سخت و دشواری نخواهد بود و شما می توانید به راحتی خرید خود را در کمال امنیت انجام دهید.

درنتیجه اینماد قابلیت جعل وهک نداشته وحصول اطمینان ازمدت اعتبار آن، می تواند اعتماد در خرید اینترنتی راایجاد نماید.