خبرآنلاین نوشت: ۱۳ سال بعد از آنچه او آن را «سنگالیزاسیون» می نامد بار دیگر پا به پارلمان گذاشته است و قرار است نمایندگی یکی از کرسی های پایتخت نشینان را در مجلس دوازدهم عهده دار باشد. گپ و گفت با «منوچهر متکی»، نماینده پیشین مجلس، سفیر پیشین ایران در ژاپن و البته وزیرخارجه دولت احمدی نژاد چند روز قبل از سانحه بالگرد حامل رئیس جمهوری، وزیرخارجه و دیگر همراهانش دراین پرواز انجام شده بود.
متکی که این روزها نامش در کنار قالیباف و ذوالنوری، به عنوان کاندیدای ریاست مجلس مطرح است نقدهایی صریح به مجلس یازدهمی ها دارد هم در نوع مدیریت و ریاست بر مجلس هم در انجام وظایف نمایندگی. او خبرها درباره کاندیداتوری اش در انتخابات ریاست مجلس را رد نمی کند اما توافق با ذوالنوری را رد می کند. متکی تاکید بر حضور همه طیف ها خصوصا اصلاح طلبان در ساختار مدیریتی مجلس از جمله هیات رئیسه دارد و می گوید؛«انتظار جریانهای سیاسی برای حضور در هیئت رئیسه طبیعی است»
با منوچهر متکی از حضورش در لیست منتسب به رائفی پور حرف زدیم، از اینکه چه تعهداتی به آنها داده است، از رقابتش با قالیباف، لایحه عفاف و حجاب و البته چند فراکسیونی شدن مجلس آینده.
مهم ترین محورهای این گفت و گو از این قرار است:
*من بعد از سنگالیزاسیون و در ۱۳ سال گذشته در همه انتخاباتها و فعالیتهای مربوط به نظام فعال بودم، اگرچه خودم هیچوقت نامزد نبودم و مسئولیتی هم در جمهوری اسلامی نداشتم چراکه در ۵۷ سالگی بازنشست شده بودم اما هویت ما انقلاب است و نمیتوانستم از آن جدا شوم.
متقاضی قرار گرفتن در هیچ لیستی نبودم
*من متقاضی قرار گرفتن در هیچ لیستی نبودم اما از طرف صبح ایران ما با من تماس گرفتند و گفتند میخواهیم شما را در فهرستمان قرار دهیم، گفتم از نظر مبنایی، شورای وحدت مشکلی با این کار ندارد و میتواند انجام شود. برخی شروط میثاق نامه صبح ایران را تغییر دادم و بعد متعهد به آنها شدم.
*قرار است در مجلس کارِ مجلسی کنیم، نمیخواهیم کارِ حزبی انجام بدهیم. کار مجلسی یعنی موضوعات دستور کار مجلس و انجام سه وظیفه مهم نمایندگان، که این سه وظیفه، عبارتند از بررسی طرحها و لوایح، انتخاب وزرا و سایر انتخابهایی که در مجلس صورت میگیرد و سومین وظیفه مجلس، رصد حکمرانی و کشورداری است. وقتی وزیر به مجلس معرفی میشود ما باید دو بررسی انجام دهیم. یکی برنامه وزیر، دوم سوابق او. اگر این کار در مجلس یازدهم به خوبی انجام میشد، در فاصله تمام نشدن یک دوره دولت، پنج وزیر برکنار نمیشدند. این برکناری وزرا نشان میدهد که موضوع بررسی وزرا به خوبی در مجلس یازدهم انجام نشده است. مجلس یازدهم در عین حال اینکه مواضع انقلابی داشت و در عین حال نمایندگان انقلاب فراوانی در آن حضور داشتند اما از نظر بنده عملکرد قابل دفاعی ندارد.
مجلس دوازدهم مجلسی متنوع است
*من هنوز به طور رسمی اعلام نکردهام که داوطلب ریاست مجلس هستم و هفتم خرداد اعلام میکنم اما به طور جدی مدتی است که موضوع اداره مجلس را مورد بررسی قرار میدهم، پیگیر هستم و در حال گفتگو با نمایندگان و صاحبنظران هستم. همچنین با مجموعههایی که با یکدیگر ارتباط داریم، این موضوع در دستور کار است. نقطهنظرات اساسی و جدی را نسبت به ریاست مجلس و اداره مجلس دارم. در مجموع بحث داوطلبی بنده برای ریاست مجلس را اذهان عمومی و رسانهها مطرح کردند و من هم تکذیب نکردم. بررسیهایم را انجام میدهم و به آن سوحرکت میکنم.
*مجلس دوازدهم مجلسی متنوع است، به این ترتیب که از دیدگاههای مختلف سیاسی با رقمهای قابل توجه در آن حضور دارند. شاکله مجلس دوازدهم به این صورت است که حدود ۴۰ تا ۵۰ نفر از اصلاحطلبان در آن هستند، بیش از ۳۰ مستقل حضور دارند و اکثریتی هم از اصولگرایان در طیفهای مختلف حضور دارند. بنابراین شاهد حضور دو رویکرد در مجلس هستیم. در گذشته رویکرد مجلسها به این ترتیب بود که وقتی دولت اصولگرا بر سرکار میآمد، اصلاحطلبان دولت را نقد و تخریب میکردند، چوب لای چرخ آن میگذاشتند و این روند ادامه داشت تا زمانی که این دولتها ساقط میشدند و اصلاح طلبان بر سر کار میآمدند. اصلاحطلبان دولت را به دست میگرفتند، اصولگرایان همین رویکرد را در پیش میگرفتند، تا زمانی که آن دولت هم عوض شود. از اینرو فکر میکنم یکی از رویکردهای مجلس دوازدهم به همین ترتیب است که هر چه اصلاحطلبان میگویند، اصولگرایان مخالفت کنند، هر چه اصولگرایان میگویند، اصلاحطلبان مخالفت کنند. با این نگاه، بزرگترین ضرر این است که نمیتوانیم عصاره داشتههای مجلس را برای نوشتن قوانین خوب و گرفتن تصمیمات در جهت منافع کشور و ملت استخراج کنیم. لذا معتقدم باید واقعیتهای موجود در مجلس دوازدهم را بپذیریم.
تصویر مجلس در ذهن مردم خوب نیست
*تا سال ۱۳۷۶ یعنی پایان ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی، همه کسانی که در انقلاب بودند، در حکومت بودند. چنانچه احمد توکلی وزیر کار بود، بهزاد نبوی وزیر صنایع سنگین بود، سلامتی وزیر کشاورزی بود و عسگراولادی وزیر بازرگانی بود. بعد از سال ۷۶ که اصلاحطلبان بر سر کار آمدند، دولت، حزبی و جناحی شد. وقتی دولت اصلاحطلبان به اصولگرایان سپرده شد، مجدداً این رویه تکرار شد و بعد از آن هم باز در دولتهای یازدهم و دوازدهم و الان هم این رویه در دولت سیزده، در حال تکرار است. باید در مبنای باورمان اصلاحاتی انجام بدهیم، در این شرایط همگی عضو نظام میشویم.
*بنده بر این باور هستم تصویری که در حال حاضر از مجلس در ذهن مردم است، تصویر خوبی نیست. مردم معتقدند که در سازه نظام، محلی از اعراب ندارند و مجلس کارآمد نیست. بنده از ۱۳۸۹ تا سه چهار ماه پیش که وارد فعالیت انتخاباتی شدم، هیچ مسئولیتی نداشتم، با مردم بودم، یعنی داخل مردم بودم، به این ترتیب که گاهی تاکسی و مترو سوار میشدم، برای خرید به میدان بار میرفتم، سلمانی میرفتم، در شهر زندگی میکردم، حرفها و گلایههای مردم را میشنیدم. بنابراین در حال حاضر جامعه بنده را به لحاظ سابقه و مسئولیتها میشناسد. مردم با من حرف میزنند به این معنی که وقتی نیم ساعتی که برای اصلاح سلمانی مینشینم، کل نیم ساعت را حرف میزنم و صحبت میکنم. در مجموع این تصویر مردم از مجلس، تصویر خوبی نیست.
*تشخیص به موقع راه حل مشکل است. اداره مجلس امری است که باید متحول شود. نگاه بنده این است که در مجلس دوازدهم دو گزینه مبتنی بر تحول و دیگری ادامه وضع موجود وجود دارد، چنانچه گزینه تحول را انتخاب نکند، اگر مردم قبل از ورود به مجلس سلام ما را علیک میگرفتند یا گاهی به ما سلام میکردند، دیگر سلام ما را هم نگه نمیدارند. بنابراین فوریترین کار مجلس، تغییر تصویر مجلس نسبت به مجلس است. اما درباره مسائل کشورداری باید به این نکته اشاره کنم که همه مسائل کشورداری مهم است اما مهمترین موضوع کشورداری، اوضاع اقتصادی کشور است. در رسیدن و پرداختن به مسائل اقتصادی باید از سرچشمهها شروع کرد.
دادن وعدههای تو خالی منجر به تورم میشود
*گفتند اگر باران به کوهستان نبارد / به سالی دجله گردد خشک رودی، یعنی توصیه میکنند توصیه میکند که چو دخلت نیست، خرج آهستهتر کن، رئیس جمهور به فلان سفر استانی میرود در فلان دیدار مردمی، الی ماشاءالله قول میدهد. بانک مرکزی کنار دست او ایستاده و باید این قولها را تبدیل به چک و پرداخت کند، در حالی که پولی در خزانه وجود ندارد و نیست. چه میشود؟ میشود عدد تراز، ناترازی در اقتصاد و شاید کسری بودجه و کسری بودجه، عمدهترین مشکلی که مقابل ما قرار میدهد، تورم است. تورم از جیب چه کسی پرداخت میشود؟ از جیب مردم پرداخت میشود. بنده پنج سال در ژاپن سفیر بودم. سال ۱۳۷۳ که به آنجا رفتم مهیبترین زلزله ژاپن طی دهها سال اخیر اتفاق افتاد،. در این زلزله بیش از ۵ هزار نفر کشته شدند. صدها میلیارد دلار خسارت وارد شد. پل عظیمی که درست کرده بودند را زلزله ویران کرد.
*سه سال و نیم است که موشک گرانی در حال سوختن است. سال گذشته را سال مهار تورم اعلام کردند. ۶ ماه گذشت و هیچ اتفاقی نیفتاد. در شهریور ماه گذشته هیات دولت خدمت مقام معظم رهبری رفتند. در آن جلسه رئیس جمهور گزارش مفصلی پیرامون کارهای زیرساختی که دولت انجام داده که اقدامات قابل توجهی هم بوده، ارائه دادند. مقام معظم رهبری در پاسخ فرمودند غبار گرانی را از چشم مردم دور کنید تا کارهای زیربنایی که انجام میدهید را مشاهده کنند.
محصولات صبح یک قیمت، ظهر یک قیمت، شب یک قیمت هستند
*مردم با روزمرگیشان زندگی میکنند و مشکل دارند. سه سال و نیم است ما با معضل گرانی در کشورمان مواجه هستیم به این ترتیب که قیمت محصولات صبح یک قیمت، ظهر یک قیمت، شب یک قیمت است. این مغازه یک قیمت، آن سوپری یک قیمت، آن هایپری یک قیمت است. گفته میشود امکان دارد کشورهای دیگر هم دچار مشکل شوند اما در کشورهای دیگر دو کار میکنند. مگر سایر کشور دچار تورم نشدند؟ به مشکل گرانی برخورد نکردند؟ چنانچه بعد از سال ۲۰۰۸ میلادی که بحران پولی بانکی که در آمریکا به وجود آمد و همه دنیا را گرفت و یا بعد از کرونا مسائلی در اقتصاد دنیا به وجود آمد و اثراتی گذاشت. چگونه برزیل از بدهکارترین کشور جهان بیرون آمد، از آن باتلاق بدهکاریها خودش را بالا کشید و امروز یکی از اقتصادهای بزرگ دنیا است؟ آیا به خاطر دارید که دو وزارتخانه مهم مسئول مرتبط با قیمتها، یک بار ضمن حضور در تلویزیون به مردم گفته باشند ریشه این گرانیها ریشهاش چیست و طرح ما برای حل این گرانیها چیست.
*اینکه فلان گروه به چه صورت هستند؟ در بیرون چه کاری انجام میدهند یا خیر، در حیطه وظیفه مجلس نیست. کار احزاب برای بیرون از مجلس و مربوط به وزارت کشور و دولت است، لذا باید به همان جا بروند و مسائل خود را مطرح کنند. اگر مجلس به وظیفه اصلی خودش بپردازد، بسیار مجلس خوبی در مجلس دوازدهم خواهیم داشت ولی چنانچه گرفتار اختلافها شویم، دچار نارساییها، اشکالات، فتنهانگیزیها میشویم. لذا اختلافات باید به صورت بالقوه بمانند، این همان هنری است که پیغمبر (ص) داشت، ایشان در دوران نبوت سعی میکرد که اجازه ندهد اختلافات از قوه به فعل برسند و آرامش جامعه حفظ شود. وظیفه ما هم تبعیت از ولی فقیه است که این اقدام قطعاً به نفع مردم است.
امیدوارم در مجلس سر همدیگر را نتراشیم
*در حال حاضر برخی از این دوستان که بنده هفته قبل با آنها صحبت داشتم، طرحی برای مسئله سربازی دارند که اتفاقاً آن را به سرلشگر باقری هم رساندهاند و بنا دارند در مجلس هم پیگیری کنند. اگر در مجلس کار کنیم، فرصت اختلاف پیدا نمیکنیم، چنانچه سلمانیها بیکار که میشوند سر همدیگر را میتراشند. امیدوارم در مجلس سر همدیگر را نتراشیم.
*مجلس یازدهم یک فراکسیون بزرگ به نام فراکسیون انقلاب اسلامی داشت. در حال حاضر هم اکثریت مجلس دوزادهم به دنبال این هستند که فراکسیون مذکور را در قالب شکل و شمایل جدیدی احیا کنند. نکته قابل توجه این است در مجلس یازدهم رئیس مجلس ریاست فراکسیون را هم برعهده داشت، که به اعتقاد من این ضرورتی ندارد و اگر افراد دیگری رئیس فراکسیون شوند، میتوانند موثر باشند. البته داشتن فراکسیون بزرگ به معنای این نیست که فراکسیونهای دیگر نداشته باشیم.
رئیس مجلس نباید فکر کند مبصر کلاس است
*نقد من نسبت به مدیریت کلی مجلس است چراکه به جای صحنمحوری، ریاستمحور است. علاوه بر این رئیس مجلس، شئون مختلف دارد که یک شأن اداره مجلس است. این اداره باید محتوامحور باشد نه اینکه رئیس خودش را مبصر مجلس، جلسه و کلاس تلقی کند که آن را مدیریت میکند. هیچ نمایندهای و در مجموع هیچ فردی پیدا نمیشود که هم اقتصاد بداند، هم فرهنگ، هم سیاست داخلی، هم سیاست خارجی، هم امور اجتماعی و آسیبهای اجتماعی و هم امنیت را بشناسد. هر نماینده پنجتا مشاور دارد به موازات آن رئیس مجلس باید شش، هفت گروه مشاورهای داشته باشد که این گروه مشاورهای متشکل است از رئیس کمیسیون، چند نمایندهای که در آن کمیسیون به مباحث تخصصی آشنا هستند، مرکز پژوهشهای مجلس، نخباگان برتر کشور که برای نمونه تحت عناوینی نظیر پدر صنعت سیمان، پدر فلان صنعت، پدر شعر ایران.
با تصویب لایحه عفاف و حجاب در پستو مخالف بودم
*در مجلس فعلی قانون عفاف و حجاب را تصویب کردند. البته بنده به شکل تصویب آن و اینکه در یک پستویی، در یک کمیسیونی به تصویب برسد، مخالف بودم. امروز در جهان موضوعاتی که ظرفیت بحرانسازی دارند، را در تریبون ملت به طرح و به بحث و به تبادل نظر میگذارند. به این ترتیب که مردم و نخبگان نظر بدهند. اگر دوستانی در مجلس بخواهند قانون فعلی عفاف و حجاب را بازتعریف و بررسی دوباره کنند، در دستور کار مجلس قرار بگیرد، با توجه به اولویتهای دیگری که در حوزه اقتصادی داریم، تصور نمیکنم دوباره اولویت پیدا کند.