ضمیمه دانش امروز روزنامه اطلاعات نوشت: ساخت مواد ضد باکتریاییجدید بهدلیل مقاومت روبهافزایش پاتوژن هایی که عامل بیماریهای عفونی هستند، اهمیت زیادی دارد. امیدها به گروه جدیدی از مواد معطوف شدهاند که باکتریهای گرم مثبت تولیدکننده آنها هستند و به آنها لانتیبیوتیک» میگویند.
لانتی بیوتیکها پپتیدهای ضد میکروبی هستند که اغلب طیف فعالیت بسیار محدودی دارند. آنها گروهی از آنتیبیوتیکهای پپتیدی چند حلقهای هستند که آمینواسیدهای «لانتیونین» یا «متیل آنتیونین» و نیز آمینواسیدهای اشباع نشدهای را در خود دارند.
لانتیبیوتیکها توسط تعداد زیادی باکتری گرم مثبت مانند «استرپتوکوک» ساخته میشوند تا به باکتریهای گرم مثبت دیگر حمله کنند. ازاینرو، عضوی از باکتریوسینها در نظر گرفته میشوند. باکتریوسینها سموم پروتئینی هستند که توسط باکتریها تولید میشوند تا جلوی رشد سویههای باکتریایی مشابه را بگیرند.
باکتریوسینها بر اساس میزان ویرایش پساترجمه آنها دستهبندی میشوند. منظور از ویرایش پساترجمه، ویرایشهای شیمیایی انجام شده روی یک پروتئین پس از ترجمه آن است. درواقع، لانتیبیوتیکها دستهای از باکتریوسین ها هستند که دستخوش ویرایش گستردهای شدهاند و به آنهاباکتریوسین های دسته یک» میگویند.
ازآنجاکه لانتیبیوتیکها در صنایع غذایی برای تولید فرآوردههای لبنی مانند پنیر کاربرد تجاری دارند، بهخوبی مورد مطالعه قرار گرفتهاند. نیسین و اپیدرمین اعضای خانواده لانتیبیوتیکها هستند.
نام لانتی بیوتیک در سال 1988 انتخاب شد که مخفف «آنتیبیوتیکهای پپتیدی حاوی لانتیونین» است. نخستین ساختارهای لانتیبیوتیکها در اواخر دهه 1960 و اوایل 1970 میلادی ساخته شدند که نقطه شروع معرفی رسمی لانتیبیوتیکها بود. از آن زمان تاکنون، لانتیبیوتیکهایی مثل نیسین با نتیجهای موفقیتآمیز برای نگهداری مواد غذایی مورد استفاده قرار گرفتهاند و تا زمانیکه در مواجهه با مقاومت باکتریایی قابل توجهی قرار بگیرند فرصت زیادی دارند.
از دیدگاه پزشکی، لانتیبیوتیکها ترکیباتی بسیار جالبتوجه هستند؛ چون میتوانند بدون آنکه بر تمامی فلور باکتریایی تأثیر بگذارند، بهطور خاص و انحصاری به گروههای جداگانهای از ارگانیسمها حمله کنند. این امر در مورد آنتیبیوتیکهای طیف وسیع نیز صادق است.
لانتیبیوتیکی بهتازگی کشف شدهاست که epilancin A37نام دارد. این لانتیبیوتیک از باکتریهای استافیلوکوک به دست میآید که پوست را اشغال میکنند.
استافیلوکوکها علاوهبر اشغال پوست در غشاهای مخاطی نیز تجمع مییابند. آنها به طور خاص در مقابل رقیب اصلی خود عمل میکنند که کورینه باکتریها هستند. مکانیسم عملکردی خاص این لانتیبیوتیک برخورداری آن از این ویژگی را امکانپذیر کردهاست.
استافیلوکوکها و کورینهباکتریها دو جنس مهم از باکتریهای میکروبیوتای بینی و پوست انسان هستند که ارتباط نزدیکی با سلامت و بیماری دارند. میکروبیوتا مجموع میکروارگانیسمهایی ازجمله باکتریها، ویروسها، قارچها، آرکیها و آغازیان است که بهنوعی با هم همزیستی دارند و قلمرویشان را که بدن انسان است با یکدیگر تقسیم کردهاند.
نیاز به تولید این ترکیب لانتیبیوتیکی در بدن نشان میدهد که رقابتی شدید بین این دو گونه باکتری برقرار است. پژوهشگرهای دانشگاه بُن در آلمان که لانتیبیوتیک epilancin A37را کشف کردهاند توانستهاند نشان دهند که این لانتیبیوتیک بهشدت در مقابل کورینه باکتریها فعالیت میکند چراکه کورینه باکتریها در زمره رقبای اصلی استافیلوکوکها در میکروبیوم پوست هستند.
epilancin A37به درون سلول کورینه باکتریایی نفوذ میکند، بدون آنکه در ابتدا آن را از بین ببرد. پپتیدهای ضدمیکروبی در سلول انباشته میشوند سپس غشاء سلول را از درون حل کرده و در نهایت کورینه باکتریها را نابود میکنند. این مطالعه نشان میدهد که چگونه یک سازوکار عملکردی ویژه میتواند برای مقابله با یک گونه باکتری بهطور خاص مورد استفاده قرار گیرد.
لانتیبیوتیکها عملکرد ضد میکروبی قدرتمندی در برابر تعداد زیادی از باکتریهای گرم مثبت از خود نشان میدهند. به همین دلیل، توجه صنایع غذایی را به خود جلب کردهاند تا برای جلوگیری از فساد مواد غذایی و حفظ ترکیبات تشکیلدهنده مواد خوراکی مورد استفاده قرار گیرند.
آنها با سرکوب فعالیت عوامل بیماریزا که موجب فساد مواد غذایی میشوند از وقوع این تغییر ناخوشایند جلوگیری میکنند. همچنین در صنعت داروسازی کاربرد دارند و با جلوگیری از بروز انواع عفونت یا مبارزه با آنها به حفظ سلامت انسانها و جانوران کمک میکنند.
در سال 2011، لانتی بیوتیکی به نام لانتی بیوتیک B NVB 302وارد فاز نخست کارآزمایی بالینی شد تا برای مقابله با باکتری «کلستریددیوم دیفیسیل» که یکی از علل عفونتهای رودهای بیمارستانی است مورد استفاده قرار گیرد. در سال 2012 گزارشی ارائه شد که حاکی از نتیجه خوب کارآزمایی بالینی بود.
BACTABASEیک پایگاه داده با دسترسی آزاد است که به باکتریوسینها اختصاص داده شدهاست و لانتیبیوتیکها را نیز شامل میشوند.