حسین انتظامی: دکتر عباس ملکی آدم ویژهای است. آقازاده، اما با تلاش خود، خوش درخشیده است. در دهه شصت که رئیس دفتر مطالعات وزارتخارجه بود کارهایی مبنایی انجام داد؛ از جمله برگزاری نشستهای ادواری تخصصی با امکان ورود برای همگان و انتشار فصلنامه سیاست خارجی که یک الگوبرداری از مجله فارین افرز مشهور بود. خود من در دوره دانشجویی از مشتریان پرو پا قرص آن بودم. او دیپلماتی است که فرهنگی دانسته میشود و تجربه یک دهه مدیریت دفتر نشر فرهنگ اسلامی را در کارنامه دارد.
تحصیل و حضور در مراکز تحقیقاتی دو دانشگاه معتبر (هاروارد و امآیتی) جنبههای علمی او را نیز تکمیل کرده است. ملکی سالهاست به عنوان استاد سیاستگذاری انرژی دانشگاه صنعتی شریف فعالیت آموزشی-پژوهشی میکند و اینک رتبه استادی دارد؛ با انبوهی از خاطرات شنیدنی و بعضا منحصربهفرد که مجالست با او را شیرینتر میکند.
کتاب «رابطه ایران و ایالات متحده؛ آغازی برای یک گفتگو» که از سوی نشر ثالث منتشر شده، ابتدا به زبان انگلیسی در آمریکا منتشر شده است. نویسنده دیگر کتاب (مرحوم پروفسور جان تیرمن) رئیس مرکز مطالعات بینالمللی دانشگاه امآیتی بوده است. این کتاب حاوی ٧ مقاله (نسخه اصلی: ٨مقاله) است که هر یک از نویسندگان، زاویهای از بحث را کارشناسی کردهاند: «نویسندگان این کتاب که از پژوهشگران و سیاستگذاران سابق ایرانی و آمریکایی در امور بینالمللاند، تلاش کردهاند لفاظیهایی را که تاکنون مشخصه بسیاری از بحثهای طرفین بوده، کنار بگذارند و با درگیر شدن با دیدگاههای یکدیگر به مسئله شکست روابط میان دو کشور بپردازند. هدف، ایجاد زمینههای مشترک و شناسایی سوء برداشتها و سوءتفاهمهای قابل حل برای آغاز گفتگوست. طبعیتا برخی زمینههای اختلاف میان دو طرف بروز میکند، اما در ضمن نیز میتوان دید، در کجا منافع مشترک وجود دارد و کجا میتوان اختلافات را مدیریت کرد تا هیچیک از طرفین اقداماتی را انجام ندهد که منجر به منازعات پُر هزینه شود و در نهایت به منافع هر دو ملت آسیب رساند؛ بنابراین در این کتاب سعی کردهایم به بررسی ارائه راهحلهایی برای انگارهها و تفکرات ریشهداری که منجر به جدایی این دو کشور محوری از یکدیگر شده است، بپردازیم؛ تلاشی برای فراتر رفتن از برداشتهای جانسخت و خصمانهای که خصوصا از بهمن ۵٧ بر روابط ایران و آمریکا سایه افکنده است. در واقع آنچه این اثر را از ادبیات تاریخی متمایز میکند، ایدههایی است که در این باره از سوی نظریه پردازان این کتاب ارائه میشود»
دکتر ملکی در مقدمه عالمانه کتاب (برای نسخه فارسی) با مروری فشرده و دقیق به سیر تطور روابط دو کشور پرداخته و رفتار خصمانه، اقدامات قهرآمیز و سوء تفاهمات را تبارشناسی کرده است. نویسندگان سه مقاله، ایرانیاند؛ از جمله حسین موسویان و کیهان برزگر که از مشاهیر و صاحبنظران بهشمار میآیند.