موج نگران کننده افزایش قیمت طلا و دلار مهار شدنی است؟
به باور برخی از کارشناسان ریشه اصلی رشد بهای ارز وبه تبع آن رشد بهای سکه وطلا بیش از آن که ریشه در اتفاق های سیاسی اخیر وتنش ها داشته باشد یا به رشد بهای جهانی طلا مربوط باشد، به تحولات داخلی اقتصاد ایران باز می گردد واین موضوع در آمارهای اعلامی اخیر بانک مرکزی به خوبی قابل مشاهده شدن است.
اطلاعات نوشت: پس از حمله روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022 موجی از نااطمینانی اقتصاد جهانی را فراگرفت و سرمایه‌گذاران جهانی ناگریز به حرکت به‌سمت بازار طلا شدند، این اتفاق که مدت کوتاهی پس از بحران کرونا رخ داد منجر به تداوم رکود و تورم در اقتصاد جهان و به‌ویژه اقتصاد کشورهای غربی شد.
در این میان، فدرال رزرو آمریکا که همچنان درگیر مقابله با مشکلات ناشی از اپیدمی کرونا بود، پس از آغاز جنگ اوکراین مجبور به افزایش پلکانی نرخ بهره شد تا بتواند از اثرات مخرب ترکش‌های این جنگ بر اقتصاد خود و تضعیف دلار جلوگیری کند، این اقدام فدرال رزرو تا حدی مانع کاهش ارزش دلار و رشد بهای طلای جهانی شد اما اتفاقی ناگهانی معادلات را برهم زد.
پس از حمله حماس به رژیم صهیونیستی در 7 اکتبر سال 2023 تنش‌های خاورمیانه مسیر جدیدی به خود گرفت و بازارهای جهانی تحت تأثیر اتفاقات خاورمیانه شوکه شدند. پس از طوفان الاقصی حوادث متعددی در خاورمیانه رخ داد و گمانه‌زنی‌ها از تداوم تنش‌ها تقویت شد.
از سوی دیگر در ماه‌های اخیر تنش‌های جبهه روسیه و اوکراین نیز تشدید شده است و همه این اتفاقات رکورد جدیدی را برای بهای طلا در بازار جهانی رقم زده است.
رکوردشکنی تاریخی اونس طلای جهانی
بدین ترتیب ، بهای اونس طلای جهانی که شش ماه پیش و قبل از آغاز حمله طوفان الاقصی در تاریخ 6 اکتبر 2023 ، در کانال 1820دلاری قرار داشت پس از گذشت 6 ماه و بر اثر اتفاقاتی که در این ماه‌ها افتاد، اکنون وتا تاریخ 6 آوریل 2024 به کانال 2329 دلاری رسیده و بالاترین رکورد در تاریخ را ثبت کرده است.
حمله رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق و احتمال تشدید تنش‌ها در خاورمیانه، تشدید درگیری روسیه و اوکراین و احتمال کاهش نرخ بهره آمریکا توسط فدرال رزرو از جمله دلایل رکوردشکنی اونس طلای جهانی است.
با توجه به اینکه طلا به‌عنوان یکی از مقاوم‌ترین و امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود، هر گونه نااطمینانی سرمایه‌گذاران، می‌تواند به تقاضا در بازار طلا تبدیل شود. از سوی دیگر کاهش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو آمریکا نیز موجب جذابیت کمتر دارایی‌های درآمدزا از جمله سهام و اوراق قرضه می‌شود و سرمایه‌گذاران در سبد خود سهم بیشتری به طلا می‌دهند.
بدین ترتیب ،افزایش افسارگسیخته طلای جهانی ، موجی از هیجانات را در بازار طلای کشور به وجود آورده است و قیمت طلا و سکه در اثر هیجانات افزایش زیادی داشته است.
با توجه به اینکه رشد قیمت طلا در بازار داخلی کشور با افزایش تنش‌های سیاسی جهانی و رشد اونس طلای جهانی همسو بوده، برخی کارشناسان مهمترین عامل افزایش قیمت طلا در کشور را خارجی و ناشی از تحولات سیاسی جهان می‌دانند.
آنها بر این نکته تأکید دارند که نرخ‌های فعلی بازار طلا و سکه به‌هیچ‌وجه قابل اطمینان نیستند و افزایش قیمت‌ها تنها ناشی از تشدید هیجانات سیاسی است و ورود به بازار طلا و سکه در این شرایط هیجانی به‌هیچ‌وجه منطقی و عقلانی به‌نظر نمی‌رسد.
براین اساس ، قیمت فعلی طلا و سکه در بازار داخلی نیز در سقف تاریخی خود قرار دارد و ناشی از اتفاقات سیاسی و رشد قیمتی هیجانی و کوتاه‌مدت است، بنابراین با آرام شدن جو سیاسی و تخلیه هیجانات به‌نظر می‌رسد به‌زودی شاهد تغییر روند قیمت‌ها خواهیم بود.
اخیراً میشل بومن، یکی از اعضای شورای فدرال رزرو، گفته است که این امکان وجود دارد که در صورت بالا ماندن تورم، فدرال رزرو نرخ بهره را افزایش دهد و کاهش زودهنگام یا خیلی سریع نرخ‌های بهره می‌تواند باعث بازگشت تورم به ایالات متحده آمریکا شود.
این در حالی است که یکی از دلایل سرمایه‌گذاران جهانی در افزایش تقاضای طلا با فرض کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو در جلسه بعدی بوده است.
اما این اظهارات بومن حاکی از کاهش احتمال پایین آوردن نرخ بهره توسط فدرال رزرو و حتی تقویت احتمال افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو است.
لذادر صورت کاهش تنش‌های سیاسی در سطح جهان، افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو می‌تواند نقطه شروعی برای تغییر روند طلای جهانی باشد که به بازار داخلی نیز سیگنال کاهشی می‌دهد.
اثرتورم؟
بااین حال برخی دیگر از کارشناسان اقتصادی معتقدند علت رشد بهای سکه وطلا درکشور وریشه هیجانات این بخشبه اثر تورم بر می گردد. به زعم این کارشناسان ریشه رشد قیمت ارز وسکه وطلا در روزهای آغازین سال جدید علاوه براینکه علل سیاسی وروانی دارد، به چشم انداز افزایشی تورم درسال جاری هم برمی گردد وآمار اخیر منتشر شده توسط بانک مرکزی از وضعیت پولی کشور که مربوط به دیماه پارسال است هم این امررا ثابت می کند.
براساس این آمار ،مجموع بدهی بانک‌ها به به مرکزی از 490 هزار میلیارد تومان در ابتدای سال به بیش از 830 همت در پایان دی ماه رسیده که نشان از رشد70درصدی طی یک دوره 10ماههاست.
همچنین خالص ذخایر خارجی بانک مرکزی از 682 هزار میلیارد تومان در ابتدای سال به 472 هزار میلیارد تومان رسیده که افت 30 درصدی یا 210 هزار میلیارد تومانی را نشان می دهد.
خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی با رشد بیش از 85درصدی از حدود منفی 198 هزار میلیارد تومان به منفی 29 هزار میلیارد تومان رسیده است.
درکنار این ، خالص مطالبات بانک ها از بخش دولتی از 536 هزار میلیارد تومان در ابتدای سال به 806 هزارمیلیارد تومان در پایان دی ماه سال قبل رسیده که رشد بیش از ۵۰ درصدی را حکایت می کند.
براساس گزارش بانک مرکزی، رشد پول در 10 ماهه سال قبل 13درصد و رشد شبه پول حدود 22درصد بوده ورشد سالانه نقدینگی به 25.4درصد و رشد پایه پولی به 31.7 درصدرسیده است.
بااین حال ،افت 50درصدی خالص حساب سرمایه بانک‌های کشور و منفی شدن برای بانک‌های تجاری و -رشد 57درصدی تسهیلات بانک‌ها به بخش دولتی و در مقابل، رشد 34 درصدی تسهیلات به بخش غیر دولتی چشم انداز جالبی را درافق اقتصاد 1403 ترسیم نمی کند.
بدین ترتیب، این دسته کارشناسان می گویند ریشه اصلی رشد بهای ارز وبه تبع آن رشد بهای سکه وطلا بیش از آن که ریشه در اتفاق های سیاسی اخیر وتنش ها داشته باشد یا به رشد بهای جهانی طلا مربوط باشد، به تحولات داخلی اقتصاد ایران باز می گردد واین موضوع در آمارهای اعلامی اخیر بانک مرکزی به خوبی قابل مشاهده شدن است.
به گفته آنان، جهش بهای ارز پیش از تنش های اخیر سیاسی در خاورمیانه شروع شده بود؛ زمانی که بهای ارز از زیر 50 هزار تومان شروع به افزایش کرد و در همان زمان نیز علت این موضوع وقایع سیاسی اعلام شده بود وتحلیل می شد که به زودی به حال قبل باز می گردد.
اما با گذشت چند ماه از آن تحلیل ها نه تنها قیمت ارز وسکه وطلا کاهش نیافت که اکنون با رشد افسارگسیخته قیمت ها مواجه هستیم و لذا تحلیل اثر تورم بر قیمت های اخیر ارز وسکه وطلا بیشتر منطبق بر واقعیت به نظر می رسد
