منیبان نوشت: حجت نظری، فعال سیاسی اصلاح طلب و عضو حزب اعتمادملی، اخیراً در گفتگویی به علت کاهش مشارکت در انتخابات مجلس دوازدهم پرداخته است.
بخشی از گفتگوی حجت نظری به شرح زیر است:
در انتخابات اخیر سیدمحمد خاتمی رای نداد و کروبی هم موضع خاصی نداشت. چقدر دلسردی در بزرگان اصلاحات در کاهش مشارکت مردم نقش دارد؟
بزرگان اصلاحات هم جزیی از مردم هستند و به طور طبیعی، شرایطی که جامعه با آن مواجه است آنها هم با آن شرایط مواجه هستند و نمی‌شود از این حیث تفکیک قائل شد.
اگر مردم از مشکلات روز افزون معیشتی و اقتصادی ناراحت هستند، این وضعیت برای فعالین سیاسی هم هست و نمی‌شود آنها را جدا از مردم و شرایط دانست. اگر مردم از شرایط سیاسی رضایت کامل ندارند، نمی‌شود گفت بزرگان جریان اصلاحات از این امر مستثنی هستند و شرایط متفاوتی برای آنها وجود دارد. رفتاری که خاتمی و کروبی انجام دادند در راستای همراهی با بخشی از جامعه بود.
البته این بدان معنا نیست کسانی که در انتخابات حضور داشتند با مردم همراه نیستند. صرفاً تفاوت در این است برخی معتقدند برای همراهی با مردم باید از ظرفیت صندوق رای استفاده کرد و انتظارات مردم را جامه عمل پوشاند، اما برخی معتقدند، شاید لازم باشد حداقل یک دوره این رفتار سیاسی به شکل ترک فعل نشان داده شود، بلکه اثر کند. مهم این است که هدف هر دو گروه واحد است و می‌خواهند شرایط زندگی در ایران را بهتر کنند. چه معترضینی که در انتخابات شرکت نکردند و چه معترضینی که در انتخابات شرکت کردند. همه معتقدند که شرایط باید تغییر کند. شاید در روش انجام تغییر اختلاف نظر داشته باشند اما در بیان مسئله و اصل لزوم تغییر شرایط، اختلاف نظر وجود ندارد.
اگر دَر بر همان پاشنه بچرخد، حتی همین میزان مشارکت را در انتخابات ریاست‌جمهوری نخواهیم دید
انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو داریم. ارزیابی شما از انتخابات بعدی چیست؟
برای اینکه بتوانیم درباره انتخابات پیش‌رو حرف بزنیم لازم است ببینیم شورای نگهبان بنای تغییر در رویه خود را دارد یا خیر؟ خیلی از مواردی که قبل‌تر صحبت کردیم و تغییراتی که انتظار داریم انجام شود، مشخصاً موکول به تصمیم و اراده شورای نگهبان دارد. یعنی تا شورای نگهبان به عنوان اولین و مهم‌ترین بازیگر این عرصه رویه خود را تغییر ندهد، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم اتفاق ویژه‌ای رخ دهد. اگر دَر همچنان بَر همان پاشنه بچرخد، امکان اینکه روند مشارکت کاهشی‌تر از امروز باشد، وجود دارد.
اما اگر شورای نگهبان در رویه خود تغییر ایجاد کند، یعنی کسانی را برای رقابت تایید صلاحیت کند که با ترکیب ۱۴۰۰ متفاوت باشد و رقابت واقعی شکل بگیرد، شاید بتوان به فعالیت جدی‌تر در انتخابات پیش‌رو فکر و برای آن برنامه‌ریزی کرد. اما اگر قرار باشد انتخابات ریاست‌جمهوری بین کاندیدای اصلی و پوششی و سوپر پوششی برگزار شود، فکر نمی‌کنم مردم خیلی انگیزه‌ای داشته باشند که در انتخابات نقش‌آفرینی کنند و جریان‌ها و گروه‌های سیاسی هم انگیزه نخواهند داشت. علت این بی‌انگیزگی واضح است. ما در انتخابات ریاست‌جمهوری و در انتخابات مجلس، باوجود سردی فضا و رفتار سلیقه‌ای شورای نگهبان، حضور داشتیم اما نتیجه چه شد؟ این میزان و نحوه مشارکت مطلوب هیچ‌کس نیست.
حتی کسانی‌که به آقای رئیسی رای دادند، این روزها نسبت به رفتار دولت منتقد هستند و این انتقاد به‌حق است. شاید اگر تعداد و ترکیب کاندیداها در سال ۱۴۰۰ متفاوت بود، خروجی صندوق هم متفاوت می‌شد و کشور و مردم این روزها اوضاع بهتری داشتند. بنده و خیلی‌ها مثل بنده، به‌عنوان کنش‌گران سیاسی اصلاح‌طلب در مشی و منش سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با آقای رئیسی هم‌خوانی نداشتیم و از کاندیدای دیگری حمایت کردیم اما متاسفانه ساختار به‌گونه‌ای هست که ما نتوانستیم این امکان را فراهم کنیم که آقای همتی و آقای مهرعلیزاده نقش یک لیدر به‌عنوان دولت در سایه را بازی کرده و دولت را رصد و نقد کنند. رصد و انتقاد خیلی وقت‌ها منجر به تغییر شرایط می‌شود.
خلاصه اینکه اگر همان شرایط تکرار شود، خیلی از گروه‌های سیاسی و مردم انگیزه‌ای برای آزمودن این آزموده ندارند. حتی خیلی‌ها که در این دو دوره حضور داشتند هم اگر رویه تغییر نکند انگیزه‌شان را از دست می‌دهند. اگر شرایط تغییر کند و نشانه‌هایی از گشایش در انتخابات پیش‌رو وجود داشته باشد، فکر می‌کنم بتوان برای آن برنامه‌ریزی کرد و با همه گروه‌های اجتماعی صحبت کرد و مردم را قانع کرد که چرا باید پای صندوق رای حضور داشته باشند و این حضور در پای صندوق رای می‌تواند چه تغییری در زندگی آنها بوجود بیاورد. اگر شرایط تغییر نکند و قرار باشد رقابت بین رئیسی و کابینه رسمی و غیر رسمی‌اش صورت گیرد، خیلی نمی‌شود انتظار کنشگری از بازیگران مختلف سیاسی و اجتماعی داشته باشیم. در پایان تاکید می‌کنم که اگر دَر بر همان پاشنه بچرخد، حتی همین میزان مشارکت را در انتخابات ریاست‌جمهوری نخواهیم دید. در انتخابات مجلس و در شهرهای کوچک، فرد فامیل یا دوستش کاندیدا است و در انتخابات مشارکت می‌کند، اما در انتخابات ریاست‌جمهوری، این ملاحظات وجود ندارد و در صورت عدم حضور کاندیداهایی که بخش‌های مختلف جامعه را نمایندگی کنند، میزان مشارکت از این حد هم پایین‌تر می‌آید.
