جمیله کدیور: پنج ماه کامل از جنگ غزه گذشته و آغاز ششمین ماه جنگ همزمان با قرار گرفتن در آستانه هشتم مارس، روز جهانی زن بود؛ روزی که فعالان زن در سراسر جهان به مهمترین مباحث، مشکلات، موانع و دستاوردهای زنان می پردازند.
عملیات اسرائیل در غزه به دلایل مختلف جنگ علیه زنان و دختران بوده است. به این مناسبت خوب است با نگاهی به آثار جنسیتی این جنگ، به رنج زنان و دختران غزه در سکوت حاکم بر فعالان فیمینسیت داشته باشیم:
نخست: آمارهای نهادهای مختلف وابسته به سازمان ملل موید آثار مخرب جنگ غزه بر زنان است. بر اساس گزارش ۱۹ژانویه ۲۰۲۴بخش زنان سازمان ملل متحد، از زمان آغاز جنگ در غزه، در هر ساعت دو مادر در این جنگ کشته شده و زنان و کودکان حدود ۷۰ درصد از کشته‌شدگان جنگ غزه را تشکیل داده اند و از ۱.۹ میلیون نفری که در غزه آواره شده‌اند، نزدیک به یک میلیون نفر آنان زنان و دختران بوده اند.
در این گزارش آمده است که آنان با توجه به ترس‌ها و تجارب جنسیتی و خطرات حملات و آزار و اذیت در مسیر فرار، نمی‌دانند چه زمانی، چگونه و به کجا بروند.
زنان و دختران غزه طی ۵ماه گذشته نه یک بار، بلکه بارها آواره و ناگزیر از تغییر محل زندگی خود شده اند. آژانس سازمان ملل متحد برای برابری جنسیتی هم در دوم مارس ۲۰۲۴گزارش دادکه نیروهای اسرائیلی از ماه اکتبر حدود ۹۰۰۰ زن را کشته اند؛ این بدان معنی است که اسرائیل هر روز به طور میانگین ۶۳ زن را در غزه کشته است.
بر أساس این گزارش، روزانه ۳۷مادر کشته شده و فرزندان آنها بدون کمترین حمایت باقی مانده اند. هدفگیری عمدی و کشتار زنان و کودکان فلسطینی در مکان‌هایی که آنها پناهنده شده بودند یا هنگام فرار حتی با پرچم های سفید، از جنایات ارتش اسرائیل در این مدت بوده است.
دوم: به جز کشته ها بر اثر بمباران های اسرائیل، بیانیه ۱۹ فوریه ۲۰۲۴کارشناسان سازمان ملل هم اعلام کردند که زنان و دختران فلسطینی در غزه به طور خودسرانه اعدام شده اند.
بر اساس این گزارش، زنان اغلب همراه با اعضای خانواده از جمله فرزندانشان اعدام می‌شوند. تعداد نامعلومی از زنان و کودکان فلسطینی از جمله دختران پس از تماس با ارتش اسرائیل در غزه ناپدید شده و کودکانی از والدین خود جدا شده اند و محل نگهداری آنها مشخص نیست.حداقل یک نوزاد دخترهم اجبارا به اسرائیل منتقل شده است...
سوم: از دست دادن اعضای خانواده، اعم از همسر و فرزندان رنج مضاعف دیگری است که زنان فلسطینی با آن مواجهند. کمتر خانواده ای در غزه هست که یک یا چند عضو خانواده خود را از دست نداده باشد. بازمانده هایی که به دلیل شدت و حجم بالای مصیبت های وارده، حتی امکان سوگواری برای عزیزان خود را ندارند.
بر أساس گزارش های سازمان ملل، حدود سه هزار زن در جریان تهاجم اسرائیل همسران خود را از دست داده و به عنوان سرپرست خانواده با سطوح حاد ناامنی غذایی مواجهند؛ این در حالی است که رنج کودکانی که پدر یا مادر یا هر دو آنها را از دست داده اند نیز بی پایان است و این کودکان که بعضا مسئولیت خواهر یا برادر کوچکتر خود را نیز بر عهده دارند، مشکلات خاص خود را خواهند داشت. بر اساس برآورد دوم فوریه ۲۰۲۴یونیسف، حداقل ۱۷۰۰۰کودک در نوار غزه در جنگ غزه یتیم شده اند.
چهارم: موضوع زنان غزه را نمی توان از موضوع کودکان غزه جدا دانست، همانگونه که موضوع کودکان غزه از موضوع زنان و مادران جدایی ناپذیر است. به عبارتی کشته شدن زن یا مادری، اکثراً همراه با کشته شدن کودک یا کودکانی خردسال است.
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، در جلسه ۲۹فوریه ۲۰۲۴استماع کنگره آمریکا هم بر آمار زنان و کودکان کشته شده فلسطینی صحه گذاشت و گفت که از زمان آغاز حمله نظامی اسرائیل به نوار غزه، بیش از ۲۵هزار زن و کودک فلسطینی در این منطقه کشته شده‌اند. این درحالی است که غم مادران در اندوه کشته شدن کودکان خردسال یا غم کودکان در اندوه از دست دادن مادر ،به نوبه خود دردناک و غم انگیز است.
پنجم: در حالی که مادر شدن و تولد فرزند فرصتی است برای جشن و شادی، تولد فرزند برای زنان باردار غزه به دلیل جنایت های اسرائیل رنج مضاعف است.
از بعد از حمله اسرائیل، ۵۰۰۰۰ زن باردار در غزه با مشکلات خاص خود مواجهند. از این عده روزانه ۱۸۳زایمان عمدتا بدون وجود امکانات و زیرساخت های پزشکی و بهداشتی، پزشک یا ماما و پرستار و امکان مراقبت حین و پس از زایمان، داروهای مسکن و بیهوشی رخ می دهد.
گزارش ها نشاندهنده آن است که مادران در دسترسی به مراقبت‌های پزشکی، تغذیه و حفاظت کافی قبل، حین و بعد از زایمان با چالش‌های غیرقابل تصوری مواجهند. در جریان جنگ غزه بسیاری از زنان باردار در اردوگاه‌ها و مکان های نامناسب بر روی زمین وضع حمل کرده‌اند. ۴۰درصد از حاملگی ها در گروه پر خطر قرار داشته و اگر نیاز به سزارین توسط پزشک بوده، بدون داروی بیهوشی و آب و مواد ضد عفونی برای شست شوی دست و آنتی بیوتیک برای مقابله باعفونت های بعد از زایمان انجام شده است.
آمارها در مورد افزایش ۲۰درصدی میزان سقط جنین و مرده زایی نوزادان توسط مادران باردار از زمان حمله اسرائیل به این سو قابل توجه است. صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA ) تخمین زده است ممکن است ۸۴۰زن عوارض مربوط به بارداری یا زایمان را تجربه کنند.
ششم: اگر مادران و نوزادان از این فرایند دردناک دوران بارداری و زایمان به سلامت عبور کنند و در بمباران های گسترده اسرائیل هم کشته نشوند، به دلیل مشکلات بعدی همچون گرسنگی با خطر سوء تغذیه و مرگ مواجهند.
محدودیت و ممنوعیت ارسال کمک‌های بشردوستانه، به زنان و فرزندانشان بیشترین آسیب را وارد کرده است. در این میان زنان باردار و زنان شیرده با خطر سلامتی و سوء تغذیه حاد مواجهند. نه آب سالم و نه غذای کافی و مناسب برای مادران است که بتوانند برای نوزاد خود تولید شیر و آنها را تغذیه کنند و نه شیر خشک برای نوزادان. حتی اگر شیر خشکی هم پیدا شود، آب سالمی که با شیر مخلوط شود و به نوزاد گرسنه داده شود، وجود ندارد.
به همه اینها نبود سوخت برای جوشاندن و گرم کردن آب و نبود امکان شست و شو و فقدان محیط و لباس گرم و مناسب را هم اضافه کنید تا به رنج مادران و نوزادان و کودکان فلسطینی بیشتر پی ببریم. بسیاری از مادران بلافاصله پس از وضع حمل (چه زایمان طبیعی و چه با سزارین) به همراه نوزاد خود در شرایط بغرنجی با پای پیاده ناگزیر ازحرکت و ترک محل خود به سمت محل جدید بوده اند.
هفتم: در میانه چالش های چندگانه برای زنان و دختران غزه، اگر کمک های بشردوستانه هم هر از چندی برسد، امکان دستیابی زنان و دختران به این کمک ها به مراتب دشوارتر و محدودتر از مردان و پسرها ست. تصاویر و فیلم ها در زمان توزیع مواد غذایی موید حضور حداقلی یا عدم حضور آنها ست.
به گزارش سازمان ملل حدود ۲.۱میلیون فلسطینی به کمک بشردوستانه نیاز دارند که از این میان ۴۹.۲ درصد آنها را زنان تشکیل می‌دهند. بر اساس آمار بخش زنان سازمان ملل، نزدیک به ۹ زن از هر ۱۰ زن گزارش داده اند که دسترسی آنها به غذا نسبت به مردان دشوارتر است.
هشتم: سوای کمبود یا نبود مواد غذایی که همه اهل غزه را هدف قرار داده است، نبود محصولات بهداشتی به طور خاص برای زنان و دختران مساله ساز بوده است. استفاده زنان و دختران از قطعات پارچه و تکه های بریده لباس های مستعمل در مواقع ضروری اعم از دوران قاعدگی یا بعد از زایمان، خطر عفونت در بین آنها را به شدت افزوده است.
ضمن اینکه کمبود دوش حمام و سرویس های بهداشتی و آب برای شست و شو در بین زنان و دختران رنج زندگی و زنده ماندن را برای آنها به مراتب بیشتر کرده است. آخرین داده های سازمان بهداشت جهانی (WHO) نشان می دهد که به طور متوسط ۵۰۰نفر از یک سرویس بهداشتی مشترک استفاده می کنند و بیش از ۲۰۰۰نفر مجبور به استفاده از یک دوش هستند که خطر گسترش بیماری را افزایش می دهد.
نهم: از فقدان این بدیهیات اولیه زندگی در غزه بعد از حمله اسرائیل که بگذریم، در سرزمین های اشغالی نه فقط مردان، زنان نیز با خطرات بازداشت خودسرانه و ضرب و جرح و آزار و اذیت و رفتارهای توهین آمیز مواجهند.
گزارشگر سازمان ملل در امور خشونت علیه زنان با اعلام اینکه زنان غزه در معرض رفتارهای غیرانسانی و توهین آمیز هستند، گفته «آنها در معرض جنایت‌های جنگی هستند به این دلیل که فلسطینی هستند و به این دلیل که زن هستند.» کارشناسان سازمان ملل از بازداشت خودسرانه صدها زن و دختر فلسطینی به ویژه مدافعان حقوق بشر، روزنامه نگاران و فعالان سازمانهای بشردوستانه در نوار غزه و کرانه باختری از ۷ اکتبر تاکنون خبر داده و از رفتار غیرانسانی و تحقیرآمیز با آنها، محرومیت از پد قاعدگی، غذا و دارو و ضرب و شتم شدید آنها گزارش کرده اند.
گفته شده که حداقل در یک مورد، زنان فلسطینی بازداشت شده در غزه بدون غذا در قفس در زیر باران و سرما نگهداری شده اند. این کارشناسان از گزارش‌هایی مبنی بر تجاوزهای جنسی متعدد به زنان و دختران فلسطینی در بازداشت، برهنه کردن و تفتیش زنان و دختران توسط افسران مرد ارتش اسرائیل و عکس گرفتن از آنها حین بازجویی و تهدید به تجاوز جنسی و خشونت جنسی پرده برداشته اند.
سربازان اسرائیلی تصاویر این زنان را بین خود و در فضای مجازی پخش کرده‌اند. گذشته از بارگذاری عکس‌های تحقیرآمیز زندانیان زن فلسطینی توسط سربازان اسرائیلی در اینترنت، تصاویر بسیاری از سربازان اسرائیلی که هیچ مرزی برای بی اخلاقی قائل نیستند، با لباس های زیر زنان فلسطینی در شبکه های اجتماعی منتشر شده است.
تمام موارد یاد شده از مصادیق جنایت علیه بشریت و نقض حقوق بین المللی بشردوستانه توسط اسرائیل است. بر این لیست می توان شواهدعدیده دیگری نیز ارائه کرد، ولی وقتی قرار است در مقابل جنایت سکوت شود، مصداق روشنش را در سکوت جماعتی از مدعیان حقوق بشر و حقوق زنان در پیش روی خود می بینیم.
