غفلت‌هایی که «جان» می‌گیرد
انگار هر بار باید اتفاق تلخی بیفتد و خاطره‌ای ناخوشایند از خودش برجای بگذارد تا کمی حواس‌ها جمع ایمنی و رعایت موارد ایمنی و توجه به هشدارها شود.
نرگس خانعلی زاده در یادداشتی در ضمیمه خانواده امروز روزنامه اطلاعات نوشت: شاید در سال‌های اخیر، تلخ‌ترین حوادث مربوط به ساختمان پلاسکو و کلینیک سینا اطهر است و تازه‌ترینش بیمارستان گاندی!
انگار هر بار باید اتفاق تلخی بیفتد و خاطره‌ای ناخوشایند از خودش برجای بگذارد تا کمی حواس‌ها جمع ایمنی و رعایت موارد ایمنی و توجه به هشدارها شود. البته که چند سالی می‌شود، سازمان آتش‌نشانی، جدی‌تر از همیشه، به موضوع ساختمان‌های ناایمن ورود کرده است و هشدارهایی جدی می‌دهد؛ آنقدر که فقط در تهران، بیش از 33 هزار ساختمان نا ایمن اعم از مسکونی، تجاری، اداری و ... ثبت شده است. اما ما چقدر درباره ایمن بودن یا نبودن ساختمان‌ها اطلاع داریم؟ و چطور می‌توانیم از چنین اتفاقاتی جلوگیری کنیم؟
از ناایمن‌ها بگو!
ناایمن بودن در هر ساختمان با ساختمان دیگر متفاوت است. مثلا یکی از ویژگی‌های ناایمن بودن ساختمان‌های مسکونی، نامتقارنی آنها است؛ موضوعی که علتش به فرسایش خاک آن منطقه برمی‌گردد و در نهایت منجر به کج و نامتقارنی ساختمان‌ها می‌شوند. مغازه‌هایی که در طبقات زیرین و بدون هیچ‌تهویه‌ای قرار دارند.
مراکز خرید و پاساژهایی که به سیستم اطفای حریق مجهز نیستند و پله‌های اضطراری ندارند. سقف‌های تیرچوبی و نبود سیستم سیم‌کشی استاندارد در کارگاه و گاراژها هم از دیگر مواردی هستند که می‌توانند خطرساز شوند.
همه این ویژگی‌ها، از بارزترین مشخصات یک ساختمان ناایمن است که بدون تردید، هشدار هم دریافت کرده‌اند؛ هشداری که نشان از این دارد که این ساختمان‌ها نه‌تنها مواردی برای جلوگیری از حادثه را در خود ندارند بلکه تضمینی هم برای نداشتن تلفات جانی در صورت بروز حادثه وجود ندارد.
آسانسور را بپا
شاید یکی از اولین قدم‌ها برای شناخت یک ساختمان ناایمن، توجه به آسانسور ساختمان است؛ آسانسوری که باید تائیدیه سازمان آتش نشانی را داشته باشد. البته که این اتفاق در بسیاری از موارد نمی‌افتد اما آسانسور همچنان در حال فعالیت است و یکدفعه خبر می‌رسد که کابینش سقوط کرده است؛ و کاش در آن لحظات کسی در آن حضور نداشته باشد.
اتفاقی که البته کم پیش نیامده است:« هفته‌ای یک‌بار، یک تعمیرکار آسانسور می‌آید و آن را تعمیر می‌کند؛ اما باز دوباره آسانسور خراب است. مدیر ساختمان هم خیلی اساسی و جدی به دنبالش نیست؛ همینکه آتش‌نشانی هنوز تائیدیه نداده است، یعنی یک جای کار می‌لنگد دیگر!» این را یکی از اهالی منطقه افسریه تهران می‌گوید که معتقد است آسانسور قدیمی خانه‌شان، دیگر ابتدایی‌ترین ایمنی‌های لازم را هم ندارد.
قوانین را بشناس
شاید بهتر باشد که برخی از ضوابط آتش‌نشانی برای ساختمان‌ها را بیشتر از هر وقت دیگر بشناسیم. مثلا اینکه آسانسور ساختمان‌ها نباید در مرکز راه پله طراحی شود؛ ضمن اینکه لازم است شرکتی که نصب آسانسور را برعهده دارد، به‌صورت ماهانه آن را بازدید و بررسی کند. علاوه بر آن، موتورخانه نباید در کنار چاه آسانسور، راه پله و سالن اجتماعات قرار بگیرد.
ساختمان‌ها، مراکز تجاری و به طور کلی مکان‌های پرتردد، نباید در کنار جایگاه سوخت قرار داشته باشند. سیستم گازکشی ساختمان باید مورد تأیید اداره گاز قرار گرفته باشد. حفاظ یکی از ابتدایی‌ترین اصول ایمنی است که باید در اطراف پشت‌بام، تراس، بالکن و .. حفاظی برای جان داشته باشد. نصب کپسول آتش‌نشانی در کنار تابلوی اصلی برق، کارشناسی شدن سیستم خاموش‌کننده اتوماتیک آتش، و استفاده نکردن از موارد قابل اشتعال مانند موکت در راه‌پله هم از دیگر نکات ایمنی است که باید به آن دقت کنیم.
در جستجوی ایمنی بیشتر
هر اتفاقی، از گیر کردن در آسانسور، یا وقوع زلزله‌های کم‌ریشتر و حتی استشمام بوی گاز در محیط ساختمان، ممکن است هرکسی را به فکر ایمنی بیشتر، پیشگیری و یا چاره‌اندیشی در برابر حوادث بیندازد.
بالا بردن ایمنی ساختمان در برابر زلزله، یکی از همین اقدامات است. بدیهی است که سازه‌های سنتی، توانایی تحمل بار زلزله‌های شدید را ندارند و برای ایمنی آنها، باید بافت‌هایی از مناطق مسکونی با استفاده از مصالح جدید و استاندارد ترمیم و بازسازی شوند و یا حتی به طور کلی تخریب شده و از نو ساخته شوند.
از دیگر راهکارهای افزایش ایمنی، رعایت ایمنی ساختمان در قسمت‌هایی مثل آشپزخانه، پریزهای برق، کنتورهای گاز و آب و برق، پنجره‌ها و درب‌ها است که می‌تواند از وقوع حوادث جلوگیری کند. اگر در ساختمان‌های بلند زندگی می‌کنید و پله اضطراری ندارید، بهتر است با همکاری و همفکری سایر همسایه‌ها، حتما تعبیه پله‌های اضطراری را در اولویت بگذارید.
تعبیه سیستم اطلاع رسانی حوادث هم یکی دیگر از راهکارها برای بالا بردن ایمنی ساختمان است؛ چرا که مثلا در هنگام پخش دود یا زیاد شدن آن در هر واحد و یا محوطه ساختمان، با هشدارهای پی در پی، اهالی را از وجود خطر می توان آگاه کرد. شاید یکی دیگر از عواملی که می‌تواند در ساختمان‌ها حادثه‌ساز شود، استفاده از وسایل گرمایشی و انتشار گازهای سمی و خطر خفگی است؛ موضوعی که با بازسازی بخشی از ساختمان و استفاده از عایق‌های حرارتی و البته تعویض سیستم‌های گرمایشی، می توان از وقوع بخش زیادی از احتمال چنین اتفاقاتی کم کرد.
در واقع شاید در ظاهر ماجرا، عایق‌بندی کف و گچکاری ساده به نظر برسد اما در باطن، ماجرا چنین نیست و می‌تواند در ایمنی تاثیرگذار باشد.
