محمدرضا مسجدی: آژانس بین المللی انجمن سرطان گزارشی درباره روند افزایش سرطان در سطح جهان، وضع نامتقارن در کشورهای کم درآمد و نابرابری ارائه خدمات ارائه داد.

بر اساس این گزارش موارد سرطان در بازه زمانی 2022 - 2012، 50 درصد افزایش یافته و مرگ ناشی از آن 18درصد زیادتر شده است. به همین ترتیب در خلال 30 سال آینده این روند افزایشی ادامه خواهد یافت و تا سال 2050 به میزان 77 درصد زیادتر خواهد شد.

بر اساس اطلاعات جمع آوری شده در مورد 36 نوع سرطان در 185 کشور، در سال 2012 جمعا 14 میلیون مورد سرطان و 2/8 میلیون مرگ اتفاق افتاده است، در حالی که در سال 2022 تعداد موارد سرطان به 20 میلیون و مرگ ناشی از آن 7/9 میلیون موردرسیده است؛ بر همین اساس از هر 5 مرد و زن یک نفر گرفتار سرطان در طول زندگی اش خواهد  شد و از هر 9 مرد و 12 زن یک نفر در اثر سرطان فوت می کند.

این ارقام و اعداد هشدار جدی و زنگ خطر در سطح جامعه جهانی است. آمار منتشر شده از آمریکا نمای متفاوتی نشان می دهد به نحوی که مرگ ناشی از سرطان سیر کاهشی پیدا کرده است ولی در مقابل سرطان های شایع شامل پستان، پروستات، ملانوم و کولورکتال (روده بزرگ)   رو به افزایش است.

گزارش سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد که 5 نوع سرطان شامل ریه، پستان، کولون، کبد، معده 50درصد موارد جدید سرطان و مرگ ناشی از آن در سطح جهانی را تشکیل می دهند.سرطان ریه با 5/2 میلیون مورد جدید در سال شایع ترین سرطان در جهان است و 4/12 درصد کل موارد جدید سرطان را شامل می شود.

سرطان پستان همپای سرطان ریه است و در درجه دوم با 3/2 میلیون مورد در سال  است که 6/11% کل موارد سرطان را شامل می شود.
سرطان کولورکتال سومین سرطان با 9/1 میلیون مورد 6/9  درصد کل موارد جدید و پس از آن سرطان پروستات با 5/1 میلیون مورد جدید در سال (3/7درصد) و سرطان معده با 000/970   (9/4 درصد) مورد جدید  سالانه در درجات بعدی قرار می گیرند.

از نظر مرگ و میر، باز هم سرطان ریه در ردیف اول با 8/1 میلیون مورد مرگ قرار دارد و (7/18 درصد کل موارد مرگ ناشی از سرطان) و پس از آن سرطان کولورکتال با 000/900 مورد مرگ و (3/9 درصد کل مواردمرگ  )  ، سرطان کبد با 000/760 مورد مرگ و (8/7 درصد کل)، سرطان پستان با 000/670 مورد مرگ و (9/6 درصد کل موارد مرگ) و پس از آن سرطان معده با 000/660 مورد مرگ و (8/6 درصد کل موارد مرگ) را شامل می شود.

البته در مورد زنان سرطان پستان بیشترین مورد تشخیص داده سرطان    و همچنین مهمترین علت مرگ است، در حالی که در مردان سرطان ریه در رتبه اول ابتلا و مرگ محسوب می شود. در مردان پس از سرطان ریه، سرطان پروستات و کولورکتال در درجه دوم و سوم از نظر شیوع قرار دارند. در حالی که بعد از سرطان ریه، سرطان کبد و سرطان کولورکتال دومین و سومین علت مرگ ناشی از سرطان در مردان  محسوب می شوند.

اما در زنان بعد از سرطان پستان، سرطان ریه و کولورکتال در رده دوم و سوم از نظر شیوع و علت مرگ ناشی از سرطان قرار دارند. سرطان گردنه رحم از نظر شیوع در رده هشتم و از نظر علت مرگ در رده نهم با 661044 مورد جدید و 348186 مورد مرگ قراردارد.

بر اساس این گزارش دسترسی به امکانات تشخیصی، درمانی و حمایتی تفاوت چشمگیر میان کشورهای توسعه یافته و فقیر و همچنان میان اقشار غنی و مستمند را نشان می دهد که نیاز به بازنگری جدی در سطح جهانی دارد. هنوز در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه و فقیر تامین مالی کافی و رتبه بخشی به موضوع سرطان در اولویت قرار ندارد.

عدم تامین هزینه های تشخیصی، درمانی و حمایتی منجر به اقدامات مناسب در همه عرصه های مربوطه نمی شود و سرطان تبدیل به یک عارضه گران و مرگ آفرین می شود.

سازمان بهداشت جهانی پیش بینی می کندکه  در سال 2050 تعداد موارد سرطان جدید به 3/35 میلیون نفر خواهد رسید که افزایشی معادل 77 درصد نسبت به سال 2022  با 20 میلیون مورد را دارد. اگر چه این افزایش تا حدی مربوط به افزایش جمعیت و افزایش سن و همچنین قرار گرفتن هر چه بیشتر در معرض عوامل خطرساز نظیر دخانیات، الکل، چاقی و آلودگی هوا ست.

افزایش موارد سرطان در کشورهای کم درآمد برابر با 142 درصد و در کشور های با درآمد متوسط 99 درصد محاسبه شده و مرگ و میر در این کشورها در سال 2050 دو برابر خواهد شد.

سازمان بهداشت جهانی   با 75 کشور در حال همکاری به منظور "ارائه خدمات سرطان برای همه"  است تا نابرابری ها در این زمینه را کاهش دهد.بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی در سال 2020 موارد ابتلا به سرطان در ایران 131191و مرگ ناشی از سرطان 79136 مورد بوده و این آمار هر ساله در حال افزایش است .

البته با اتخاذ شیوه زندگی سالم می توان 30 تا 50 درصد موارد ابتلا به سرطان را کاهش داد.

7 راهکار اصلی پیشگیری از سرطان عبارتند از:
عدم مصرف دخانیات
خوردن غذای سالم (مصرف بالای سبزی  و میوه)، محدود کردن استفاده از غذاهای فرآوری شده و فست فودی
فعالیت بدنی و کنترل وزن ناخواسته
اجتناب از تابش مستقیم و طولانی مدت خورشید
واکسیناسیون هپاتیت Bو پاپیلوما ویروس
اجتناب از رفتارهای پر خطر و غیرسالم
معاینات منظم و غربالگری برای تشخیص زودرس در افراد مسن و مستعد به سرطان
به امید توفیق، هماهنگی و هم افزایی عمومی در سطح ملی برای کنترل سرطان در کشور.