رفتار کودک خود را این گونه شکل دهید

عاصفه اله وردی در یادداشتی در ضمیمه خانواده امروز روزنامه اطلاعات نوشت: رفتارهای کودک را می‌توان با روش‌هایی شکل داد. یکی از آنها تقویت رفتارهای مثبت اوست. روی رفتارهای کودکتان توجه داشته باشید و اگر به صورت ناخودآگاه کار درستی انجام داد، او را به سرعت تشویق کنید.

با این کار او هر وقت دلش تشویق بخواهد، به صورت ناخودآگاه آن عمل درست را انجام می‌دهد؛ آما یادتان باشد که برای شکل دهی رفتار یک اصل مهم را فراموش نکنید. به کودکتان توجه بی قید و شرط داشته باشید. با هم ببینیم چگونه می‌شود هردو روش را با هم تلفیق کرد.

قانون برای کودکان به این دلیل وضع می‌شود که آنها را از اضطراب و استرس دور نگه دارد، اما به خاطر داشته باشید همان قدر که بی‌قانونی برای کودک استرس بار است، قانون‌های سختگیرانه هم او را دچار  تنش و اضطراب می‌کند.

3  قانون مهم

قانون وضع کردن برای سه مورد می‌تواند نظم خوبی به زندگی کودکان بدهد. معمولا بر سر غذا خوردن، درس خواندن و خوابیدن پدر و مادرها با کودکان مشکل پیدا می‌کنند. این سه مورد باید در مکان، زمان و شرایط خاص خود انجام شود.

اگر فکر می‌کنید که چرا کودکتان خوب درس نمی‌خواند؟ یکی از این دلایل نداشتن میز و محیط مناسب برای درس خواندن است. میز مطالعه باید طوری باشد که کودک پشت آن قوز نکند. در اینصورت، مجبور است کتاب و دفترش را روی زمین بگذارد و وقتی با تمام بدن خود برای نوشتن سمت کاغذ و دفتر خم شود، اکسیژن کافی به مغز او نمی‌رسد و زود از درس خواندن خسته می‌شود.

 اگر زمان مشخصی را برای درس خواندن و غذا خوردن برای او تعیین کنیم، این کار برای او تبدیل به یک روتین معمول می‌شود و بخشی از سبک زندگی او را تشکیل می‌دهد. بدن ما عادت دارد که وقتی ساعت مشخصی برای کاری در نظر می‌گیریم، در مورد آن کار در خود احساس نیاز کند و در سر ساعت مقرر این احساس نیاز ما را به سمت انجام آن کار سوق خواهد داد.

غذا و خواب

رختخواب جای مناسبی برای غذا خوردن نیست. غذا خوردن، درس خواندن و خوابیدن باید زمان مشخص خود را داشته باشند. یادتان باشد که قوانین حتما باید بر اساس سن کودک تنظیم شود. کودکان یک ساله و بالاتر نباید جلو تلویزیون بخوابند و بر اساس شرایط خانوادگی تا حد امکان بهتر است که محل خواب آنها در اتاق خود و دور از والدین باشد. البته بر اساس فرهنگ‌های مختلف هر خانواده  عادت‌های خوابیدن تغییر می‌کند.

تحقیر نکنید

سعی کنید برای دادن دستورات ساده نیز حتی به شوخی، از کلمات تحقیرآمیز استفاده نکنید. کلمات تحقیرآمیز شاید در ظاهر، بانمک و خنده‌دار باشند، اما پیام تحقیر خود را به کودک ما می‌رسانند. مثلاً حتی گفتن کلمه‌ای مثل: «بچه پررو» اثر منفی خود را می‌گذارد.
 چرا که او این ویژگی را به خود نسبت می‌دهد و در مواقعی نگران و ناراحت می‌شود. حتی ممکن است جلوی دیگران خود را با این برچسب بنامند و آن را درونی‌سازی کند و یا از این واژه در مورد بچه‌های دیگر استفاده کند.

توضیح بدهید

برای هر قانون شکنی‌ای که کودک انجام می‌دهد و یا از مقررات مد نظر شما سرپیچی می‌کند، بهتر است که با او صحبت کنید و برایش توضیح بدهید که چرا کارش اشتباه بوده و اینکه چگونه او مقررات را زیر پا گذاشته. چه میزانی شما از این رفتار او ناراحت شده‌اید و اگر در نهایت او را از یک چیز دوست داشتنی محروم می‌کنید، باز هم برایش علت را به صورت واضح و شفاف توضیح بدهید.

دادن احساس گناه، ممنوع

از گفتن جمله‌هایی که احساس گناه را برای کودک می‌آورد، خودداری کنید. مثلاً به او نگویید که: «اگر اتاقت همینطور نامرتب باشد، مریض می‌شوم و می‌میرم و دیگر مادر نداری و بقیه در موردت چه می‌گویند».  استفاده از حس گناه برای تربیت کودک نه تنها تاثیری روی رفتارهای او و تغییر رفتارش ندارد، بلکه به او یاد می‌دهد از همین روشِ احساس گناه دادن استفاده کند و دیگران را تحت کنترل خود بگیرد.

توجه بی قید و شرط

این سوال بسیاری از پدر و مادرهاست. چگونه می‌توانیم به فرزند خود توجه مثبت بی‌ قید و شرط بدهیم؟ تنها کافیست که به ازای هر سه خواسته‌ای که کودک دارد، به یکی از آنها جواب مثبت بدهید. یعنی بدون اینکه با او چون و چرا کنید، آن خواسته را برآورده کنید. خواسته دوم را نپذیرید و بر سر حرف خود بمانید.

این کار به او یاد می‌دهد که در چه مواردی باید صبر کند و همیشه امکان دریافت هرچه که می‌خواهد، وجود ندارد و در دراز مدت مفهوم شکست را به او می‌آموزاند. برای خواسته سوم کودک شرطی قرار بدهید.

شرطی که فاعل آن خود کودک باشد. یعنی از او بخواهید که کاری را انجام بدهد، تا خواسته‌اش برآورده شود. البته فراموش نکنید که همیشه کودک باید رفتار مورد نظر را انجام دهد، بعد به خواسته‌اش برسد. نه اینکه در ابتدا خواسته را به او بدهید. اجرای چنین قانون‌هایی از دو سالگی به بعد می‌تواند کودک شما را قانونمندتر بار بیاورد.