شرق نوشت: «مالچپاشی دریاچه ارومیه آغاز شد»؛ ۴۸ ساعت بعد از مخابره این خبر، نهتنها کسی عهدهدار مسئولیت اجرای این پروژه نمیشود بلکه دیگران را به جنگ روانی متهم میکنند. این در حالی است که اولین بار این خبر از یک شبکه تلویزیونی منتشر شد. شاید متولیان امر گمان نمیکردند یک گزارش ویدئویی کوتاه از یک شبکه استانی چنین بازتاب ملی داشته باشد که ۲۴ ساعت بعد از آن مجبور شوند دستور توقفش را صادر کنند.پربیراه نیست اگر از این غافلگیری مدیران استانی و مسئولان احیای دریاچه ارومیه این نتیجه را بگیریم که آنها هیچگاه سطح اهمیت این دریاچه برای افکار عمومی ایران را درک نکردند. چه اینکه حالا مدیرکل روابطعمومی سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به این ماجرا با تأکید چندباره روی اجرای این پروژه در «۶۰ متر و به صورت تحقیقاتی» سعی در کوچک جلوهدادن این اتفاق دارد.
به نظر میرسد در دولت سیدابراهیم رئیسی و محدودشدن ستاد احیا از یک ستاد ملی به ستادی استانی دیگر از این انسجام خبری نیست. چنانکه مدیرکل محیط زیست طبیعی در استان آذربایجان غربی در گفتوگو با «شرق» بهطور کامل از اجرای این پروژه در بستر دریاچه ارومیه اظهار بیاطلاعی میکند و میگوید که آنها هم بعد از انتشار گزارش ویدئویی در جریان ماجرا قرار گرفتهاند. در نهایت عصر روز گذشته مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی از توقف مالچپاشی در ساحل دریاچه ارومیه خبر داد. «شهنام اشتری» روز سهشنبه در جمع خبرنگاران با اشاره به انتشار خبر شروع عملیات مالچپاشی در بستر دریاچه ارومیه در برخی رسانههای استان، افزود: طبق بررسیهای انجامشده این اقدام بدون انجام هماهنگی و اخذ مجوزهای لازم از سوی سازمان حفاظت محیط زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه انجام شده است. وی اظهار کرد: به محض آگاهی از اصل موضوع، همکاران اداره محیط زیست شهرستان عجبشیر با حضور در محل نسبت به ممانعت و توقف عملیات اقدام کرده است. اشتری ادامه داد: بر اساس مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه، انجام هرگونه عملیات اجرائی و تحقیقاتی مرتبط با فعالیتهای احیا و کنترل پیامدهای بحران دریاچه ارومیه باید با هماهنگی ستاد مذکور و کسب مجوزهای لازم انجام شود. مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در همین رابطه در گفتوگو با ایرنا با اعلام اینکه بررسی این موضوع آغاز شده است تا منافع یا آسیبهای مالچپاشی مشخص و سپس اقدامات لازم انجام شود، گفت: در صورت اثبات منافع زیستمحیطی، مجوز آن صادر میشود.
اگر چنین پروژهای «تحقیقاتی» است، بر اساس چه مطالعاتی اجرا شده و به دنبال دستیابی به چه اهدافی است؟ اگر نبوده، چگونه کسی چنین پروژهای را اجرا کرده و تبلیغات اجرای آن از رسانه ملی پخش شده است. در این میان، واکنش میثم سعیدی، مدیرکل روابطعمومی سازمان حفاظت محیط زیست نیز درخور توجه است. او در یک شبکه اجتماعی نوشته: «خاکپوش یا مالچ غیرنفتی تنها در مساحت 60 مترمربع از دریاچه ارومیه و به منظور تحقیقات انجام شده است. لذا تیتر و توییتهایی مبنی بر اینکه «مالچپاشی در دریاچه ارومیه آغاز شد»، جنگ روانی است برای فشار بر افکار عمومی. فریب سربازان رسانههای چرک دشمن را نخورید». این در حالی است که این جنگ روانی را در ابتدا صداوسیما رقم زده و از سوی دیگر همین اظهارات چندگانه مسئولان مردم و رسانهها را سردرگم کرده است. چه اینکه اگر به گفته میثم سعیدی این یک «پروژه تحقیقاتی» است، چرا مدیرکل استان گفته که بدون مجوز است و باید متوقف شود؟
حسین آخانی، استاد دانشگاه تهران و از چهرههای شناختهشده محیطزیستی ایران است که سالها در زمینه دریاچه ارومیه، مالچپاشیهای جنوب ایران و سایر مخاطرات محیطزیستی ایران اظهار نظر کرده و تلاش میکند با آگاهیبخشی، افکار عمومی را نسبت به مسئله محیط زیست حساس کند. وقتی با او تماس گرفتیم، با ناراحتی میگوید که دیگر علاقه یا انگیزهای برای اظهارنظر در این زمینه ندارد؛ چراکه سالهاست در این زمینه روشنگری کرده و از وضعیت بهوجودآمده ناامید است. این را میتوان از آخرین پست کانال تلگرامیاش نیز فهمید که در جواب خبرنگاری نوشته: کار خوبی میکنند. در مصر باستان خدایان و مردگانشان را مومیایی میکردند. مگر ما چیمون از مصر باستان کم داره؟ مالچپاشی کنند، ولی تو رو به خدا خوب مالچ بپاشند تا لااقل نسلهای آینده بتوانند جنازه مومیایی دریاچه را که پیدا کردند، نگویند سمبل شده. اینجا را کم نگذارید، بناست قرنها در تاریخ بماند.