زهره گردان در گزارشی در ضمیمه جامعه امروز روزنامه اطلاعات نوشت: سهیلا خوشنود که سالها کارمند بانک بوده به دلایلی در دوره کرونا مجبور به خانهنشینی میشود اما از عرصه کسب و کار عقبنشینی نمیکند. از طریق فضای مجازی، دورههای مربوط به تولید سنگ مصنوعی و سپس شمعسازی را میگذراند و با تلفیق این دو کسب و کار خانگی خود را آغاز میکند و بعد از دو سال آنقدر سفارشهای عمده میگیرد که میتواند کارش را گسترش دهد.
این بانو درباره مزیتهای کار در منزل میگوید: کسب و کار خانگی، هزینههای رفت وآمد به محل کار و اجاره کارگاه را به صفر میرساند، همچنین ساعت کاری کاملا در اختیار صاحب کسب و کار است و این موضوع برای بانوانی مثل من که فرزند کوچک دارند، امتیاز بزرگی است.
از طرفی میتوان برای اعضای خانواده هم اشتغالزایی کرد. هماکنون همسرم در این زمینه آموزش دیده و وقتی من در گالری هستم کار تولید را انجام میدهد یا در پروسه بعد از تولید کمک میکند، همچنین خواهرم به عنوان نیروی کار فعال مشغول به کار است و در واقع به صورت خانوادگی کار میکنیم.
البته از تجربه، دانش و اطلاعات مشاوران کسب و کار بهره بردم و در کلاسهای آموزشی مختلف شرکت کردم، محصولاتم را در نمایشگاهها و بازارهای محلی معرفی کردم. به تدریج مجوز مشاغل خانگی و سپس جواز کسب گرفتم و توانستم در مدت دو سال کارم را از خانه به مغازه ببرم. خودم اصلا فکر نمیکردم به چنین موفقیتی در مدت کوتاه دست یابم.
او همچنین به تقاضا برای آموزش دیدن در این زمینه اشاره میکند و میگوید: قصد دارم در آیندهای نزدیک برای علاقهمندان، کلاس آموزشی برگزار کنم.
راحله پیشدار یکی دیگر از بانوان کارآفرینی است که منزل بلااستفادهاش در جزیره هرمز را به کارگاه بستهبندی میگو تبدیل و هماکنون ۳۵ زن بیسرپرست و بدسرپرست را مشغول به کار کرده است، خودش هم به عنوان مدیر کارگاه فعالیت میکند.
او میگوید: این زنان از این که مجبور نیستند دستفروشی کنند یا در رستورانهای بومگردی، کار نظافت انجام دهند احساس رضایت دارند، از طرفی هم از نظر مالی و هم از نظر روانی حمایت میشوند. هدف من از راهاندازی این کار، اول اشتغالزایی زنان و دوم بستهبندی میگوی هرمزگان در خود جزیره بود. تنها مشکل کار فصلی بودن آن است؛ اگر بدانیم میگوهای پرورشی چقدر خریدار دارند، میتوانیم به راحتی این مشکل را هم حل کنیم.
امرار معاش در منزل
امروزه کسب و کارهای خانگی بسیار موردتوجه هستند؛ یعنی شغلهایی که شما در منزل و با امکاناتی که در اختیار دارید، راهاندازی میکنید. این کسب و کارها در قالب یک طرح بیان شده و با کمک اعضای خانواده اداره میشوند و مزاحمتی برای دیگر همسایهها ندارند؛ اگر شناخت خوبی از این مشاغل داشته باشید، میتوانید بر اساس علایق و تواناییهای خود از این طریق درآمدزایی کنید.
با توجه به این که مشاغل خانگی یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی کشور محسوب میشوند و سهم بسیاری در تولید اقتصاد ملی دارند باید به این نکته توجه کرد که اگر بتوانید شغلی متناسب با امکانات در اختیار خود راهاندازی کنید، پس از چند سال فعالیت میتوانید این مشاغل را به کارگاههای کوچکتر و بعد از آن به کارخانجات بزرگتر تبدیل کنید.
مهدی درخشان، مشاور کسب و کارهای خانگی در پاسخ به این سؤال که اشتغال خانگی بانوان در اقتصاد جامعه چه تأثیری میگذارد، میگوید: اشتغال خانگی بدون این که باری بر دوش دولت بگذارد، میتواند کسب و کارهای پایدار ایجاد کند و از این حیث بسیار در شرایط تحریم حائز اهمیت است، از طرفی مشاغل خانگی به دلیل استفاده از محیط زندگی افراد برای تولید به مراتب هزینههای کمتر و سلامت بیشتری برای جامعه و فرد به همراه دارد. این گونه مشاغل برای زنان کارآفرین خانهدار مناسب است و میتواند بسیار به اقتصاد خانواده کمک کند.
این کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی درباره این که چگونه دولت میتواند از این دسته مشاغل حمایت کند، میگوید: بزرگترین مشکل در زمینه کسب و کارهای خانگی، نبود بازار مناسب برای فروش محصولات و سپس طولانی شدن صدور مجوزهای لازم است. متأسفانه همه دولتها اصرار بر روشهای اشتباه گذشته دارند؛ یعنی میخواهند از طریق تزریق پول و تسهیلات ارزانقیمت به رشد این مشاغل کمک کنند که تا به حال این روش، مؤثر نبوده و شکست خورده است.
باید با ایجاد نمایشگاهها و بازارهایی مشخص برای محصولات این دست از شاغلان خریدار پیدا کرد؛ برگزاری نمایشگاهها گام مهمی در دیده شدن این کارآفرینان و اتصال آنها به بازار و کمک به درآمد خانوادههایشان که عموما از زنان سرپرست خانوار هستند، محسوب میشود. همچنین ایجاد اشتغال پایدار از این طریق، تسهیل در صدور مجوزها را میطلبد که البته به تازگی دولت سیزدهم گامهای مهمی در این زمینه برداشته است، اما هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب راه درازی در پیش داریم.
مسأله بعدی در ایجاد اشتغال، حذف تسهیلات ارزانقیمت از چرخه کارهای خانگی است تا از جذابیت آن بکاهد و از انحراف این وام ها به سمت فعالیتهای کاذب پرهیز شود.
مردمیسازی اقتصاد
درخشان معتقد است رفع مشکل بیکاری تنها با مردمیسازی اقتصاد امکانپذیر است؛ به این معنا که دولت برای سیاستگذاریهایش به منظور ایجاد اشتغال، به کف جامعه برود و به تجربه مردم عامی در زمینه کسب و کار رجوع کند، نه این که بدون شناخت در بالا بنشیند و برنامههایی تدارک ببیند که تا به حال مؤثر نبوده و شکست خورده است.
به گفته وی، راهاندازی کسب و کارهای خرد و کارگاههای کوچک میتواند در ایجاد اشتغال و درآمد پایدار تأثیر بسیاری داشته باشد و در واقع دولت باید فقط شرایط کسب و کارها را آسان کند و از ورود مستقیم بپرهیزد.
این در حالی است که آزیتا همتیان، رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت کار در مصاحبه با خبرگزاری پانا یکی از روشهای حمایت از کسب و کارهای خانگی را اختصاص وام تعریف کرده و از اختصاص چهار هزار میلیارد تومان اعتبار توسط بانک مرکزی برای ایجاد و توسعه مشاغل خانگی توسط هشت بانک عامل خبر داده است.
به نظر میرسد از آنجایی که هر نوع تولید و اشتغالزایی نیازمند نقدینگی است و کارآفرینان در ابعاد بزرگ کارخانهداری و ابعاد کوچک مشاغل خانگی به نقدینگی نیاز دارند، دولت به فکر تأمین نیاز مالی مشاغل خانگی با تسهیلات بانکی است که البته اگر به دست جامعه هدف برسد، راهگشا خواهد بود.
همتیان همچنین این خبر خوب را هم داده است که ستاد به دنبال بازارسازی مشاغل خانگی است و برنامه گسترش بازار مشاغل خانگی تا پایان سال از اهداف اصلی ستاد محسوب میشود.
به گفته رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، در گذشته به مشاغل خانگی آن طور که باید و شاید توجه نمیشد، ولی اکنون که روند صدور مجوزها و اعطای تسهیلات، جهش پیدا کرده مشاغل خانگی هم مورد توجه قرار گرفته است؛ بنابراین ستاد از بانکها دعوت کرده است که برای توسعه مشاغل خانگی به کمک بیایند و بستر عرضه و فروش محصولات خانگی را مهیا کنند.
همتیان از دستگاهها و نهادها خواست تا ذیل دستورالعمل قانون مشاغل خانگی که ابلاغ میشود و رسمی است، قرار بگیرند و گفت: اگر دستگاهها و نهادها فرآیند دادن تسهیلات و نظارت را با دستورالعملهای وزارت کار انجام بدهند به پایدارسازی مشاغل خانگی
کمک خواهند کرد.
تأثیر اشتغال خانگی بانوان در اقتصاد جامعه به چندین جهت قابل مشاهده است، اول آن که این گونه اشتغال میتواند به افزایش درآمد خانوادهها و کاهش فقر در جامعه کمک کند. دوم آن که این نوع اشتغال به توسعه اقتصادی کشور یاری میرساند، تولیدات داخلی را افزایش میدهد و باعث رشد اقتصادی میشود، بنابراین لازم است مسئولان امر از ظرفیتهای موجود در اشتغالهای خانگی بیش از پیش بهره ببرند.
