احتمال تمدید آتش بس در غزه قوت گرفت

محمد علی مهتدی:  هر چند اکنون تمرکز تحلیلگران روی مرحله یا مراحل آینده در جنگ نوار غزه پس از آتش بس موقت است؛ اما برای درک درست این مراحل، الزاما باید ابعاد و زوایای مرحله کنونی موشکافی شود.

در یادداشت قبلی به نقش  یحیی سنوار در طراحی عملیات و پیشبرد مذاکرات اشاره کردیم و اینک بر آنیم که این شخصیت و اندیشه های او و نقش مهمی را که در مراحل آینده بازی خواهد کرد بهتر بشناسیم.

یحیی ابراهیم سنوار از کادرهای قدیمی جنبش مقاومت اسلامی، حماس، در نوار غزه و بنیانگذار دستگاه امنیتی حماس است. او که 22 سال از عمر خود را در زندان های رژیم اشغالگر گذرانده در 2011 در جریان مبادله اُسَرا بین حماس و اسرائیل از زندان آزاد شد.

در 2015 آمریکا او را در لیست سیاه تروریست های بین المللی قرار داد و در 2017 سنوار به ریاست دفتر سیاسی حماس، به جای اسماعیل هنیه انتخاب شد. زندان طولانی سبب شد که او زبان عبری را خوب فراگیرد و شناخت کاملی از ارتش اسرائیل و دستگاه اطلاعاتی آن، شاباک، به دست آورد.در طراحی عملیات طوفان الاقصی، هر چند نام محمد ضیف، فرمانده گردان های قسام، زیاد شنیده شد اما نقش اصلی را در این طراحی یحیی سنوار بر عهده داشت که، مانند همه مسئولان امنیتی، علاقه ای به ظاهر شدن در برابر دوربین خبرنگاران ندارد. 

مذاکرات مربوط به آتش بس موقت در قطر با حضور آمریکا صورت پذیرفت و یحیی سنوار با مهارت تمام توانست خواست های خود را بر طرف مقابل تحمیل کند.

سنوار در این مذاکرات از موضع بالا و بی نیازی عمل کرد و هیچ فشاری را برای دادن امتیاز نپذیرفت. یک بار که فشار زیادی از سوی طرف مقابل بر وی وارد آمد، سنوار تلفن خود را بست و مدتی از پاسخگوئی به میانجی ها خودداری کرد.

این در حالی بود که دولت جو بایدن دو تن از مهمترین و با تجربه ترین دیپلمات های خود در مسائل خاورمیانه یعنی ویلیام برنز و دیوید ساترفیلد را به منطقه فرستاده بود تا مذاکرات برای نجات اسرائیل را پیگیری کنند.

نتیجه این شد که مذاکرات به سود مقاومت پیش رفت و شبی که کابینه جنگی نتانیاهو برای بحث قبول یا رد آخرین نتایج مذاکرات تشکیل جلسه داده بود و بعضی از وزیران افراط گرا مخالفت می کردند، یحیی سنوار بارانی از موشک های ویرانگر را روانه تل آویو کرد تا رژیم اشغالگر بداند که مقاومت همچنان نیرومند است و در عملیات دست بالا را دارد .

اکنون با عملیاتی شدن آتش بس موقت، انبوهی از خبرنگاران خارجی روانه نوار غزه شده اند و عکس ها و فیلم هائی که این خبرنگاران از ویرانی های وحشیانه ارتش اشغالگر بویژه در بیمارستان ها و مدارس مخابره می کنند، افکار عمومی جهانیان را بیش از پیش علیه اسرائیل تحریک می کند و می دانیم که تظاهرات گسترده مردمی در آمریکا و اروپا در واداشتن رژیم به تن دادن به خواست مقاومت نقش مهمی داشته است. 

همچنین است فیلم های مربوط به بازگشت زنان و کودکان آزاد شده در کرانه باختری و مصاحبه های زنان اسرائیلی آزاد شده در باره رفتارهای خوب و انسانی مقاومت با آنها در دوران اسارت در نوار غزه .اکنون سؤال های زیادی در مورد آینده مطرح است. 

یک سؤال مهم این است که آیا آتش بس شامل عملیات نیروهای حمایتی مقاومت بویژه در لبنان، عراق و یمن نیز می شود.

در متن توافق ذکری از این جبهه ها نیامده اما گزارش های رسیده حاکی است که در جنوب لبنان از شدت عملیات کاسته و حتی متوقف شده است.

این در حالی است که ظاهرا عملیات ارتش وانصارالله یمن ادامه دارد و گزارش های تایید نشده حاکیست که یمن، بعد از شروع آتش بس موقت، پایگاه مشترک آمریکا، اسرائیل و امارات در جزیره پریم، در دهانه باب المندب را با موشک مورد حمله قرار داده است و در عراق نیز عملیات علیه پایگاه های آمریکا به هدف اخراج نیروهای اشغالگر صورت می گیرد که هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است .و اما مهمترین سؤال اینک در باره آینده است. 

برخی از ناظران احتمال می دهند که این آتش بس تمدید وبه تدریج دائمی شود بویژه که هنوز مرحله مبادله نظامیان اسیر فرا نرسیده است و تا حالا فقط شماری از زنان و کودکان آزاد شده اند ولی نتانیاهو تاکید کرده که پس از پایان چهار روز آتش بس موقت، عملیات نظامی را از سر خواهد گرفت.

معلوم نیست نتانیاهو که در 48 روز جنگ هیچ دستاوردی نداشته روی چه چیز حساب باز کرده است. شاید تصور می کند دراین چهار روز شاباک می تواند محل اختفای یحیی سنوار و اسرا را کشف کند و برای آزادی آنها نیازی به مذاکره و مبادله نداشته باشد.در یادداشت های بعدی به مراحل آینده و تحولات پیش رو خواهیم پرداخت.