نرگس خانعلی زاده در یادداشتی در ضمیمه خانواده امروز روزنامه اطلاعات نوشت: دیگر تبدیل به یک فیلم وحشتناک، تکراری و کلافه‌کننده شده است؛ اینکه هر سال و با رسیدن به نیمه‌های پاییز، همه از قرمز بودن وضعیت کیفیت هوا بگویند، مدام هشدار بدهند که مبادا پایتان را از خانه بیرون بگذارید، کلاس‌های درس تعطیل شود و دوباره آنلاین بودن از سر گرفته شود. دوباره همه چشم انتظار باد و باران بنشینیم؛ مادران بچه‌دار جرأت نکنند چند دقیقه‌ای به پیاده‌روی و هواخوری بیایند و سرفه‌ بچه‌های بزرگتر و نوجوان‌ها بند نیاید و سردرد ناشی از آلودگی هوا، دوباره گریبانگیر شاغلان و آنهایی که مجبور بوده‌اند بیرون از خانه بمانند شود. این همه آن چیزی که شبیه به یک فیلم، مدام تکرار می‌شود؛ مدام از اول پخش می‌شود و انگار هیچ‌کس هم قصد و عزمی برای تمام کردن این ماجرا ندارد. 

آلودگی هوا با ما چه می‌کند؟

بدی‌اش این است که ظاهرش نشان نمی‌دهد! می‌توانیم در دل آن فرو برویم، کارهای عادی‌مان را بکنیم، برای خنده و سرگرمی، از فاصله‌ای نزدیک عکس بگیریم و بگوییم که فلان ساختمان دیده نمی‌شود و بعد هم بخندیم؛ اما باطن ماجرا خیلی تاثیرپذیرتر از این حرف‌هاست و می‌تواند آینده ناخوشایندی را برایمان به همراه داشته باشد؛ آینده‌ای مملو از بیماری‌های متفاوت و عمیق که گاهی آنقدر جدی می‌شود که ممکن است طول عمر ما را هم تغییر دهد. 

سال‌ها پیش، آلودگی هوا، فقط به‌عنوان تهدیدی برای سلامت تنفسی شناخته می‌شد، اما به مرور زمان و با گسترش تحقیقات، نگرانی‌ها در ارتباط با اثر آلودگی هوا بر بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، چاقی، و اختلالات سیستم تولیدمثل، سیستم عصبی، سیستم ایمنی و ... افزایش پیدا کرد؛ آنقدر که آلودگی هوا تبدیل به یکی از عوامل موثر در ایجاد سرطان شناخته شد! چرا که بررسی تحقیقات نشان داد که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، باعث ایجاد استرس اکسیداتیو و التهاب در سلول‌ها می‌شود؛ موضوعی که زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های مزمن و سرطان است. 

شاید بیان این موضوعات، زمانی که کاری از دست ما ساخته نیست، بیهوده به نظر بیاید، اما شاید دانستنش، بتواند ما را در برابر سلامت خودمان آگاهتر کند؛ در واقع درست است که در جنبه کلان، کاری از ما ساخته نیست، اما شاید چند مراقبت کوتاه از خودمان و عزیزانمان در این روزها، بتواند سلامتمان را بیشتر حفظ کند. 

گروه‌های حساس را بپا

تکرار، تکرار، تکرار! می‌دانیم که احتمالا بارها و بارها شنیده‌اید که گروه‌های حساس جامعه در چنین مواقعی، اوضاع به مراتب سخت‌تر و نیاز به رسیدگی بیشتری دارند؛ گروه‌هایی که بیشتر از هرکس دیگری سلامت‌شان در برابر عوامل بیماری‌زای موجود در هوای آلوده، به خطر می‌افتد! اما شاید تکرار این موضوع و یادآوری این مراقبت، بتواند تلنگری جدی‌تر از هر وقت دیگری برای خودشان و اطرافیانشان باشد؛ که بدانند آلودگی هوا چه تاثیر بزرگی بر زندگیشان خواهد گذاشت. 

طبق آمار، از هر ۱۰ نفری که در سراسر جهان در مناطق شهری زندگی می‌کنند، ۹ نفر تحت تأثیر آلودگی هوا هستند. البته که آلودگی هوا بر سلامت همه‌ ما تأثیر می‌گذارد، اما گروه‌های خاصی ممکن است آسیب بیشتری ببینن؛ گروه‌های خاصی از جمله سالمندان و خانم‌های باردار.
بیماری آلزایمر و زوال عقل، یک چالش مهم برای افراد سالخورده در هوای آلوده است؛ چرا که مطالعات نشان داده است که آلودگی هوا و ذرات ریز موجود در هوا، خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهند. ضمن اینکه قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلودگی هوا، می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی ناتوانی جسمی را بالا ببرد. 

از طرف دیگر، خانم‌های باردار هم باید تاآنجا که ممکن است، از حضور و رفت و آمد در هوای آلوده پرهیز کنند؛ هوایی که می‌تواند بر رشد مغز جنین تاثیر بگذارد، احتمال بروز فشار در روزهای نوجوانی جنین را بالا ببرد، مشکلات عصبی در جنین به وجود بیاورد، منجر به تولد نوزادی با وزن کم شود و نهایتا بر سلامت ذهنی نوزاد تاثیر بگذارد. البته که قرار نیست این روزهای خوش بارداری را در این شرایط بر خودمان تلخ کنیم و مدام استرس بکشیم؛ کمی آگاهی کافی است تا بیشتر از سلامت خودمان و فرزندمان مراقبت کنیم؛ تنها همین!

چه کاری از دستمان بر می‌آید؟

استفاده از مواد مغذی و مصرف اسیدهای چرب امگا 3 که با مصرف ماهی به دست می‌آید، می‌تواند تا حدودی از اثرات آلودگی هوا بر روی مغز کم کند. از رژیم غذایی سالم و متنوع استفاده کنید و از آن مهمتر، سبزیجات و میوه‌های دارای ویتامین C و E را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید.

بهتر است وسایل تصفیه هوا را در خانه به کار ببریم تا هوای آلوده‌ای که از طریق درب و پنجره وارد خانه شده است، آسیبی به ما نرساند. بیرون از خانه ماسک بزنید و نهایتا در این هوای آلوده، از سیگار و دیگر دخانیات دوری کنید! راستش را بخواهید، این همه کاری است که از دست ما بر می‌آید؛ پس مراقب خودتان باشید