مهتاب مظفری سوادکوهی خبرنگار اطلاعات نوشت: یکی از مناسبت‌های فرهنگی مهمی که در تقویم کشور ما دیده می‌شود، 24 آبان، روز کتاب و کتابخوانی است که دولت همه‌ساله برنامه‌های متنوع فرهنگی و ادبی برای آن تدارک میبیند و هرسال دست‌خالی‌تر از سال گذشته به خانه باز می‌گردد!
طبق نتایج آمارگیری مرکز آمار ایران در سال 1399، سرانه مطالعه ایرانی‌های 15 سال به بالا در روز، حدود 16 دقیقه و 32 ثانیه برآورد شده است. این تحقیق که باید در چارچوب طرح «آمارگیری از فرهنگ رفتاری خانوارها» انجام شود، همه‌ساله با پارامترهای مختلفی سنجیده می‌شود و هربار از تریبون‌های مختلف، رقم‌های متفاوتی اعلام می‌گردد. به عنوان مثال، لیزنا (پایگاه خبری کتابداری ایران) طی گزارشی در چند سال پیش اعلام کرده بود سرانه مطالعه در ایران دو دقیقه در سال است و همان زمان دبیر کل نهاد کتابخانههای عمومی کشور، آمار مطالعه در ایران را 79 دقیقه در روز اعلام کرده بود.
این آمار از تندخوانی در مؤسسات آموزشی، قرائت قرآن در مساجد و تکایا شروع می‌شود و تا قصه‌خوانی و شعرخوانی در کانون‌های پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سایر انجمن‌ها و محافل ادبی و هنری را در برمی‌گیرد؛ در حالی که تنها ملاک درست برای تعیین سرانه مطالعه کتاب، مدت زمانی است که هر فرد برای مطالعه مفید در منزل یا محیط کار یا مراکز فرهنگی و آموزشی صرف می‌کند.
با این همه چندسالی است که دولت تلاش می کند سرانه مطالعه در کشور را بالاتر ببرد و در این راستا فعالیت‌های موازی چون برگزاری آیین‌های سنتی کتاب و کتابخوانی، مسابقات کتابخوانی، کتاب‌خوانی‌های دورهمی و برگزاری محافل نقد و بررسی آثار نویسندگان و... را در برنامه‌های فرهنگی و آموزشی خود گنجانده است. علی‌رغم تمام این تلاش‌ها ایرانیان هنوز از جوامع سرآمد در حوزه کتاب و کتابخوانی دنیا بسیار عقب هستند.
بودجه‌های فرهنگی لنگ می‌زند!
مرضیه فلاح کردآبادی، از کتابداران باسابقه مازندران که سال‌ها مدیریت و معاونت کتابخانههای عمومی این استان را نیز در کارنامه اجرایی خود دارد، در همین رابطه می‌گوید: هفته کتاب و کتابخوانی فرصت مناسبی است برای عضویت رایگان علاقه‌مندان به کتاب و تمدید عضویت کتاب‌خوانانی که در سال‌های گذشته عضو فعال کتابخانه های عمومی کشور بوده‌اند.
برنامه‌های فرهنگی و آموزشی در جذب مخاطبین بسیار تأثیر دارد، به شرط آن که به صورت واقعی و با مشارکت اعضای فعال و علاقه‌مند به حوزه کتاب و کتابخوانی اجرا شود؛ نه صرفا جهت تهیه چند قطعه عکس و فیلم یا نوشتن یک خبر که برای رفع تکلیف انجام می‌شود تا در مجموع مستنداتی با عنوان هفته کتابخوانی به مدیران بالا دست ارائه گردد.
به نظر بنده برگزاری جشن‌های بزرگ ملی، استانی و شهرستانی و ارزیابی عملکرد کتابداران و کتاب‌خوانان و فعالان این عرصه علاوه بر ایجاد انگیزه برای بقیه، شاخص‌های ارزیابی را نیز بالاتر می‌برد، درنتیجه تلاش برای دست یافتن به چنین شاخص‌هایی بیشتر شده و تعامل با کتابخانه پررنگ‌تر می‌گردد. متأسفانه به دلیل پایین بودن بودجه‌های فرهنگی، این بخش از برنامه های تشویقی و آموزشی هم لنگ می‌زند.
خانم فلاح که دانش آموخته دکترای کتابداری و بازیابی اطلاعات از دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل است، دولت را یکی از ارکان اصلی فرهنگ‌سازی و ترویج کتابخوانی و بالا بردن سرانه مطالعه در جامعه می‌داند.
او می‌گوید: دولت می‌تواند با حمایت‌های مالی و معنوی خود و کاهش نرخ مالیات یا اجرای معافیت‌های مالیاتی برای ناشران و کتاب‌فروشی‌ها، قیمت تمام‌‌شده کالاهای فرهنگی را پایین بیاورد و به این ترتیب قدرت مردم برای خرید کتاب و گنجاندن آن در سبد خانوار را افزایش دهد. همچنین می‌تواند با کمک در راه‌اندازی و تقویت کتابخانههای عمومی شهری و روستایی و اختصاص یارانه خرید کتاب به خانواده‌ها، رغبت و انگیزه را در آحاد عمومی جامعه بالا برده و سرانه مطالعه در کشور را افزایش دهد. کتابخانههای عمومی می‌توانند با حمایت خیرین و شهرداری‌ها کتابخانه های سیار راه بیندازند و در روستاها و مناطق دورافتاده و حتی در زندان‌ها و کانون‌های اصلاح و تربیت به ترویج کتاب خوانی بپردازند.
او می‌افزاید: در واقع فرهنگ‌سازی مطالعه را باید از سنین پایه و دوران کودکی آغاز کرد. مهدکودک‌ها و مدارس پیش‌دبستانی می توانند در این زمینه بسیار مؤثر باشند. این کار علاوه بر سوق دادن کودکان به مقوله کتاب و کتابخوانی، از گرایش بیشتر آن‌ها به فضای مجازی خصوصا در میان گروه‌های سنی پایین جلوگیری می‌کند.
همچنین برای نگرانی مردم و اعتراض آن‌ها نسبت به گرانی کتاب که البته دلیل موجهی برای کاهش میزان مطالعه نیست، باید تدبیری اساسی اندیشیده و بسته‌های حمایتی در نظر گرفته شود.
کتابداری چیست؟
این بانوی کتابدار گریزی هم به رشته کتابداری زده و می‌گوید: کتابداری به معنای جمع‌آوری، مدیریت و نگهداری از کتاب، مطبوعات، اسناد و منابع اطلاعاتی چاپی و غیرچاپی است. کتابدار به کسی گفته می‌شود که مسئولیت ساماندهی، کدگذاری، دسته‌بندی و جای‌دهی این منابع را به عهده دارد. چنین فردی باید کتاب‌ها را براساس منابع موجود در کتابخانه و نیاز مراجعین و درخواست و ذائقه اعضای فعال، طبقه‌بندی و خدمات موردنظر را به آن‌ها ارائه دهد. همچنین اطلاعات هر کتاب را به صورت سیستمی ثبت کند.
یک کتابدار حرفه‌ای باید اطلاعات کافی داشته باشد تا براساس عمومی یا تخصصی بودن محل فعالیت خود، بتواند به سؤالات مراجعه‌کنندگان پاسخ صحیح بدهد و برای پیدا کردن اطلاعات موردنظرشان به آن‌ها کمک کند.
اگرچه می‌توان این موارد را از مهم‌ترین وظایف کتابدار به شمار آورد، اما شغل کتابداری در این‌ها خلاصه نمی‌شود. درواقع هدف اصلی کتابداری، ترویج دانش و فرهنگ کتابخوانی و آشنا کردن افراد جامعه با کتاب و فواید مطالعه است. در همین راستا کتابدار باید قابلیت اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی و آموزشی کتابخوانی را نیز داشته باشد.
او می‌افزاید: مهم‌ترین شاخصه یک کتابدار، داشتن علاقه به کتاب و فضای کتابخانه است. تنها در این صورت می‌تواند با صبوری و خوشرویی به مراجعین پاسخ دهد.
نظم و دقت در انجام وظایف، سرعت عمل برای صرفه‌جویی در وقت اعضای کتابخانه و برخورد مناسب با گروه‌های مختلف مراجعه‌کننده، از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های یک کتابدار خوب است. وی همچنین باید اهل آموزش و یادگیری باشد و بتواند با سیستم‌ها و روش‌های نوین کتابداری سازگار شود. مهارت آموزشی و شرکت در کارگاه‌هایی که نهاد کتابخانههای عمومی برگزار می‌کند برای ارتقای دانش و شیوه کاری کتابداران بسیار مؤثر است.
شغل کم‌درآمد
مرضیه فلاح کردآبادی، شغل کتابداری را از مشاغل کم‌درآمد جامعه معرفی کرده و می‌گوید: درآمد این شغل بر اساس محل اشتغال، میزان تحصیلات، سابقه کار و مقدار ساعت کاری تغییر می‌کند. بیشتر افراد شاغل در حرفه کتابداری، از فارغ‌التحصیلان کارشناسی و کارشناسی ارشد این رشته هستند که تنها در این صورت و اگر تمام‌وقت و مطابق با قوانین کار فعالیت کنند، حقوقی معادل حداقل حقوق وزارت کار خواهند داشت!
بنابراین حقوق یک کتابدار در ایران از سه تا 11 میلیون تومان متغیر است. کتابداران روستایی، معمولا از کمترین میزان حقوق در این زمینه برخوردارند. با این همه اگر کسی قصد ورود به شغل کتابداری را دارد، می‌تواند در دانشگاه و در رشته «علم اطلاعات و دانش‌شناسی» تحصیل کند. اگرچه این رشته از زیرشاخه‌های علوم انسانی محسوب می‌شود اما تحصیل در آن برای دانش‌آموزان علوم تجربی و ریاضی هم امکان‌پذیر است.
خانم فلاحی درباره مزایای رشته کتابداری می‌گوید: اگرچه موقعیت اجتماعی و درآمد شغل کتابداری امروزه چندان مناسب نیست اما مزایای متعددی دارد که می تواند موردتوجه طیف وسیعی از افراد قرار گیرد. محیط آرام کتابخانه، این شغل را به گزینه مناسبی برای افراد درونگرا تبدیل می‌کند. از طرفی سروکار داشتن با کتاب و افراد کتاب‌خوان، علاوه بر افزایش میزان آگاهی و اشتراک‌گذاری تجارب سودمند، روحیه انسان را لطیف کرده و او را برای ساعاتی از تنش‌های زندگی فردی و اجتماعی دور می‌کند. به همین دلیل کتابخانهها یکی از بهترین مکان‌ها برای تمدد اعصاب به شمار می‌روند.
مشکلات کتابداران
یک کتابدار اگر در کتابخانه های عمومی شاغل باشد ملزم است در شیفت عصر هم کار کند که از ساعت 13 شروع شده و تا ساعت 19 عصر ادامه می‌یابد. به این مقوله باید ناامنی محل استقرار برخی از کتابخانهها را هم اضافه کرد. مثلا اگر کتابخانه‌ای در محل پارک عمومی شهری تأسیس شده باشد، کتابداران از امنیت و آرامش کافی برخوردار نخواهند بود؛ به‌خصوص در ایام خاصی مانند امتحانات یا ماههای نزدیک به کنکور که سالن‌های مطالعه شلوغ و پر از جمعیت است.
در چنین شرایطی کتابدار باید تمام توجهش به اعضای حاضر در کتابخانه باشد و از آن‌ها مثل عضوی از خانواده‌اش مراقبت کند. او باید بسیار هوشیارانه به محیط کار و اطراف خود در کتابخانه تسلط داشته باشد تا از بروز هرگونه ناهنجاری جلوگیری کند.
تعهد شغلی و اخلاقی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک کتابدار خوب است و هدف همه انسان‌ها از کتاب‌خوان شدن، رسیدن به همین تعهد انسانی است.
شاخص مهم توسعه
اگر بخواهیم سواد اطلاعاتی مردم یک جامعه را بالا ببریم و اطلاعات به‌روزی در اختیارشان بگذاریم، کتابخانهها به عنوان مراکز پیشرو در امر رشد و تعالی انسانی و مراکز اطلاع‌رسانی بهترین گزینه محسوب می‌شوند.
این‌ها را مریم دیودار، کتابدار باسابقه مازندرانی می‌گوید. او که فارغ‌التحصیل رشته علم اطلاعات و دانش از دانشگاه شیراز در مقطع کارشناسی و ارشد همین رشته از دانشگاه آزاد تنکابن است، بیشتر از 19 سال در بدنه فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران کار کرده و بعد از مستقل شدن نهاد کتابخانههای عمومی به جرگه کتابداران این استان پیوسته است.
دیودار معتقد است اگر در حوزه کتاب و کتابخوانی از متخصصان این رشته و به شیوه درست استفاده شود همه در جایگاه واقعی خود قرار می‌گیرند و رعایت این مسأله بیشتر از هر چیز دیگری بر سرانه مطالعه کشور که امروز آماری نگرانکننده دارد، تأثیرگذار خواهد بود.
او می‌گوید: این که بگوییم رشته کتابداری چه میزان می‌تواند نیازهای فرهنگی جامعه را نسبت به کتابخوانی و افزایش سرانه مطالعه برطرف نماید یک دیدگاه کلی است، چرا که بالابردن سرانه مطالعه، نیاز به فرهنگ‌سازی و دسترس‌پذیری منابع خواندنی برای همه اقشار جامعه دارد که این امر تنها با برقراری عدالت فرهنگی برای همه میسر می‌شود.
با توجه به رسالت کتابخانههای عمومی و کتابداران در گسترش روزافزون علوم و فنون و اهمیت کتابخانهها در بالا بردن سطح آگاهی یک جامعه، می‌توان با تهیه منابع گوناگون در رده‌های مختلف سنی در ترویج فرهنگ کتابخوانی و رشد سرانه مطالعه مفید کشور به ویژه در گروه‌های سنی دبستانی مؤثر بود. این فعالیت‌ها اگر به طور مستمر، منظم و هدفمند انجام شود، علاوه بر ایجاد الگوهای مطالعاتی، موجب بالا رفتن انگیزه و رفع نیازهای فکری و روحی افراد جامعه خواهد شد.
لزوم حمایت دولت
این بانوی کتابدار قائم‌شهری نامگذاری روز کتاب و کتابخوانی در تقویم رسمی کشور را به فال نیک می‌گیرد و می‌گوید: 24 آبان ماه هر سال، روز کتاب نامیده می‌شود و کتابخانههای عمومی کشور این روز را به عضویت رایگان اختصاص داده‌اند تا علاقه‌مندان بتوانند با عضویت بدون هزینه در کتابخانهها از خدمات لازم برخوردار شوند.
انجام فعالیت‌های دیگری چون قصه‌گویی، کتابخوانی، جمع‌خوانی، معرفی کتاب، خوانش کتاب، برگزاری مسابقات مختلف کتابخوانی، جلسات نقد و بررسی و رونمایی از کتاب، نقاشی و هنرهای تجسمی و خوشنویسی، نمایشگاه‌های کتاب و مجلات از دیگر اقداماتی است که نهاد کتابخانههای عمومی برای جذب افراد به مقوله کتاب و کتابخوانی انجام می‌دهد. جامعه هدف ما کودکان و نوجوانان هستند. اگر آموزش از رده‌های سنی پایین آغاز شود، سرانه مطالعه مفید در جامعه روندی رو به رشد و پایدار خواهد داشت.
مریم دیودار، نقش مطالعه و کتابخوانی را در توسعه و پیشرفت یک جامعه بسیار پررنگ می‌داند و می‌گوید: مطالعه یک امر اکتسابی است که افراد از دوران کودکی با پرورش این نیاز و گرایش به خواندن کتاب‌های مفید می‌توانند انگیزه خود را در این زمینه بیشتر کنند.
امروزه کتاب و کتابخوانی به عنوان یکی از شاخص‌های مهم توسعه‌یافتگی در جوامع بشری محسوب می‌شود. میزان مطالعه مردم یک کشور به میزان حمایت دولت از این امر بستگی دارد. دولت‌ها به عنوان یکی از عوامل شکل‌دهنده فرهنگ، نقش مهمی در این زمینه دارند، بنابراین ترویج فرهنگ کتابخوانی باید به یکی از دغدغه‌های مهم دولت تبدیل شود.
در کشور ما با افزایش و گسترش کتابخانههای عمومی در سال‌های اخیر، دسترسی افراد به کتاب و منابع خواندنی افزایش چشمگیری یافته است. احداث کتابخانههای عمومی جدید شهری، کتابخانههای روستایی، کتابخانههای مشارکتی و تأسیس و ساخت و تجهیز و بازسازی کتابخانههای قدیمی و فرسوده، فضای کتابخانه‌ای کشور را تا حد زیادی افزایش داده اما به نسبت سرانه جمعیت هنوز جای کار بسیار وجود دارد.
تخصیص اعتبارات بیشتر به حوزه فرهنگ و کتاب و کتابخوانی، می‌تواند بسیاری از مشکلات حاضر را حل کند و مردم نیز باید به کتاب به عنوان نیازهای اولیه زندگی خود نگاه کنند. در همین راستا ساز و کارهای زیادی از سوی نهاد کتابخانهها و کتابداران و دست‌اندرکاران امور فرهنگی تعریف شده اما انتظارات از حوزه کتاب و کتابخوانی برای بالابردن سرانه مطالعه مفید بسیار بیشتر است.
کتاب خوب، مخاطب خوب
مریم دیودار به مشکلات موجود در حوزه نشر، تیراژ و توزیع کتاب هم اشاره می‌کند و می‌گوید: نداشتن شناخت کافی از سلیقه، رفتار و دیدگاه مخاطبان، فرهنگ‌سازی نامناسب و مشکلات اقتصادی از مهم‌ترین عوامل بالارفتن هزینه تولید کتاب و کاهش حمایت از مؤلف، نویسنده، مترجم و تصویرگر است.
از دیگر عواملی که وضعیت توزیع کتاب در کشور را دچار مشکل کرده این است که همه افراد جامعه به منابع کافی و کتاب خوب دسترسی ندارند. بعضی مواقع هم کتاب خوب هست اما مخاطب خوبی وجود ندارد، چون سیاست‌گذاری‌ها و هدفگذاریها در مسیر درست قرار نگرفته است.
درواقع این مشکل به دو بخش درون‌صنفی و برون‌صنفی مربوط می‌شود. در بخش برون‌صنفی، مشکلاتی چون افزایش سرانه کاغذ، ظهور و بروز فضای مجازی، افزایش قیمت کتاب، کاهش میزان مطالعه در خانواده‌ها و کاهش قدرت خرید کتاب باعث کاهش سرانه مطالعه شده است و در بخش درون‌صنفی، عدم ریسک‌پذیری برخی ناشران برای چاپ اثر جدید، حرفه‌ای نبودن برخی از ناشران و نداشتن تخصص کافی در این حوزه، تمایل به چاپ مجدد کتاب‌هایی که تعادل فروش خوبی دارند، چالش‌ها و بحران‌های واردات کاغذ و نوسانات بازار ارز و... موجب تشدید این موضوع می‌شود؛ حال آن که مرتفع ساختن یکی بدون دیگری امکان‌پذیر نخواهد بود!
راه میانبر کتاب خواندن
سرانه مطالعه در ایران پایین است. آیا مخاطب کتاب وجود ندارد؟ آیا نویسنده خوب نداریم یا کتاب‌ها از جاذبه لازم برخوردار نیستند؟ این جمله‌های سؤالی را هر کسی که اندک شوقی برای خواندن داشته و یک دل سیر کتاب خوانده باشد، بارها از خودش میپرسد.
شاید خیلی‌ها باور نداشته باشند که کتاب تا چه اندازه می‌تواند در زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها تأثیر بگذارد، در عین حال کتاب خواندن، زندگی در یک دنیای موازی است و راه میانبری برای استفاده رایگان از تجربیات یک نویسنده.
هفته کتاب و کتابخوانی، مناسبتی است که همه‌ساله توجه متولیان فرهنگی و دولتی‌ها را جلب می‌کند اما نویسندگان، ناشران و کتاب‌خوانان حرفه‌ای خیلی آن را جدی نمی‌گیرند.
حسن شیردل یکی از همین کتاب‌خوانان و نویسندگان حرفه‌ای است که دل خوشی از هفته کتاب و کتابخوانی ندارد.
او که از نویسندگان موفق ادبیات دفاع مقدس کشور است و تألیف چندین جلد کتاب را در کارنامه هنری خود دارد، کتابخانهها را خانه دوم نویسندگان معرفی می‌کند و می گوید: متأسفانه در کشور ما تعریف درستی از کتابخانهها وجود ندارد، چون برنامه مشخصی برای نشر کتاب و حضور نویسندگان در کتابخانهها وجود ندارد. ما از مدیران کتابخانههای عمومی که میزبانی کتاب‌خوانان را به عهده دارند تشکر می‌کنیم اما انتظارمان از متولیان فرهنگی خیلی خیلی بیشتر است.
تمامی دستگاه‌های اجرایی بخش فرهنگی دارند و می‌توانند کمیسیون‌های فرهنگی خود را در کتابخانهها برگزار کنند. شوراها و شهرداری‌ها به عنوان یک نهاد مردمی می‌توانند بخشی از بودجه‌های فرهنگی خود را به نشر کتاب اختصاص دهند.
در کشورهای اروپایی به محض این که نویسنده‌ای برای تألیف یک کتاب اعلام آمادگی می‌کند، دولت یک میلیون نسخه از آن کتاب را پیش‌خرید کرده و بعد از چاپ در اختیار شهروندان قرار می‌دهد. در تمام دنیا کتاب‌هایی که در حوزه جنگ نوشته می‌شوند نوبل ادبیات می‌گیرند اما در کشور ما نویسندگان ادبیات مقدس با بی‌مهری مسئولان مواجه می‌شوند، چون در این‌جا نویسندگی یک شغل نیست و اراده‌ای برای مدیریت و تأمین منابع مالی نشر و توزیع کتاب وجود ندارد.
عکس سلفی با کتاب!
این نویسنده جوان بابلی، کتابخوانی را برخاسته از ناخودآگاه انسان‌ها می‌داند و می‌گوید: در بسیاری از فیلم‌های برجسته دنیا سکانسی از یک کتابخانه وجود دارد که نشانه حضور کتاب در همه ارکان زندگی است. متأسفانه این اتفاق در کشور ما نمی‌افتد و دغدغه‌های مردم بیشتر به سمت معیشت گرایش دارد.
حسن شیردل ادامه می‌دهد: خوانش در فضای مجازی را رد نمی‌کنم و معتقدم بخشی از خوانش امروز در فضای مجازی اتفاق می‌افتد. شاید بسیاری از متونی که امروز در دسترس نیستند به راحتی در فضای مجازی پیدا شوند.
کتاب‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌شود و اخباری که دائما در معرض دید مخاطبان قرار می‌گیرد اگرچه روی کاغذ نیستند اما قابلیت خواندن دارند و این مدل خواندن بی‌کیفیت محسوب نمی‌شود و می‌تواند در سرانه مطالعه کشور لحاظ شود.
او ارزان شدن کتاب را تنها راه‌حل قرار گرفتن این کالای فرهنگی در سبد خانوار عنوان کرده و می‌افزاید: آشنا نبودن گروه زیادی از مردم با لذت و فواید کتابخوانی از یک طرف و گران بودن این کالای فرهنگی باعث شده که کتاب در ته فهرست نیازمندی‌های خانواده‌های ایرانی قرار بگیرد.
بخش اول را می‌توان با فرهنگ‌سازی حل کرد اما بخش دوم فقط با سیاست‌گذاری‌های درست دولت در امور اقتصادی و فرهنگی مرتفع می‌شود.
بیشتر عمر من در کتابخانهها و کافی‌شاپ‌هایی که فضای مناسب برای مطالعه دارند می‌گذرد. بسیاری از جوانان و نوجوانان علاقه‌مند به کتاب را می‌بینم که با کتاب عکس سلفی می‌گیرند اما راه کتاب‌خوان شدن را بلد نیستند. آن دسته از دخترها و پسرهایی هم که به آرایشگاه‌ها و پاساژهای خرید لباس علاقه بیشتری نشان می‌دهند، به کتاب علاقهمندند اما هنوز لذت واقعی کتابخوانی را نچشیده‌اند. این بخش از جامعه نیازمند آموزش و تشویق است.
کتاب‌خوانان باید تجربیات زیستی خود را با آن‌ها به اشتراک بگذارند تا علاوه بر همذات‌پنداری، شهامت روی آوردن به مطالعه در آن‌ها تقویت شود. همه ما یک روزی از یک جایی شروع کرده‌ایم و به نظر من خواندن روایت‌های ساده و داستان‌های عامیانه می‌تواند شروع خوبی برای تازه‌کارها باشد.
از این نویسنده سرشناس مازندرانی بیش از 30 اثر در حوزه رمان، شعر، داستان و خاطره به بازار کتاب عرضه شده که اغلب آن‌ها به چاپ چندم رسیده است.
حسن شیردل به همراه برادرش حسین، سال‌هاست در حوزه نظم و نثر کار می‌کنند و آثار قابل‌تأملی از خود به جا گذاشته‌اند.
برخی از آثار تولیدشده این دو برادر، موفق به کسب جایزه کتاب سال، جایزه دوسالانه کتاب جمهوری اسلامی و جایزه بین المللی سرخ‌نگاران شده است؛ از جمله کتاب «زمین ناله می‌کند» برنده جایزه کتاب سال، کتاب «شیری شبیه آهو» برنده جایزه بین المللی سرخ‌نگاران و رمان «انارستان» حسین آقا، نامزد بهترین رمان دفاع مقدس در سال گذشته بود.
