جام جم نوشت: اسرائیل ستیزی ید طولایی در میان برخی از ستارگان سینما در غرب دارد، هرچند که با مواضع تندی از سوی رژیم صهیونیستی روبه رو و بعضا سالها از عرصه هنری خود بایکوت میشوند. به طورمثال اسکار سال۱۹۷۸ یکی از سیاسیترین دورههای برگزاری این مراسم بود.
همزمان با برپایی مراسم در سالن اختصاصی، تعداد اندکی از یهودیهای متعصب در خیابان دست به تظاهرات زده بودند و زمانی که نام ونسا ردگریو برای درام ضدجنگ «جولیا» به عنوان بهترین بازیگر زن نقش مکمل خوانده شد، تظاهرکنندگان عکسهای او را به آتش کشیدند. دلیل این اعتراض ارتجاعی کاملا مشخص بود: موضع ضداسرائیلی ونسا ردگریو و رویکردهای جنگ طلبانه رژیم صهیونیستی. او در حمایت از مردم فلسطین صحبت کرده بود و حتی آن شب در جریان مراسم اسکار و زمان دریافت جایزه اش، بازهم به دفاع از حقانیت مردم فلسطین پرداخت. جین فوندا، همبازی او در این فیلم هم از سلبریتیهای مخالف جنگ ویتنام بود که حمایتش از رزمندگان ویت کنگ علیه تهاجم نظامی آمریکا به ویتنام، صدای اعتراض دست راستیهای آمریکایی را درآورد. حالا ۴۵سال بعد ازمواضع صریح ردگریوی انگلیسی تبار و دفاع از حقوق مردم فلسطین، یک بار دیگر هنرمندان و ستارگان سرشناس دول غربی به حمایت از فلسطین و غزه برخاسته اند و جالب این که این بار این صدای اعتراض نه فردی که جمعی و بسیار گسترده است.
حمایت بی سابقه ستارگان هالیوود از مردم غزه
با شروع درگیریهای منطقه خاورمیانه در چند هفته اخیر و اعلام هجوم نظامی گسترده زمینی به غزه از سوی دولتمردان و ارتش اسرائیل، بسیاری از چهرههای مشهور دو عالم سینما و تلویزیون حمایت آشکار و همه جانبه شان از مردم فلسطین و علیه جنگ و تجاوز را اعلام کرده اند. تعدادی از بازیگران مطرح هالیوودی در نامهای مشترک به جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا (که حمایت قاطع خود از اسرائیل را رسما اعلام کرده است) خواستار آتش بس فوری در غزه و کمک رسانی غذایی و دارویی به مردم بی دفاع غزه شدند. آنها در این نامه که قبل از بیانیه شورای امنیت سازمان ملل متحد در رابطه با آتش بس فوری در غزه نوشته شد، از رئیس جمهور آمریکا خواستند که تمام توان خود را به کارگیرد تا به جای جنگ و خونریزی، صلح در منطقه حکمفرما شود. نکته جالب امضای بیش از ۵۵ ستاره سینما در پای این نامه است. به گفته اهل فن، تاکنون سابقه نداشته که این تعداد هنرمند در نامهای مشترک خواستار چیزی در رابطه با مشکلات سیاسی و اجتماعی جهان شوند. آنها در این رابطه به دو جنگ افغانستان و عراق اشاره میکنند که با وجود مخالفتهای فردی و اندک تعدادی از سلبریتی ها، هیچ وقت یک اجماع عمومی در این رابطه بین آنها وجود نداشت.
اعتراض در اعتصاب
از امضاکنندگان نامه یاد شده میتوان به نام هایی، چون سوزان ساراندن، کیت بلانشت، واکین فونیکس، کریستین استوارت، ماهرشالا علی، چنینگ تاتوم، مارک روفالو، اسکار ایزاک، اندرو گارفیلد و جسیکا چستن اشاره کرد. این نامها جملگی در سالهای قبل موفق به دریافت اسکار بهترین بازیگران زن و مرد شده اند. در این نامه آمده است: «ما از دولت شما و تمامی رهبران جهان میخواهیم که به جان تمامی کسانی که در سرزمینهای مقدس زندگی میکنند احترام بگذارید و خواهان برقراری آتش بس سریع و بدون تاخیر و پایان بمباران غزه هستیم.» بخش دیگری از این نامه در رابطه با ویرانیهایی است که به واسطه بمبارانهای مداوم طرف اسرائیلی در غزه و قطع آب وبرق این محل به وجود آمده. انتشار این نامه سرگشاده از این جهت هم مورد بحث و توجه قرار گرفته که بازیگران هالیوود و اتحادیه مربوط به آنها چندین ماه است که در اعتصاب به سر میبرند و گفته اند تا زمانی که مدیران کمپانیهای بزرگ فیلمسازی به خواستههای قانونی و برحق حقوقی و صنفی شان پاسخ مثبت ندهند، دست از اعتصاب برنخواهندداشت. تحلیلگران سینمایی با عنایت به این اعتصاب گسترده چندماهه است که میگویند بازیگران هالیوودی با وجود مشکلات عدیده خود، از مشکلات و مصائب مردم فلسطین بی خبر نیستند و نسبت به کشتار آنها حساسیت نشان میدهند.
مردم دنیا شاهد جنایت هستند
نامه مشابهی هم از سوی هنرمندان دو صنعت سینما و تلویزیون بریتانیا منتشر شد. در این نامه که به امضای بیش از ۲۰۰۰ ستاره معروف و چهرههای ادبی امضا شده، از دولتها و نهادهای بین المللی خواسته شده تمام تلاش خود را به کارگیرند تا جنایت در غزه متوقف شود. این هنرمندان مثل همکاران هالیوودی خود خواستار توقف فوری محاصره غزه و بمبارانهای وحشیانه آن شده اند. هنرمندانی، چون مایکل وینترباتم، مایک لی (که هردو از فیلمسازان بزرگ و قدر انگلستان به حساب میآیند)، تیلدا سوینتن، چارلز دنس، پیتر مولان، استیو کوگان و… در این نامه ازجمله بیان کرده اند که مردم دنیا هم اکنون شاهد جنایتی هستند که بی هیچ شک وتردیدی میتوان به آن لقب فاجعه داد. آنها به این نکته مهم اشاره میکنند که بمبارانها بخش بسیار بزرگی از غزه را به ویرانه و تلی از خاک بدل کرده و جانهای زیادی را گرفته است. در این نامه هم بر کمک رسانی دارویی و آب وغذایی به مردم بی دفاع غزه تاکید شده است.
از جورج کلونی تا ریزاحمد
علاوه بر چنین نامههای سرگشادهای به رهبران دولتهای غربی، هنرمندان به صورت فردی هم اعتراض خود علیه تجاوز و جنگ را ابراز کرده اند. یکی از آنها ریزاحمد، بازیگر عرب تبار سینماست که در هالیوود مشغول کار است. او در چند گفت وگوی اختصاصی با شبکههای پربیننده تلویزیونی، تلاش کرده تا صدای مردم رنج کشیده غزه باشد و در رابطه با محدودیتهایی که بر آنها اعمال میشود صحبت و افشاگری کرده است. جورج کلونی، بازیگر مشهور سینما که همسرش اصلیتی لبنانی دارد نیز از دیگر هنرمندانی است که صدایش را به دفاع از غزه اختصاص داده و در چند مصاحبه در این رابطه صحبت کرده و خواهان آتش بس فوری و کمک رسانی بیشتر به مردم غزه شده است. مل گیبسون، یکی از دیگر چهرههایی بود که با انتقاد از اسرائیل حمایت خود را از مردم مظلوم غزه اعلام کرد. این رویکرد گیبسون از آنجا قابل توجه است که او پس از ساخت فیلم «مصائب مسیح» از سوی جامعه یهودی مورد انتقاد قرار گرفت و نزدیک به یک دهه از صحنه هنر بایکوت شد. اما این هنرمند با توجه به این مسائل باز هم در کنار مردم فلسطین و در مقابل اسرائیل ایستاد. جیسون استاتهم، ستاره سینمای اکشن جهان نیز ازجمله هنرمندانی بود که در حرکتی قابل توجه چند روزی است که پرچم مردم فلسطین را روی ماشین خود نصب کرده و با آن در شهر به رانندگی میپردازد.
تعلیق رویدادهای سینمایی
بحث حمله نظامی اسرائیل به غزه و بمبارانهای مداوم آن، تاثیر خود را بر جشنوارههای منطقه خاورمیانه هم گذاشته است. جشنواره فیلم قاهره که از معتبرترین و قدیمیترین جشنوارههای جهان عرب است، برگزاری دوره جدید خود را لغو کرد و گفت چهل وپنجمین دوره آن را به دلیل حملات صهیونیستها به غزه برگزار نخواهد کرد. این دوره از جشنواره قرار بود در تاریخ ۱۵ تا ۲۴ نوامبر (۲۴ آبان تا سوم آذر) برپا شود که فعلا ملغی شده و مدیران جشنواره گفته اند آن را با تعویق برگزار خواهند کرد. فعلا زمانی در این رابطه تعیین نشده است. از کشور مصر به عنوان بزرگترین کشور منطقه که به صورت مستقیم با موضوع جنگ ارتباط دارد، نام برده میشود. اهالی غزه برای گریز از بمبارانها و مرگ راهی منطقه مرزی با مصر شده اند و گذرگاه رفح مصر تنها جایی است که کمکهای انسان دوستانه از آن طریق امکان ورود به منطقه جنگی را فراهم میکند.
افزایش انتقادات به مصر
در شرایطی که مدیران جشنواره بین المللی قاهره تعویق زمان برگزاری را به معنای لغو کامل آن نمیدانند، در داخل مصر انتقادات زیادی به مسئولان دولتی در رابطه با نوع کمک رسانی به مردم غزه شده است. این دسته از منتقدان عقیده دارند دولت در این رابطه کم کاری بسیار زیادی کرده و ملاحظات سیاسی را بر نجات جان کودکان و زنان و پیران غزه ترجیح داده است. درعین حال، دو جشنواره کوچکتر عربی یعنی جشنواره فیلم دوحه و ال گونای مصر هم خبر از لغو رویدادهای هنری مذکور داده اند. مدیران جشنواره دوحه که در قطر برگزار میشود (۸ تا ۱۶ نوامبر برابر با ۱۷ تا ۲۵ آبان) با اعلام لغو این دوره جشنواره اعلام کرده اند زمان حال زمان مناسبی برای جشن نیست. قطر یکی از کشورهای منطقه است که تلاشهای دیپلماتیک زیادی در رابطه با توقف جنگ و خونریزی انجام داده است. موسسه فیلم دوحه قطر که موسسهای فرهنگی و برگزارکننده جشنواره دوحه است، ضمن لغو دوره جدید خود روی موضوع همبستگی جدی با خواهران و برادران فلسطینی خود تاکید کرده است. جشنواره ال گونا در مصر هم در کنار تعویق زمان برپایی خود، مبلغی چندمیلیون دلاری به بحران انسانی موجود در غزه کمک کرده است.
از لغو مهمترین جایزه موسیقی تا حمایت جشنواره اروپایی
اما موضوع جالبتر که توجه محافل هنری و رسانهها را به خود جلب کرد، لغو مراسم جوایز موسیقی ام تی وی اروپایی بود. این مراسم مهم موسیقی که معروفیت و شهرتی بین المللی دارد، قرار بود ۵ نوامبر برگزار شود که در همبستگی با درد و رنج مردم غزه لغو شد. در بیانیه مدیران این مراسم هم آمده: «در شرایطی که جهان شاهد رویدادهای ویرانگر در منطقه و جان باختن هزاران نفر بی گناه است، زمان خوبی برای جشن گرفتن نیست.» درحالی که تا برگزاری دوره جدید جشنواره بین المللی فیلم برلین در ماه سپتامبر هنوز وقت هست و جشنواره کن چند ماهی است که به کار خود خاتمه داده، صدای صلح طلبی از جشنوارههای کوچکتر فیلم به گوش میرسد. جشنواره فیلم لومیر فرانسه، برنامه هایش را با یک پیام صلح شروع کرد. برپایی این جشنواره در میانه درگیریهای خونبار منطقه، فرصتی به هنرمندان صلح طلب و ضد تبعیض نژادی داد تا با استفاده از تریبون این جشنواره، پیام ضدجنگ خود را به گوش جهانیان برسانند. تحلیلگران امور سیاسی و سینمایی عقیده دارند حمایت یکپارچه هنرمندان بین المللی از قطع خشونتها و برپایی آتش بس، کمک معنوی و مادی بسیار زیادی به اهالی غزه میکند و صدای مظلومیت آنها را به شکلی رساتر به گوش همه مردم جهان میرساند.