جماران نوشت: محمود خاقانی  مدیرکل پیشین امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت به چالش‌هایی که روسیه در مسیر تفاهمات منطقه‌ای برای استخراج و صادرات گاز ایران ایجاد کرد واکنش نشان داد.

مهم‌ترین بخش‌های گفتگوی محمود خاقانی را می‌خوانید:

به خاطر دارم برای مذاکرات راجع به رژیم حقوقی دریای خزر مشکلات عدیده ای بود و هست. در آن دوره، پوتین به فوریت، برای توسعه میدان نفتی و گازی شمال دریای خزر در قزاقستان، مرز دریایی خود با آذربایجان و قزاقستان را مشخص کرد، اما در جنوب دریای خزر که ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و ایران حضوردارند، همچنان مشکلاتی وجود دارد که هنوز مانعی برای توسعه منافع نفتی و گازی ایران در این دریا است.

اما استراتژی دوم پوتین این بود که گاز ایران به اروپا نرود. در زمان مرحوم هاشمی‌رفسنجانی و بعد در دولت های هفتم و هشتم، استراتژی ایران این بود که کشورمان هاب صادرات گاز آسیای مرکزی و قفقاز به اروپا شود.

اما پوتین ترجیح داد ترکیه در این راستا فعال شود و خطوط لوله ای که برای صادرات گاز به اروپا طراحی کرده بود، به مسیر ترکیه رفت. صادرات گاز تولیدی دریای خزر هم از مسیر گرجستان به سمت ترکیه و از آنجا به سمت اروپا رفت.

در دولت نهم و دهم، حتی برای بهره برداری از فازهای پارس جنوبی، به پیمانکاری که دولت علاقه مند به کار با آن بود، 35میلیارد دلار پرداخت شد تا این فازها در طول 35 ماه به تولید برسند. در نهایت روشن نشد این 35 میلیارد دلار چگونه هزینه شد و این فازها هم به تولید نرسیدند! 

هیچ یک از ده‌ها تفاهم‌نامه و قرارداد امضا شده بین ایران و شرکت‌های نفتی روسی طی یک دهه گذشته اجرایی نشده است و جالب است بدانید روسیه خودش هنوز تکنولوژی کار در بسیاری از زمینه هایی که درباره آنها با ایران توافق امضا کرده را به دست نیاورده!

در شرایط فعلی، ایران از لیست صادرکنندگان نفت مدت دار، برای مصرف کنندگان خارج شده و حتی از لیست سرمایه گذاری برای صنعت نفت نیز خارج شده است. امیدی به صنعت گاز ایران می‌رفت، اما متاسفانه در شرایط فعلی، این امید هم کم رنگ شده است.

گفته شده "گازپروم" باید ۴۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند، در حالی که به دلیل مسائل پیش آمده بعد از جنگ اوکراین، این شرکت با کسری درآمد و بدهی‌های بالا مواجه است. اما در ایران، عده ای به خاطر مسائل داخلی شعارهایی مطرح می کنند که باید گفت این شعارها از نظر اقتصاد انرژی پاسخگو نیست.

به عنوان کارشناس اقتصاد انرژی که بیش از بیست سال تجربه مذاکره با روس ها و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز را دارم، می‌گویم آنها ما را فریب می دهد، «سر ما را شیره می‌مالند» و در راستای منافع ایران گامی برنمی دارند.

منافع روسیه در این است که گاز ایران وارد بازارهای جهانی نشود. مسکو، درکنار ممانعت برای ورود دیگر کشورها به سرمایه گذاری و صنعت انرژی در ایران، خودش نیز سرمایه گذاری سنگینی در کشور ما نمی‌کند.

 توجه داشته باشیم که ما در خیلی از موارد در چهارچوب منافع چین و روسیه حرکت می‌کنیم، بدون اینکه منافعی از ما تامین شود. در حالی که باید با پیشبرد ایجاد توازن در سیاست خارجی خود، به شعار «نه شرقی، نه غربی» برگردیم. در این صورت است که می‌توانیم کمرمان را راست کنیم.