عدد تاسف انگیز مدیریت در مهمترین وزارتخانه کشور؛ جوانمرگی و جراحت!
میانگین عمر مدیریتی وزرای آموزش و پرورش پیش از انقلاب ۱۹ ماه و پس از انقلاب ۲۲ ماه بوده است. تغییرات مکرری که باعث بی‌ثباتی مدیریتی در تمام رده‌های آموزش و پروش شده است.
به گزارش «اطلاعات آنلاین»، در ادامه سلسله نشست‌های «راه گفتگو» نشست «واکاوی آموزش و مهارت افزایی در ساختار آموزش و پرورش» با حضور مهدی نوید ادهم، دبیر کمیته فرهنگ و تمدن شورای عالی انقلاب فرهنگی و حیدر تورانی، استاد پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با دبیری محمد خدادی در موسسه اطلاعات برگزار شد.
مهدی نوید ادهم در این نشست در سخنانی گفت: دهه‌های متمادی به دلیل اینکه این باور وجود نداشت که باید توسعه‌یافتگی را در مدارس و آموزش و پرورش جستجو کرد، نوعی کوچک انگاری نسبت به آموزش و پرورش ایجاد شده و به همین دلیل سرمایه‌گذاری لازم در این حوزه انجام نشده است.
وی افزود: این کوچک‌انگاری نسبت به آموزش و پرورش دو دلیل داخلی و خارجی دارد. با وجود اینکه هر سیستمی در درون خود دارای مشکلات و ضعف‌های مختلفی است، اما معتقدم سهم مشکلات بیرونی در این کوچک‌انگاری بیشتر است. چراکه مشکلات بیرونی آموزش و پرورش مولد مشکلات درونی آن شده است. به عنوان مثال یکی از دلایل بیرونی، تغییرات مکرر وزرا و مدیران آموزش و پرورش در کشور بوده است. به طوری که میانگین عمر مدیریتی وزرای آموزش و پرورش پیش از انقلاب ۱۹ ماه و پس از انقلاب ۲۲ ماه بوده است.
دبیر کمیته فرهنگ و تمدن شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: همواره در دولت‌های مختلف بیشترین فشار‌ها و استیضاح‌ها بر روی وزیر آموزش و پرورش بود. در حالی که در هیچ کدام یک از وزارتخانه‌های دیگر اینگونه نبود. کوچک انگاری آموزش و پرورش، کارکرد آن را در همه حوزه‌ها نحیف و آسیب پذیر کرده است و امروز با آموزش پرورشی روبرو هستیم که کارکرد اصلی خود را در اکثر قریب به اتفاق حوزه‌ها از دست داده است.
تحصیل و مهارت‌آموزی در آموزش و پرورش
نوید ادهم تاکید کرد: هدف سیستم آموزش و پرورش آماده کردن دانش‌آموزان برای ادامه تحصیل و در ادامه آماده کردن افراد برای اشتغال در دوره صنعتی است. در بخش آموزش سواد و محفوظات علمی عملکرد قابل قبولی داشتیم، اما در بخش مهارت‌های فنی به دلیل تعهدات گسترده و عمیقی که در محیط کار و بازار کار به وجود آمده، این سیستم نتوانست پاسخگوی نیاز بازار باشد و عملکرد قابل قبولی نداشت.
وی افزود: یک دلیل ناموفق بودن آموزش و پرورش بحث عدم همگامی با تحولات زیستی است؛ سیستم باید تغییرات حوزه تکنولوژی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را درک کند و متناسب با این تحولات واکنش داشته باشد. البته این مشکل تحولات محیطی در همه دنیا وجود داشته است، اما برخی از کشورها با سرعت خود را با این تغییرات تطبیق دادند و به روز شده‌اند و برخی هم مانند ما سرعت انتقال‌شان اندک و ضعیف بوده است.
دبیر کمیته فرهنگ و تمدن شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: موفقیت هر نهادی مانند آموزش و پرورش وابسته به همراهی فرهنگ عمومی است و اگر فرهنگ عمومی توجیه نشود به موفقیت نخواهد رسید. در فرهنگ ما مقاومت در برابر تغییرات زیاد است و به راحتی تغییرات را نمی‌پذیریم. اما برخی کشورها که خود را با تغییرات دنیای جدید همسو کرده‌اند در این زمینه موفق عمل کرده‌اند.
لزوم تمرکز بر قابلیت یادگیری جدید در دانش‌آموزان
حیدر تورانی، استاد پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش نیز در این نشست با بیان اینکه نباید با سیاه‌نمایی بر طبل نداشته‌هایمان بکوبیم، گفت: خطر تاثیرات انتقال این سیاه‌نمایی به دانش‌آموزان از سوی ما دانشگاهیان و آموزش و پرورشی‌ها، از تاثیرات منفی فیلم‌های خلاف اخلاق نیز بیشتر است. باید مثبت اندیش باشیم. همانقدر که مطلوب دیدن آموزش و پرورش ساده اندیشانه و غیرمنصفانه است، به همان اندازه و حتی بیشتر سیاه‌نمایی در آموزش و پرورش یک خودزنی بزرگ است.
وی افزود: البته کوچک انگاری ایجاد شده نسبت به آموزش و پرورش حرف کاملاً درستی است که البته دیگران آن کوچک می‌انگارند، اما ما باید تلاش کنیم از آنچه که داریم به خوبی استفاده کنیم. نقش اپوزیسیون بازی کردن و از نداشته‌ها صحبت کردن کار راحتی است. ما نباید همه این ایرادات را به خارج از مجموعه آموزش و پرورش مربوط بدانیم، زیرا این مشکلات منشأ درونی هم دارد.
استاد پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش یادآور شد: وظیفه آموزش و پرورش این است که دانش آموزان را برای زندگی آماده کند سواد و مهارتی با آن‌ها آموزش دهد تا بتوانند زندگی خوبی داشته باشند و انتظارات حداقلی که جامعه از آن‌ها دارد برآید. اما اینکه می‌گوییم که دانش‌آموز باید مهارتی هم یاد بگیرد تا پس از ورود به جامعه شغلی داشته باشد، موضوعی جداگانه و یک گزاره اشتباه است.
تورانی با اشاره به آمار ۱۶ و نیم میلیون نفری دانش آموزان در آموزش و پرورش در این باره توضیح داد: آیا با برنامه، سیاست‌ها و ساز و کار‌های فعلی می‌توانیم برای همه این دانش آموزان به شیوه‌های سنتی شغل ایجاد کنیم؟ در دنیایی که تحول تکنولوژی رخ داده، صنعتی شده و ترکیب نیروی انسانی نیز تغییر یافته، می‌خواهیم دانش‌آموزان را به کدام مهارت مجهز کنیم؟
استراتژی سه‌گانه برای موفقیت آموزش و پرورش
وی ادامه داد: درحالی که ۱۶۵ رشته شغلی برای دانش‌آموزان پیش‌بینی شده، ۹۰ درصد دختران در ۶ رشته شغلی و ۸۰ درصد پسران در ۸ رشته شغلی تحصیل می‌کنند. دستگاه‌هایی که مطالبه می‌کنند و برای مهارت‌آموزی دانش‌آموزان استاندارد تهیه می‌کنند احتمالا نمی‌دانند بسیاری از رشته‌ها اصلاً هنرجویی ندارد و برخی از رشته‌ها کمتر از ۳۰ هنرجو در کل کشور دارد. به این ترتیب نرخ بیکاری در شاخه نظری به ۷۸ و نیم درصد و در کار و دانش به ۸۵.۷ درصد رسیده است.
استاد پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: ما اشتباه می‌گوییم که آموزش و پرورش باید دانش‌آموزان را به مهارت‌های مختلف مجهز کند، بلکه ما باید روی تقویت و ارتقاء قابلیت بچه‌ها متمرکز شویم چراکه دنیا در حال تغییر است و بسیاری از شغل‌هایی که امروز وجود دارد ۱۰ سال دیگر نخواهد بود.
حیدر تورانی تصریح کرد: راه به موفقیت رسیدن آموزش و پرورش از نگاه من به پیاده کردن ۳ استراتژی مهم در سیاستگذاری در این عرصه وابسته است؛ استقرار نگاه فرایند مدار و رویداد مدار، دوم کاهش فاصله بین اختیارات و انتظارات و سوم دست برداشتن از روند‌های سنتی و رفتن به دنبال روش‌های نوین.
