تنها امتیازی که می‌توانیم از عربستان بگیریم و رابطه‌مان را برد-برد کنیم

سهراب دل انگیزان، عضو انجمن اقتصاددانان ایران در گفتگو با خبرنگار «اطلاعات آنلاین» پیرامون گشایش روابط ایران و عربستان، به تشریح ظرفیت‌های اقتصادی موجود در این مسیر و بیان نکاتی قابل تامل برای بهره برداری و توسعه کشور پرداخت. 

دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی در این خصوص گفت: فارغ از موانع بین‌المللی که در جای خود موضوع بسیار مهمی است، ما در حال حاضر هیچ مطالعه‌ای از بازار عربستان در دست نداریم که بر اساس آن صحبت کنیم و مجبوریم بر اساس حدسیات کارشناسی اظهار نظر کنیم که حدسیات ارزش سرمایه گذاری ندارد؛ ما باید زمان و هزینه مناسبی برای مطالعه دقیق بازار عربستان در تمام زمینه‌ها اختصاص دهیم.

غذا نمی‌تواند صنعتی صادراتی محسوب شود
وی افزود: اما نکته مهم در صادرات کشور به عربستان این است که صنایع صادراتی، صنایعی هستند که شما در آن مزیتی دارید. واقعیت این است که ما امروز در صنعت غذا فاقد مزیت هستیم؛ چراکه تولید آن در کشورمان ارزان نیست. قیمت تعدادی از محصولات ما در داخل کشور شاید ۱۰ سال پیش به یک چهارم قیمت بین المللی می‌رسید، اما در حال حاضر بسیاری از محصولات داخلی که مصرف می‌کنیم، قیمتی معادل قیمت بین المللی دارد. 

این اقتصاددان ادامه داد: درآمد متوسط یک فرد در خاورمیانه بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار است در حالی که در ایران چیزی حدود ۱۵۰ یا ۱۴۰ دلار است؛ این نشان می‌دهد که غذا در کشور ما بسیار گران شده و این گرانی غذا در ایران، قدرت رقابت بین المللی را از آن می‌گیرد. در واقع دیگر غذا نمی‌تواند صنعتی صادراتی محسوب شود.

نباید به حوزه صادرات محصولات کشاورزی ورود کنیم
دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی ادامه داد: همچنین بسیاری از محصولات ما دارای قیمت، کیفیت و استاندارد رقابتی برای حضور در بازار عربستان نیستند. مثلا محصولات کشاورزی ما به هیچ وجه دارای استاندارد‌های عربستان نیست؛ چراکه ما از کود و سم زیاد استفاده می‌کنیم و آن‌ها در این زمینه استاندارد‌های محدود کننده‌ای دارند. حتی بخش عمده‌ای از محصولات کشاورزی ما از مرز عراق، که استاندارد‌های ضعیف تری نسبت به عربستان و کشور‌های حاشیه خلیج فارس دارد، بر می‌گردد.

دل‌انگیزان ادامه داد: علاوه بر این، قیمت بخش عمده‌ای از صادرات یا بخش عمده‌ای از محصولاتی که در اقتصاد استان مثلا در بخش کشاورزی تولید می‌شود، قیمت واقعی نیست. صادرات محصولات کشاورزی به عربستان به معنای از دست دادن تمام امتیازات برای ایجاد اشتغال، رونق اقتصادی و تولید در کشور و تقدیم آن به عرب‌ها است.

استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذاری توسط اعراب در ایران
وی با اشاره به هزینه‌های تولید انرژی و صرف آن برای تولید محصولات کشاورزی، تصریح کرد: صادر کردن انرژی، محصولات کشاورزی و نیز محصولات صنعتی اصلا به صرفه نیست؛ چراکه این‌ها با استفاده از یارانه‌های داخلی تولید می‌شود؛ بنابراین تنها راه، برقراری ارتباط بین سرمایه گذاران ایرانی و عربستانی است تا هر یک از آن‌ها برای بررسی تکنولوژی، به عربستان رفته و با شریکی برای سرمایه گذاری به ایران بیایند. به اعتقاد من تنها ظرفیت برای کار با عربستان، این است که ما نداشته هايمان را از آن ها درخواست کنیم؛ باید از آن ها بخواهیم در سرزمین ما سرمایه گذاری کنند. برای مثال برای خود کارخانه تأسیس کنند؛ ایران کشوری است که تقریبا هر گونه کار تولیدی در آن ثمر می دهد.

این اقتصاددان تصریح کرد: عربستان کلید ورود به کشورهای حاشیه خلیج فارس است و بیشترین ظرفیت ما برای همکاری با کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج فارس، این است که بدون فوت وقت انرژی خود را صرف جذب سرمایه کنیم. در حال حاضر آنچه عرب‌ها می‌توانند در اختیار ما قرار دهند، سرمایه است؛ در واقع بهترین ظرفیت قابل استفاده، دعوت از عرب‌ها برای سرمایه گذاری در ایران است...

دوره‌ای که با قدرت چانه زنی پشت میز‌های مذاکره حاضر می‌شدیم، تمام شده
وی در خصوص آینده روابط اقتصادی ایران و عربستان و گشایش در این حوزه گفت: چنانچه روابط ایران و عربستان به سمت جذب سرمایه‌گذار از عرب ها، تنش زدایی از منطقه خلیج فارس و همکاری‌های بین المللی، محلی و منطقه‌ای با آن‌ها متمایل شود، در گام نخست، ظرفیت جذب سرمایه از این ناحیه را خواهیم داشت؛ در گام دوم، در صنعت هوایی می‌توانیم هواپیما‌های دست دوم آن‌ها را خریداری کنیم. واقعیت این است که دوره‌ای که ما با قدرت بالا برای چانه زنی پشت میز‌های مذاکره حاضر می‌شدیم، تمام شده؛ باید واقعیت‌های اقتصادی خود را قبول کنیم و بايد ببينيم برنامه دولت برای مهمترین ظرفیت اقتصادی میان ایران و عربستان چیست؟