اطلاعات نوشت: صبح روز گذشته در فرهنگستان زبان و ادب فارسی و با حضور استادان فرهیخته و اعضای پیوسته فرهنگستان و خانواده استاد سعادت عضو فقید این فرهنگستان مراسمی با عنوان تولد یک استاد برگزار شد.
در آغاز این مراسم، دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهار کرد: پنجم مهرماه سالروز تولد استاد سعادت است و از زمان درگذشت ایشان در دوازدهم شهريورماه ۱۳۹۹ که در اثر سكتۀ قلبى از دنيا رفت، سه سال گذشته است. ما در طول این سه سال یکی از مهم‌ترین چهره‌های ادبی و علمی خود را از دست دادیم که مردی کم‌نظیر و متواضع و دقیق بود.
وی افزود: جنبه علمی و کمال اول او در دقت نظر و علاقه به فکر کردن و وسعت اطلاعات و توازن و دانش گسترده و اعتدال بود. اگر استاد سعادت را فقط به عنوان یک ویراستار طراز اول محدود کنیم که قطعا در این مورد از نوابغ است، شخصیت علمی او را محصور کرده‌ایم زیرا علاوه بر ویراستاری، در ترجمه و نگارش مقالات علمی هم چهره‌ای قابل اعتنا محسوب می‌شد.
حداد عادل به ترجمه‌های استاد سعادت از آثار ارسطو اشاره کرد و گفت: اهل علم و فلسفه به خوبی می‌دانند که ترجمه آثار ارسطو چه کار مهم و سترگی است و بر ارزش این کار واقفند. او اعتقاد راسخ داشت که این آثار باید به زبان فارسی منتقل شوند تا اهل علم بتوانند نسبت به این آثار توجه بیشتری داشته باشند.
وی درباره مدیریت علمی سعادت توضیح داد: ایشان نه تنها فردی دانشمند در کار خود، بلکه مدیری توانا نیز بود که توانست حلقه و گروهی علمی را در فرهنگستان مدیریت کند و دانشنامه زبان و ادب فارسى را به سرانجام برساند. او با مدیریت خاص خود از صدها نفر مقالات مهم و وزینی را برای دانشنامه زبان و ادب فارسی گرفت که اهمیت آنها را امروز به خوبی در دانشنامه می‌بینیم.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شخصیت اخلاقی سعادت را مهم برشمرد و با این وصف که او گل بی‌خار بود گفت: بعید می‌دانم در فرهنگستان کسی از او رنجیده باشد. او نسبت به همه متواضع، مهربان و صمیمی بود و همه او را دوست داشتند. همین مهربانی او بهانه‌ای شد که امروز بعد از سه سال از فقدان سعادت اینجا گردآمدیم تا یادش را گرامی بداریم.
حداد عادل در پایان سخنانش از اهداء کتابخانه شخصی استاد سعادت توسط خانواده ایشان به کتابخانه فرهنگستان و زبان و ادب فارسی خبر داد.
دکتر حسین معصومی همدانی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این مراسم درباره اهمیت و ویژگی ترجمه‌های سعادت صحبت کرد و گفت: آشنایی من با سعادت به پیش از انقلاب 57 و انتشارات فرانکلین باز می‌گردد. استاد سعادت ترجمه را در ۱۳۳۴، با ترجمۀ كتاب زندگى ميكل‌آنژ، اثر رومن رولان آغاز كرد.
در آن زمان سعادت جوانی بود که با ترجمه این اثر توانست برنده کتاب سال مجله سخن شود. قطعا دکتر خانلری با دقت ویژه‌ای این اثر را مطالعه کرده و او را واجد ویژگی دریافت جایزه دیده بود.
معصومی همدانی با اشاره به این نکته که عمده آثار ترجمه‌شده سعادت در قبل از انقلاب، ادبیات بود، اظهار کرد: اگرچه ایشان در آن دوره مترجمی پر کار نبود اما مترجمی برجسته و شاخص و قابل اطمینان بود که که ترجمه‌های مهمی را متقبل شد. اما بعد از انقلاب ایشان ترجمه‌های زیادی انجام داد که به لحاظ کمیت و اهمیت قابل توجهند. عمده ترجمه‌های ایشان در حوزه فلسفه و به‌ویژه آثار ارسطو بود، زیرا استاد سعادت به ترجمه آثار فلسفى توجه و علاقه ويژه‌اى داشت. او، به‌ويژه، با ترجمه آثار فلسفى ارسطو، از جمله کتاب‌های در آسمان، در كون و فساد، آثار علوى و خطابه، ميراث ارزشمندى براى اهل فلسفه برجاى نهاد.
وی ادامه داد: سعادت تحصیلات آکادمیک فلسفی نداشت و در رشته زبان و ادبيات فرانسه تحصیل کرده بود اما به ترجمه آثار فلسفی توجه نشان می‌داد. این در حالی است که برخی معتقدند ترجمه آثار فلسفی باید توسط فلسفه‌خوانده‌های دانشگاهی صورت گیرد.
زمانی که حمید عنایت کتابی از هگل را ترجمه کرد این ایراد را به او وارد کردند. اما این ایراد و نقد بر پایه یک سوء تفاهم بنا شده‌است؛ زیرا به زعم آنها مترجم باید از ابتدا تا انتهای اثر را به خوبی بداند و بر آن اشراف داشته باشد. نکته اینجاست که اینها چیزی نیست که مترجم از قبل آنها را آموخته باشد، بلکه مترجم در حین ترجمه می‌آموزد و اثری را نیز ترجمه می‌کند.
معصومی همدانی به ترجمۀ فيزيك ارسطو، آخرين اثر سعادت در سال‌های آخر عمر او اشاره کرد و گفت: این اثر با نظارت من منتشر خواهد شد و سراسر اصطلاحات خاصی است که مترجم باید به خوبی بداند که آیا این واژه متعلق به ارسطو است یا پیشینیان او. سعادت در کار ترجمه بسیار محتاط بود و همین نکته است که آثار او را برای ما قابل اطمینان و استفاده کرده و مترجمان بعدی نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.
در ادامه، دکتر موسی اسوار، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به حوزه‌های مهمی که سعادت نسبت به آن توجه خاصی داشت و در خارج از دانشگاه آن را آغاز و پیگیری کرده و به اتمام رسانده بود اشاره کرد و گفت: او در شکل‌گیری دانشنامه فرهنگ آثار در انتشارات سروش نقش جدی داشت و مقالات مهمی را ترجمه و ویرایش کرد.
همچنین، استاد سعادت، از بدو تأسيس «شوراى عالى ويرايش» در سازمان صداوسيما، در سال ۱۳۷۰، عضو آن شورا شد. او بیست و چهار سال عضو فعال این شورا بود و در آن مدت نظارت دقیقی به پاسداشت زبان و ادب فارسی در برنامه‌های صدا و سیما و آموزش زبان فارسی داشت. در همین ایام بود که برنامه «فارسی را پاس بداریم»، پخش و معروف شد که آن را خیلی دوست داشت و از آن پشتیبانی می‌کرد.
دکتر آمنه بیدگلی، عضو هیأت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز دربارۀ خدمات علمی و فرهنگی و اخلاقی زنده‌یاد سعادت بیان کرد: شخصیت علمی و ذهنیت منطقی و جامع استاد سعادت در نظام‌مندی تدوین دورة دانشنامة زبان و ادب فارسی بسیار مؤثر بود. بی‌شک اگر فرد دیگری با خصیصه‌های دیگر، سرپرستی این کار را برعهده داشت، آنچه امروز عنوان دانشنامة زبان و ادب فارسی را بر خود دارد، شکل و شمایل دیگری می‌یافت. باری این دانشنامه منتسب به فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که با نام استاد سعادت معنا می‌گیرد.
وی افزود: سعادت در تألیف مقالات و ویرایش، بر درستی و رعایت کامل قواعد دستور زبان و خط فارسی، پرهیز از اطناب و عبارت‌پردازی و اکتفا به عبارات ساده، روشن و قابل فهم و خالی ازحشو و ابهام تأکید می‌کرد. سبک ویراستاری استاد، منبعث از آشنایی‌اش با ادبیات، فرهنگ و تاریخ ایران بود و دقت در استناد درست به گنجینه منابع علمی بر غنای مقالات می‌افزود.
دکتر بیدگلی در پایان سخنانش با اندوه گفت: در خاطر دارم ایشان گاهی دست بر چانه خود زده وبا لبخند تلخی می‌گفت روزی نیز ما را می‌نویسند. ما هم با گفتن دور از جان و عمرتان بلند و سایه‌تان بر سر ما مستدام، به خیال خویش این افکار را از ایشان دور می‌کردیم. هیچ گاه و هرگز در ذهن همکاران و دوستداران ایشان تصور نمی‌شد که مانند امروز، همه برای تولد استاد دور هم جمع شویم و ایشان حضور نداشته باشد. هرگز تصور نمی‌کردم آن که مدخل ایشان را می‌نویسد من باشم.
در پایان این مراسم «سپاس‌نامه» از طرف فرهنگستان زبان و ادب فارسی و توسط دکتر حداد عادل و محمدعلی موحد به خانواده استاد سعادت اهدا شد.
تصاویر روزنامه اطلاعات از این مراسم را اینجا ببینید.
