محمد آئینی معاون وزیرراه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری در گفت و گو با خبرنگار اطلاعات ضمن تشریح سیاست های احیای بافت فرسوده شهری گفت: فراوانی تعداد واحدهای لرزان و ناایمن در بافت فرسوده شهرها و ضرورت کمک به احیا و مقاوم سازی این بافت، دولت را مجاب کرده تا راهبرد اصلی خود را در نهضت ملی مسکن معطوف به نوسازی بافت فرسوده و ایجاد واحدهای پایدار کند.

به گفته وی، یک چهارم سطح شهرهای ایران معادل 162 هزار هکتار از سکونتگاه های جمعیتی را بافت‌های قابل احیا شامل سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌ای، بافت‌فرسوده میانی و بافت فرسوده تاریخی تشکیل می‌دهد که حداقل یک سوم جمعیت کشوردرهمین محدود سکونت دارد.

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: بر اساس جدیدترین ارزیابی ها، بیش از ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در همین محدوده‌های شهری قرار دارد که نزدیک به ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار واحد از آنها فرسوده و ناپایدار هستند.

وی با اشاره به اینکه طی 15 سال گذشته فقط ۲۱۰ هزار واحد از این ساختمان ها تخریب و نوسازی شده و به جای آن ۶۷۰ هزار واحد احداث شده است، ادامه داد: نوسازی این واحدها، فرآیند بسیار پیچیده ای است، زیرا مردم در این خانه ها و واحدهای اطراف سکونت دارند و مالکیت این املاک هم متعلق به مردم است و با دولت یا شهرداری‌ها نیست.

آئینی گفت: ما حداکثر قادریم برنامه نوسازی این املاک را تسهیل و تشویق کنیم. فضاهای عمومی مورد نیاز مردم و خدمات زیربنایی اعم از بهبود شبکه‌های آب، برق، گاز، مخابرات، مسیرهای دسترسی و خدمات عمومی نظیر امکانات آموزشی، فرهنگی، بهداشتی، درمانی و انتظامی را فراهم کنیم.

از این رو دولت به کمک شهرداری ها به شیوه های مختلفی مترصد حمایت از مردم برای نوسازی واحدهای مسکونی خود در بافت فرسوده شهری است ولی بسیاری از ساکنین محدوده بافت فرسوده شهرها، استطاعت و توانایی لازم را برای تخریب و نوسازی واحد مسکونی خود ندارند و انبوه سازان مسکن هم به دلیل نبود توجیه اقتصادی، برای مشارکت در برنامه نوسازی بافت فرسوده رغبت نمی کنند.

وی افزود: دولت با هدف ترغیب سرمایه گذاران به حضور در طرح های مسکن سازی و احیای بافت فرسوده 50 درصد از هزینه صدور مجوز ساخت این محدوده را بخشیده و شهرداری ها هم مکلف شده اند تا مجوز ساخت مسکن را در این محدوده سریع تر از سایر مناطق صادر کنند.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری گفت: علاوه بر این به سازندگان مسکن در این محدوده تسهیلات بانکی نهضت ملی مسکن دریافت می کنند و حتی به آنها یک خط اعتباری ویژه ارزان قیمت داده می شود و حتی به افرادی که منازل آنها در دوره ساخت تخریب می شود، ودیعه اسکان موقت با نرخ قرض الحسنه پرداخت خواهد شد.

وی گفت: اگر واحدهای مسکونی مستقر در بافت فرسوده با املاک مجاور خود تجمیع شوند، برای نوسازی تا یک طبقه تراکم تشویقی اضافه می گیرند. اما اگر به صورت بلوکی با یکدیگر تجمیع شوند، می توانند تا دو طبقه تراکم تشویقی اضافه بگیرند.

آئینی همچنین با اشاره به مفاد بسته تشویقی شهرسازانه که اواخر پارسال در شورای عالی مسکن مصوب شد، گفت: در این بسته 19 پیشنهاد تسهیل کننده و تشویقی برای حمایت از احیای بافت فرسوده گنجانده شده است. به عنوان نمونه تحت شرایطی، سازندگان مسکن در بافت فرسوده شهرها می توانند تا دو طبقه تراکم اضافه تشویقی بگیرند یا تحت شرایطی دیگر می توانند کاربری طبقه همکف را تجاری – اداری کنند.

وی گفت: حتی مسکن سازان در این محدوده می توانند پارکینگ کمتری بسازند و از شیوه های دیگر تراکم پارکینگ را تأمین کنند. علاوه بر این در واحدهای تازه ساز تراس و بالکن جزو تراکم ساختمانی محاسبه نمی شود و به متقاضیان درب پارکینگ اضافه داده می شود.

معاون وزارت راه و شهرسازی با اشاره به افزایش تسهیلات ساخت مسکن در بافت‌های فرسوده تاریخی گفت: تسهیلات ودیعه اسکان موقت در این محدوده به ۱۲۰ میلیون تومان در کلانشهرها و ۹۰ میلیون تومان در سایر شهرها افزایش یافته است. همچنین برای اولین بار سرفصل اعتباری ویژه‌ای برای مقاوم‌سازی و نوسازی بافت‌های فرسوده تاریخی تعریف شده است که معادل ۸۰ درصد وام ساخت است.

وی با بیان اینکه به موازات ارائه این مشوق ها بنا داریم طی دو سال آینده تمام معابر خاکی محلات فرسوده هدف را آسفالت کنیم، ادامه داد: این مشوق ها ظرف همین مدت کوتاه تاثیر خود را گذاشته و موجب رونق ساخت مسکن در بافت فرسوده شده است.

به گفته آئینی، درحالی که میانگین سالانه ساخت مسکن در بافت فرسوده ظرف 10 سال گذشته حدود 40 تا 45 هزار واحد است، اکنون به ساخت 60 هزار واحد در این محدوده رسیده ایم.

وی گفت: پارسال 65 هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده شهرها ساخته شد و امسال هم تا اول شهریور حدود 22 هزار واحد پروانه ساختمانی در این محدوده صادر شده است. البته ما امسال انتظار بیشتری داشتیم ولی افزایش 10 برابری بیمه پروانه ساختمانی، خیلی از متقاضیان را منتظر نگه داشته و سرعت احیای بافت را کاهش داده است.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری گفت: خوشبختانه اصلاحیه این قانون در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و به شورای نگهبان ارسال شده که در این اصلاحیه رقم درنظر گرفته شده برای بیمه پروانه های ساختمانی متعادل تر است.

وی افزود: مقرر شده سالانه 150 هزار واحد مسکونی مقاوم در همین محدوده ساخته شود و ظرف یک سال و نیم اخیر از مجموع اهداف در نظر گرفته شده برای ساخت مسکن در بافت فرسوده شهرها تاکنون 146 هزار و 700 واحد پروانه ساخت گرفته و حداقل 50 هزار واحد از آنها به بهره برداری رسیده اند.
آئینی گفت: ارزیابی ها نشان می دهد بیش از ۷۰ درصد پروانه‌ها در بافت فرسوده به واحدهای یک تا ۳ طبقه تعلق گرفته و این‌ یعنی در بافت فرسوده تقاضای مردم به سمت تراکم کم است.

آئینی نداشتن سند را مهمترین معضل ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی برشمرد وگفت: بر اساس بند م تبصره ۱۱ بودجه سال ۱۴۰۲ به وزارت راه و شهرسازی اجازه داده شده، اراضی در مالکیت خود را با اولویت سکونتگاه‌های غیررسمی که قبل از سال ۱۳۹۴ به تصرف اشخاص درآمده و بر اساس طرح‌های مصوب شهری در آن ها ساخت و ساز صورت گرفته و در حال بهره‌برداری است، به مالکان اعیانی واگذار کند.

وی افزود: همچنین علاوه بر مشوق های سه گانه اداری- مالی و شهرسازی فوق، بسته تشویقی چهارمی به تصویب رسیده که در حال عملیاتی کردن آن هستیم و در قالب آن به مالکان واحدهای فرسوده زمین یا آپارتمان نوساز معوض می دهیم. یعنی در شهرهایی که واحدهای مسکونی نوساز خالی وجود دارد یا در شهرهایی که در مجاورت آنها زمین قابل ساخت داریم، به مالکان واحدهای مستقر در بافت فرسوده آپارتمان یا زمین با تخفیف ویژه می دهیم.

معاون وزارت راه و شهرسازی گفت: صاحبان واحدهای فرسوده می توانند واحد خود را با واحد نوساز یا زمین جابه جا کنند. در این طرح واحدهای فرسوده و واحدهای نوساز از سوی کارشناسان رسمی کشف قیمت می شود و املاک مُعَوّض با 40 درصد تخفیف به متقاضیان واگذار خواهد شد.