جماران نوشت: متن سخنان او به شرح زیر است:

«بسم الله الرحمن الرحیم»

وَ قُل ربِّ اَدخِلنی مدخَلَ صدقٍ و اَخرِجنی مُخرَجَ صِدقٍ

وَاجعَل لی من لَدُنکَ سُلطناً نَصیرا (اسراء - ۸۰)

 سلام و صلوات خدا بر حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص)، ائمه هدی (ع) و حضرت ولی عصر ارواحنا لتراب مقدمه الفدا؛

السلام علی الحسین، و علی علی ابن الحسین، و علی اولاد الحسین،

و علی اصحاب الحسین (ع)

سلام و رحمت بی پایان خدا بر روح بلند امام خمینی معمار کبیر انقلاب اسلامی؛ و بر روان پاک شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی، شهدای هسته ای، شهدای محور مقاومت، خصوصا شهید سرافراز سپهبد حاج قاسم سلیمانی، و مجاهد بزرگ شهید اسماعیل هنیه – که در شب شهادت در همین صحن مجلس او را در آغوش کشیدیم - و شهدای سلامت، امنیت و خدمت، و در راس آنان شهید رئیسیِ خستگی ناپذیر؛ که جان بر سر پیمان نهادند، و در راه خدا از خود گذشتند.

عرض ادب و احترام دارم خدمت رهبر معظم انقلاب مدظله‌العالی، مجاهدان راه حق و حقیقت، و خدمتگزاران نظام مقدس اسلامی، به ویژه شما نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی.

بر خود فرض می دانم در ابتدای عرایض خود گرامی بدارم یاد و خاطره برادر اخلاق مدار و مخلص، وزیر شهید دکتر امیرعبداللهیان که به تعبیر مقام معظم رهبری وزیری پرکار، فعال، با ابتکار، و مذاکره کننده ای قوی و با هوش، و پایبند به مبانی و اصول بود. این معیارها سرلوحه هر روز کاری من نیز خواهد بود، ان‌شاءالله.

سروران گرانقدر، نمایندگان محترم ملت شریف ایران؛

من، سید عباس عراقچی، فرزند آب و خاک ایران، مهد دلیران، و فرزند انقلاب هستم. 39 سال قبل که به عنوان دانشجویی جوان وارد دانشکده وزارت امور خارجه شدم، با خود پیمان بستم که همواره پاسدار ارزش ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی، و حافظ منافع ملی ایران باشم. وزارت امور خارجه را سنگری جدید دیدم که باید در آن از امنیت و منافع این ملت با جان و دل دفاع کنم و در برابر زیاده‌خواهی‌های دشمنانی که همواره استقلال و سعادت این کشور را هدف قرار داده یا می دهند، بایستم. از همان زمان با خود و خدای خود، عهد بستم که وارد هیچ دسته و جناحی نشوم، و تنها یک دیپلمات وفادار به انقلاب و ملتم باقی بمانم، و همواره تنها منافع ملی کشورم را در نظر داشته باشم. تا امروز بر عهد خود پایدار مانده ام و به لطف پروردگار همچنان وفادار خواهم ماند.

مفتخرم که قریب به چهار دهه است عضو خانواده شریف وزارت امور خارجه هستم و از متن و بطن آن برخاسته ام. جدای از مدارج و  مسئولیت هایی که در وزارت امور خارجه  داشته ام، در درجه اول خود را یک «کارشناس» وزارت امور خارجه می دانم و به آن افتخار می کنم؛ و اکنون با کوله باری از دانش و تجربه، و لمس عینیِ بسیاری از فراز و نشیب های سیاست خارجی، در معرض اعتماد شما سروران گرانقدر قرار دارم.

 از رئیس جمهور محبوب و  دانشمند، سپاسگزارم که به من اعتماد کردند و اینجانب را لایق تصدی سمت وزارت امور خارجه دانستند. امیدوارم اگر خدای متعال این فرصت خدمت را عطا فرمود، و مورد اعتماد شما خواهران و برادران گرامی قرار گرفتم، بتوانم به نحو مطلوب و با تلاش های خالصانه، صادقانه و مسئولانه امانت‌دار این اعتماد باشم و بر پیمان خود استوار بمانم.

برادران و خواهران گرامی؛

استقلال، خودباوری، نهراسیدن از قدرت های سلطه گر، یاری مظلومان، نفی سلطه گری و سلطه پذیری، حسن همجواری با همسایگان، و حمایت همه جانبه از محور مقاومت، و خصوصا ملت مظلوم و ستمدیده فلسطین، اساس سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را از ابتدای انقلاب تا کنون شکل داده و رمز اقتدار و منزلت کشور ما بوده است.

امامین انقلاب، روش نوینی را برای تحمیل اراده در محیط بین الملل تعریف کردند، و توانستند مفهوم قدرت را متحول سازند، و قدرت معنایی را به ادبیات نظام بین الملل وارد کنند. امام راحل و رهبر فرزانه انقلاب با کشف و معرفی منابع جدید قدرت، مسیری متفاوت برای مقاومت علیه قدرتمندان سلطه گر و زورگوی جهانی رقم زدند، و این باور عمیق را در ما ایجاد کردند که فراتر از قدرت لایزال الهی، قدرتی وجود ندارد و تمامی قدرت های زمینی ناگزیرند در برابر اراده ملت ها سرِ تعظیم فرود آورند. امروز که 46 سال از عمر با برکت انقلاب اسلامی می گذرد، به پشتوانه این مکتب فکری، و با تکیه بر حمایت ها و فداکاری های ملت عزیز، و هدایت های داهیانه رهبر فرزانه انقلاب، ایران مقتدرتر از گذشته بر بام قدرت در منطقه ایستاده است، گفتمان مستقل دارد، و مهم ترین متغیر تعیین کننده در معادلات و تحولات منطقه ای به شمار می رود. من به عنوان دیپلماتی که پرورش یافته این مکتب فکری، و سیاست خارجی برآمده از بنیان های انقلاب اسلامی هستم، برنامه‌ها و اقدامات خود را بر محور این اقتدار، و ایمان راسخ به همه ابعاد آن، بنا نهاده ام.

سیاست خارجی  به تعبیر رهبر معظم انقلاب یکی از ارکان اساسی اداره موفق کشور است که می تواند با  کارآمدی خود، تهدیدات را دفع و از فرصت ها برای گسترش اقتدار، پیشرفت اقتصادی، رفاه مردم و افزایش منزلت کشور استفاده کند. سیاست خارجی دولت چهاردهم سیاستی «فراگیر، فعال و اثرگذار» خواهد بود. اصول بنیادین این سیاست، چنانچه در جلسات کمیسیون ها خدمت شما ارائه کردم، عبارتند از: قانون اساسی، سیاست کلان نظام در حوزه روابط خارجی، سند چشم انداز، برنامه هفتم پیشرفت، تدابیر و ارشادات مقام معظم رهبری، به ویژه سه اصل راهبردی «عزت، حکمت و مصلحت»، و البته تمامی قوانین و مصوبات مجلس محترم شورای اسلامی در حوزه روابط خارجی.

چنانچه به عنوان وزیر امور خارجه مورد تائید شما نمایندگان محترم واقع شوم، با تکیه بر اصول ذکر شده، سه ماموریت اصلی را در برنامه های خود دنبال خواهم کرد:

۱- «تامین منافع ملی، و حفظ و افزایش ثروت ملی»، ۲- «تحکیم امنیت ملی و ارتقاء قدرت» و ۳- «حفظ و تقویت عزت و منزلت». برای هر ماموریت برنامه های جداگانه ای در نظر گرفته شده که مکتوب خدمت شما  تقدیم شده است. در میان برنامه هایی که ارائه کرده ام، موارد زیر در کانون توجه من و همکارانم قرار خواهد داشت:

اول) به برکت مولفه های قدرت در عرصه های مختلف،‌ اکنون «تراز راهبردی ایران» در منطقه و فرامنطقه ارتقاء فوق العاده ای یافته است. دستگاه دیپلماسی باید این دستاورد را پاس بدارد، بر آن بیافزاید و فرصت های حاصل از آن را در جهت تامین منافع، امنیت ملی و پیشرفت اقتصادی، کشف و به ثروت ملی تبدیل کند.

دوم) برای تولید ثروت، سیاست خارجی باید در مدار پیشرفت اقتصادی کشور قرار گیرد و همسو با اهداف برنامه هفتم توسعه حرکت کند. بدین منظور، تمامی ظرفیت‌های دیپلماسی برای کسب سهم شایسته از بازارهای جهانی، گشایش مسیرهای جدید، مانع­زدایی، تسهیل‌گری و امیدبخشی به فعالان اقتصادی اعم از دولتی و خصوصی به کار گرفته خواهند شد.

سوم) مرزهای ما ضامن امنیت و آرامش ما هستند. در امتداد سیاست همسایگی بلاواسطه، و تلاش برای به حداقل رساندن اختلافات و پیونددهی زیرساختی با همسایگان در حوزه های مختلف، «دیپلماسی مناطق مرزی» را به عنوان ابتکاری جدید با بهره گیری از ظرفیت شهرها و استان های مرزی، پیش خواهیم برد. نقش و مشارکت مقامات محلی و نمایندگان محترم استان های مرزی در این مسیر برجسته خواهد بود.

چهارم) سیاست خارجی ما باید حضور فعال و اثرگذار در برابر امواج و حوادث منطقه ای و جهانی داشته باشد. این وظیفه ای است که مقام معظم رهبری در سخنرانی روز تنفیذ بر ما تکلیف فرمودند. وزارت امور خارجه دولت چهاردهم کنشگرانه، فعالانه و اثرگذار به ایفای نقش در عرصه های منطقه ای و جهانی خواهد پرداخت و هرگز منفعل نخواهد بود.

پنجم) سیاست حسن همسایگی همچنان با قوت به پیش خواهد رفت و تلاش می شود فرصت های عظیم سیاسی و اقتصادی در حوزه همسایگان به ثمربخشی منجر شوند. چین، روسیه و دیگر کشورهایی که در زمان سختی و تحریم همراه ما بوده اند، قدرت های نوظهور، و عرصه های جدید در آفریقا، آمریکای لاتین و شرق آسیا در اولویت روابط خارجی دولت چهاردهم قرار دارند. اگر اروپا رفتارهای نادرست و خصمانه خود را نسبت به جمهوری اسلامی ایران اصلاح کند، در فهرست اولویت های ما قرار خواهد گرفت. و بالاخره، سیاست ما در مورد آمریکا، سیاست «مدیریت تخاصم» خواهد بود و نه رفع تخاصم.

ششم) در رابطه با تحریم ها، سیاست ما بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری مد ظله العالی در دیدار اخیر با نمایندگان محترم مجلس، متوجه خنثی سازی تحریم ها، و همزمان تلاش برای رفع آنها است. سیاست خارجی در زمینه خنثی سازی و بی اثرسازی تحریم ها در خدمت دولت خواهد بود. در عین حال وزارت امور خارجه از تکلیف دیگر خود برای برطرف کردن تحریم ها نیز غفلت نخواهد کرد. با بهره گیری از تجربیات گذشته، در انجام این تکلیف نه تعجیل خواهد شد و نه به دام مذاکرات فرسایشی خواهیم افتاد. در کمال دقت و امانت، و با استفاده از مجموعه توان سیاسی، فنی و حقوقی کشور، برای رسیدن به بهترین توافق تلاش خواهیم کرد و بدیهی است که در هر مرحله «فصل الخطاب» مواضع قطعی نظام، قوانین مجلس، و تدابیر و ارشادات مقام معظم رهبری خواهد بود.

هفتم) دولت چهاردهم پیشبرد «دیپلماسی پارلمانی» و بهره‌گیریِ اثرگذار از ظرفیت کنشگری نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی را در جهت کسب و تثبیت منافع، قدرت و عزت ملی در عرصه‌ی روابط خارجی مجدانه پیگیری کرده و آن را تجلّی این بخش از فرمایشات رهبر انقلاب در آخرین دیدار با شما عزیزان می داند که فرمودند «مجلس می تواند وزن سنگینی به دولت بدهد و دست دولت را پُر کند؛ لذا حضور شما در مسائل سیاسی و بین‌المللی و مسائل دیپلماسی مهم است». این فرمایش رهبری ، سرلوحه تعامل ما با مجلس شورای اسلامی خواهد بود.

هشتم) ایرانیان خارج از کشور مورد حمایت کامل دولت چهاردهم خواهند بود. ما باید نگرانی ها و مشکلات آنها را رفع کنیم و استفاده از ظرفیت های سرشار آنها را، به خصوص در حوزه های اقتصادی و علمی، تسهیل کنیم. سربلندی ایران و ایرانی مرام ما در دولت چهاردهم خواهد بود.

و اما مقاومت؛

«دیپلماسی مقاومت» که برگرفته از «مکتب مقاومت» و محصول رشادت های شهید قهرمان حاج قاسم سلیمانی در طراحی «محور مقاومت» است در کانون توجه سیاست خارجی دولت چهاردهم قرار خواهد داشت.  ما راه را گم نخواهیم کرد  و حمایت بی­دریغ، پیوسته و همه‌جانبه از آرمان فلسطین و مقاومت لبنان و دیگر جنبش­های مقاومت که در مبارزه با سیاست­های ظالمانه و جنایتکارانه­ رژیم صهیونیستی هستند، در راس برنامه های ما قرار خواهد داشت. دولت چهاردهم، تمامی ظرفیت‌های سیاسی و دیپلماتیک خود را برای شناساندن اهداف محور مقاومت به افکار عمومی جهانی، جلب حمایت کشورهای منطقه و به رسمیت شناخته شدن بازیگران محور مقاومت در صحنه بین‌المللی به عنوان جنبش‌های مردمی و آزادی‌بخش، به‌ کار خواهد گرفت.

همه ما سخنرانی شمر زمانه و قصاب غزه را در کنگره امریکا دیدیم. تشویق طولانی یک جنایتکار جنگی در واشنگتن و کف زدن های پی در پی باید درس‌آموز همه کسانی باشد که اندکی به آزادی خواهی و ادعاهای واهی حقوق بشری ایالات متحده امریکا خوشبین هستند. صحنه حضور نخست وزیر رژیم صهیونیستی در کنگره آمریکا نشان داد که نبرد ما با نظام سلطه نبردی دائمی است و ذره ای نمی توان به غیر از خود متکی و یا حتی امیدوار بود. باید باور داشت که با دشمنان قسم خورده‌ای سر و کار داریم که نه تنها کودکان و زنان و مردان بی‌گناه را قتل عام می کنند، بلکه انسانیت و شرافت را هم به مسلخ می برند و ابایی ندارند که در برابر دادگاه تاریخ و قضاوت جهانی بایستند و بی شرمانه برای جنایت و جنایتکار کف بزنند.

کلام پایانی، 

سروران گرامی؛

در محیط سیال و متغیر نظام بین الملل، و با وجود بازیگران دولتی و غیر دولتیِ دارای منافع متمایز، آینده به عنصر عدم قطعیت، آشفتگی و غافل گیری دچار است. لذا شناخت حقیقی از روندها و پیش بینی دقیق از آینده، همچنین تلاش برای دفع تهدیدات و بهره گیری از فرصت ها، ضرورتی اجتناب ناپذیر به شمار می رود.

معتقدم، اگر می خواهیم در برابر تهدیدات بایستیم و کانون های خطرآفرین را خنثی کنیم و از فرصت ها بهره ببریم؛ اگر می خواهیم فضای تنفسی خود را در نظام بین الملل افزایش دهیم؛ اگر می خواهیم مرزها، هویت، استقلال و آزادی ایران عزیز در امنیت باشند؛ اگر می خواهیم هزینه تقابل با ایران را افزایش دهیم؛ اگر می خواهیم قدرت های بزرگ با ما با احترام و از موضع برابر گفتگو کنند؛ اگر می خواهیم اقتدار بین المللی خود را افزایش دهیم؛ و اگر می خواهیم در تعامل با دیگر کشورها قدرتمند عمل کنیم؛ باید عزتمندانه، حکیمانه و مصلحت اندیشانه با جهان تعامل کنیم؛ باید آگاهانه به استقبال از تغییرات در نظام بین الملل برویم و از تمامی فرصت ها استفاده کنیم؛ باید همگان از دوقطبی های کاذب و هزینه ساز در سیاست خارجی فاصله بگیریم و دغدغه اصلی ما تنها سربلندی ایران و اسلام باشد.

اعتقاد راسخ دارم که وفاق ملی بزرگترین سرمایه و پشتوانه سیاست خارجی است و اگر به فضل الهی مورد اعتماد شما قرار گیرم به سهم خود برای تحقق و تعمیق این وفاق از طریق تعامل فعال، صادقانه و برادرانه با تمام ارکان نظام به ویژه مجلس محترم شورای اسلامی تلاش خواهم کرد. این فرصتی است که خدای متعال و مردم برای ما فراهم کرده اند و من مصمم هستم که از آن برای خدمت به کشور عزیزمان استفاده کنم.

اگر بخواهم سیاست خارجی دولت چهاردهم را در یک  فراز خلاصه  کنم، عبارت خواهد بود از «بسترسازی برای افزایش ثروت، قدرت و منزلت جمهوری اسلامی ایران». ما در تعامل با نظام بین الملل بر روی همان سکوی معرفتی خواهیم ایستاد که امام خمینی رحمت الله علیه و رهبر معظم انقلاب حفظه الله، از فراز آن محیط بین‌الملل را نظاره می کردند و می کنند. ما نه دلخوش به لطف دیگران هستیم  و نه در انتظار تغییرات در سیاست دیگران می مانیم. ما نه به دست و زبان کسی چشم دوخته ایم و نه به تغییرات افراد در عرصه جهانی دل بسته ایم. سیاست خارجی ما عرصه¬ی خوداتّکایی، درون¬زایی و برونگرایی است. ما در تعقیب منفعت، امنیت و عزّت سرزمین و مردم خود با دنیا تعامل خواهیم کرد، به تعمیق دوستی¬ها، بهره مندی از رقابت ها و مدیریت تخاصم‌ها خواهیم پرداخت؛ و در برابر زیاده خواهی ها، عناد ورزی ها، تلاطم ها و طوفان ها خواهیم ایستاد و هراسی به دل راه نخواهیم داد :

شکوه ای نیست ز طوفان حوادث ما را    دل به دریا زدگان خنده به سیلاب زنند

اگر به عنوان وزیر امور خارجه به اینجانب اعتماد کردید، من، سید عباس عراقچی، سرباز ولایت، وزیر دولت، پاسخگوی مجلس و حافظ منافع ملت و نماینده شایسته آنان در خارج از کشور خواهم بود. همان طور که در میدان دفاع مقدس از وجب به وجب خاک ایران دفاع کردیم، در میدان دیپلماسی نیز از ذره ذره منافع، امنیت و عزت این مرز و بوم دفاع خواهم کرد. عهد می بندم که «برای ایران» هر کجا لازم باشد جان، و هر کجا لازم باشد آبروی خود را در طبق اخلاص قرار دهم.

 در پایان، تقارن اربعین حسینی با شروع به کار کابینه دولت چهاردهم را نشانه ای از عنایت الهی و توجه ائمه اطهار می دانم، و از سرور و سالار شهیدان مدد می جویم که ما را در این وظیفه خطیر یاور باشد. 

خوشا جانی که جانانش حسین است،

خوشا دردی که درمانش حسین است،

بگو اهریمنان کربلا را،

که این وادی سلیمانش حسین است.

... یا علی